@Article{شهریاری2002, author="شهریاری, حمید", title="تبار شناسی اخلاق نیچه و بررسی آن از دیدگاه مک اینتایر", journal="پژوهش‌های فلسفی -کلامی", year="2002", volume="4", number="14-13", pages="2-18", abstract="  این مقاله در ابتدا به بررسی آرای نیچه در اخلاق می‌پردازد و سپس بیان می‌کند که فیلسوف اخلاق معاصر آقای السدیر مک‌اینتایر تنها دو گزینه متقابل در فلسفه اخلاق ترسیم می‌کند که اخلاق نیچه و اخلاق ارسطوست. علت این انحصار شکست طرح روشن‌گری است. پس برای نشان دادن برتری اخلاق ارسطویی باید نشان داد که اخلاق تبارشناسانه نیچه اشتباه است. این مقاله نشان می‌دهد که اخلاق نیچه‌ای دارای مبنای مدللی نیست. نیچه گرچه تمامی فیلسوفان عصر روشن‌گری را بر خطا می‌داند و آرای ایشان را به سخره می‌گیرد ولی در نهایت معلوم می‌شود که نیچه خود نیز یکی دیگر از مظاهر متعاقب این تفکر بوده و نمودی دیگری از اخلاق لیبرالیستی فردگرایانه است. کلیدواژه ها :", issn="1735-9791", doi="10.22091/pfk.2002.411", url="https://pfk.qom.ac.ir/article_411.html" } @Article{خزاعی2002, author="خزاعی, زهرا", title="فلسفه اخلاق و معرفت شناسی", journal="پژوهش‌های فلسفی -کلامی", year="2002", volume="4", number="14-13", pages="19-35", abstract="تحقیق درباره رابطه علوم با یکدیگر، به دلیل کارآمد بودن نتایج آن، امری ارزش‌مند و بلکه ضروری است. این ضرورت در فلسفه اخلاق و معرفت‌شناسی، به دلیل قدر و منزلت ویژه‌ای که دارند، بیش از بقیه علوم احساس می‌شود.در مقاله حاضر، سعی بر آن است تا با بررسی برخی از جنبه‌های اختلاف  و شباهت بین فلسفه اخلاق و معرفت‌شناسی، این آرزو را جامه عمل بپوشانیم که کاش روزی بشر بتواند با رفع گسستگی‌های علمی، آن‌چنان پیوستگی‌ای  بین معارف و اندیشه‌های خویش ایجاد کند که راه هرگونه تفرقه و تکثر را  بر خود ببندد.  ", issn="1735-9791", doi="10.22091/pfk.2002.412", url="https://pfk.qom.ac.ir/article_412.html" } @Article{حقی2002, author="حقی, سید علی", title="اخلاق نیکوماخوس ارسطو", journal="پژوهش‌های فلسفی -کلامی", year="2002", volume="4", number="14-13", pages="36-57", abstract="در این مقاله، نظریه اخلاقی ارسطو از رهگذر بررسی انتقادی کتاب اخلاق نیکوماخوس بررسی قرار شده است. مفهوم محوری اخلاق ارسطو، مفهوم سعادت یا کامیابی است. سیر او در اخلاق به سوی مطلوبی است که فی‌نفسه مطلوب باشد نه آن که به دلیل چیزی دیگر مطلوب باشد. به تعبیر دیگر، ارسطو در پی خیر برین بود. ارسطو انسان سعادت‌مند را انسان فضیلت‌مند می‌داند و تحلیل ارسطو از فضیلت، تأثیری چنان درازآهنگ داشته که در عصر حاضر، با بازسازی نظریه او، اخلاقی پدید آمده که به اخلاق مبتنی بر فضیلت (virtue ethics) موسوم است.  ", issn="1735-9791", doi="10.22091/pfk.2002.414", url="https://pfk.qom.ac.ir/article_414.html" } @Article{صادقی2002, author="صادقی, مرضیه", title="عدالت به عنوان فضیلت نفس", journal="پژوهش‌های فلسفی -کلامی", year="2002", volume="4", number="14-13", pages="58-68", abstract="مقاله حاضر درصدد تبیین عدالت فردی به عنوان فضیلت نفس و به مثابه برترین فضیلت در اخلاق در مقابل عدالت به عنوان عملی اجتماعی است. بحث عدالت فردی مقدم بر بحث عدالت اجتماعی است، زیرا با تربیت انسان، جامعه نیز بالطبع از افراد تربیت یافته برخوردار شده و در نتیجه، جامعه، ساختار سیاسی سالمی می‌یابد.جایگاه بحث حاضر، در اخلاق فضیلت مدار است که قائل به ارزش ذاتی فضایل بوده و درباره خصایل و عادات اخلاقی با تأکید بر ویژگی‌های درونی فاعل فعل بحث می‌کند. در بحث عدالت فردی، عدالت به مثابه یک فضیلت هدایت‌گر در طی طریق صحیح زندگی است. در این مقاله به بررسی و تبیین نظریات افلاطون، ارسطو و نیز حکیمان مسلمان، از جمله خواجه نصیرالدین طوسی، ابن‌مسکویه و مرحوم نراقی و مقایسه آنها با یکدیگر پرداخته می‌شود. ", issn="1735-9791", doi="10.22091/pfk.2002.416", url="https://pfk.qom.ac.ir/article_416.html" } @Article{محمدرضایی2002, author="محمدرضایی, ،محمد", title="دین و استقلال اخلاق در دیدگاه کانت", journal="پژوهش‌های فلسفی -کلامی", year="2002", volume="4", number="14-13", pages="69-81", abstract="در این نوشتار رابطه دین و اخلاق از دیدگاه کانت، یکی از بزرگ‌ترین متفکران مغرب زمین، بحث و بررسی می‌شود. مکتب اخلاقی کانت که یک مکتب وظیفه‌گرایانه است، بر آن است که عقل عملی با ارائه معیارهایی می‌تواند خوبی و بدی تمامی اعمال را مشخص کند. او اوامر عقل را به دو دسته شرطی و مطلق تقسیم می‌کند و اوامر مطلق که تنها اوامر اخلاقی است، از طریق فرمول‌ها و صورت‌بندی‌های قانون کلی، قانون کلی طبیعت، غایت فی نفسه بودن انسان، خودمختاری اراده و کشور غایات، قابل تشخیص است. در بحث ارتباط دین و اخلاق، صورت‌بندی خودمختاری اراده از ارزش فوق‌العاده‌ای برخوردار است.این صورت‌بندی بر آن است که چنان عمل کن که اراده بتواند در عین حال به واسطه دستور اراده خود را واضع قانون عام لحاظ کند. از این رو، به نظر کانت، هر قانونی که از طریق اراده بشری نباشد، غیراخلاقی است. بنابراین، به نظر او، اخلاق مستقل از دین است و اوامر خداوند با خودمختاری انسان منافات دارد. او هم‌چنین از طریق اخلاق، خدا و جاودانگی نفس را اثبات می‌کند.بنابراین، اخلاق سرانجام به دین می‌انجامد. بررسی اشکالات دیدگاه کانت در این زمینه موضوع این مقاله است.    ", issn="1735-9791", doi="10.22091/pfk.2002.418", url="https://pfk.qom.ac.ir/article_418.html" } @Article{مبینی2002, author="مبینی, محمد علی", title="برون گرایی در معرفت شناسی آلوین گلدمن - گزارشی از سه مقاله", journal="پژوهش‌های فلسفی -کلامی", year="2002", volume="4", number="14-13", pages="82-115", abstract="یکی از رویکردهای مهم به مسئله معرفت و توجیه، در معرفت‌شناسی معاصر رویکرد برون‌گرایانه است که در آن بر نقش شرایط علی مناسب در تولید معرفت و باور موجه تأکید می‌شود. اعتمادگرایان که دسته‌ای از برون‌گرایان را تشکیل می‌دهند، معتقدند که اگر یک باور از مجاری قابل اعتماد سرچشمه گرفته باشد می‌تواند باوری موجه باشد، حتی اگر فرد باورکننده از نحوه توجیه باور خود آگاه نباشد و نتواند وجه توجیه باور خود را بیان کند. دیدگاه‌های آلوین گلدمن را می‌توان سرآغازی برای این رویکرد دانست. در اینجا، با مروری بر سه مقاله او، سیر اندیشه وی را به‌سوی اعتمادگرایی مشاهده خواهیم کرد.  ", issn="1735-9791", doi="10.22091/pfk.2002.419", url="https://pfk.qom.ac.ir/article_419.html" } @Article{دیلمصالحی2002, author="دیلم صالحی, بهروز", title="آموزه هماهنگی با نظام کیهانی در فلسفه اشراق سهروردی", journal="پژوهش‌های فلسفی -کلامی", year="2002", volume="4", number="14-13", pages="116-128", abstract="یکی از مهم‌ترین جریان‌های فکری در ایران اسلامی، جریان «حکمت اشراق» است. بنیان‌گذار این مشرب فکری، «شهاب الدین سهروردی» است که پیوندی بین اندیشه ایران باستان و اندیشه اسلامی ایجاد کرده است. سهروردی هماهنگی و سازگاری انسان و جامعه را با نظام کیهانی لازم می‌داند، چرا که معتقد است در پرتو آموزه هماهنگی با نظام کیهانی، وجود آدمی مشرقی و نورانی می‌شود. سهروردی همانند ایرانیان باستان، وجود را به عنوان «نور» تعبیر می‌کند. مفهوم نور از یک سو، با مفهوم «خره» و از سوی دیگر، با آیات سوره نور در قرآن کریم پیوند پیدا می‌کند. وی «خره» را نوری می‌داند که نفس و بدن به آن روشن می‌شوند. او در کتاب هیاکل النور، از آرمان رهایی نور اسیر شده در جسم سخن می‌گوید. هم‌چنین «عشق» را به مثابه اساس نظام کیهانی می‌داند که در تمام پدیده‌های جهان هستی جاری و ساری است. «هانری کربن»، حکمت اشراق را گذار از «حماسه پهلوانی» ایران باستان به «حماسه عرفانی» ایران در دوره اسلامی می‌داند.    ", issn="1735-9791", doi="10.22091/pfk.2002.420", url="https://pfk.qom.ac.ir/article_420.html" } @Article{شاهرخی2002, author="شاهرخی, احمد رضا", title="ارتباط نفس مجرد و بدن در فلسفه اسلامی", journal="پژوهش‌های فلسفی -کلامی", year="2002", volume="4", number="14-13", pages="129-140", abstract="این مقاله به چگونگی ارتباط نفس مجرد با بدن در فلسفه اسلامی از دیدگاه فلسفه مشاء «ابن سینا» و فلسفه اشراق «سهروردی» می‌پردازد.مسئله ارتباط مجرد با مادی از مهم‌ترین مباحثی است که فکر بسیاری از فیلسوفان را به خود مشغول کرده است. با توجه به این‌که چگونگی ارتباط مجرد با مادی از جنبه انسان‌شناسی در مقایسه با جهان‌شناسی کمتر بررسی شده، نگارنده بر آن است تا در این مقاله این مسئله را از دیدگاه ابن سینا به عنوان فیلسوف مشائی و سهروردی به عنوان فیلسوف اشراقی از جبنه انسان‌شناسی بررسی کند.ابتدا نفس از دیدگاه دو فیلسوف اثبات و تعریف شده، سپس به تأثیر متقابل نفس و بدن پرداخته شده و در ادامه، اصل بودن نفس و فرع بودن بدن و چگونگی ارتباط این دو بیان شده است.  ", issn="1735-9791", doi="10.22091/pfk.2002.421", url="https://pfk.qom.ac.ir/article_421.html" } @Article{پارساپور2002, author="پارسا پور, محمد باقر", title="نظریه حقوق طبیعی", journal="پژوهش‌های فلسفی -کلامی", year="2002", volume="4", number="14-13", pages="141-151", abstract="فکر حقوق طبیعی یا فطری واعتقاد به وجود قواعدی برتر از حقوق موضوعه را می‌توان از بحث انگیزترین موضوعاتی دانست که پیشنیه آن به قرن‌ها پیش از میلاد حضرت مسیح علیه‌السلام باز می‌گردد.این اندیشه با مناقشه‌ها و ایرادهایی روبه‌رو بوده است که در این مقاله، نویسنده از مجموعه ایرادات، چهار ایراد عمده را مطرح و سعی کرده به آنها پاسخ گوید.این چهار ایراد عبارت‌اند از: 1. عدم توافق درباره مفهوم عدالت؛ 2. تنوع قوانین وحقوق موضوعه در بین جوامع؛3. عدم انطباق وقایع تاریخی با حقوق طبیعی؛ 4. پیروی حقوق از داوری‌های خودسرانه وفردی اشخاص. ", issn="1735-9791", doi="10.22091/pfk.2002.422", url="https://pfk.qom.ac.ir/article_422.html" } @Article{فاضلی2002, author="فاضلی, قادر", title="عقلانیت دینی", journal="پژوهش‌های فلسفی -کلامی", year="2002", volume="4", number="14-13", pages="152-172", abstract="یکی از مسائل مهم تاریخ بشری، مسئله عقل‌گرایی و دین‌گرایی است. عده‌ای به بهانه عقل‌گرایی به دین روی خوش نشان نداده و آن را در حاشیه زندگی قرار داده‌اند عده‌ای نیز به بهانه دین‌داری و مصون ماندن از خطرات عقل‌گرایی به دستاوردهای عقل بی‌مهری نشان داده‌اند.گروهی نیز راه سوم را برگزیده، معتقد شدند که عقل و دین دو گوهر وزین‌اند که انسان به هر دو محتاج است. این مقاله ضمن توضیح انواع عقل، به بیان ویژگی‌های دینی عقل کلی می‌پردازد.", issn="1735-9791", doi="10.22091/pfk.2002.423", url="https://pfk.qom.ac.ir/article_423.html" }