ORIGINAL_ARTICLE
نقد و بررسی برهان اختفای الهی جان شلنبرگ، بر مبنای تناهی صفات فعلی و حکمت الهی
صفات محدود و مقیدِ فعلیِ خداوند، تجلّی و بُروز صفات مطلقِ ذاتی او در مقام فعل هستند، اما محدودیت آنها به جهت اِعمال توأمان آنها در کنار یکدیگر و در ارتباط با مخلوقات است. در میان صفات فعلی، صفتِ «حکمت» - تجلّی صفت ذاتی علم - حاکم بر دیگر صفات بوده و تقیّدبخشِ آنهاست. جان شلنبرگ، در «برهان اختفای الهی» از تمایز میان این دو دسته صفات غفلت کرده و همین امر سبب شده تا اولاً با اتخاذ رویکردی تشبیهی، عشق الهی را صورت مطلق شدهٔ عشق انسانی قلمداد کند. ثانیاً، با خلط میان صوَر مختلفِ عشق، یعنی آگاپه و اروس، درک نادرستی از عشق الهی و میزانِ اطلاق آنها داشته باشد و ثالثاً، به رغم صحت تأکید شلنبرگ بر تمایز میان برهان اختفا و برهان شر، استفادهٔ او از اختفا - به عنوان مورد نقضی بر عشقِ نامتناهیِ الهی - به نوعی، بازگشت به برهان شر را به ذهن مخاطب متبادر میکند و برداشت و بهرهگیریای نادرست است. بر مبنای صفت فعلی حکمت، میتوان نشان داد که اختفای الهی - بر خلاف مدعای شلنبرگ - نهتنها نقضی بر عشق الهی نیست، بلکه مظهری از عشق حکیمانهٔ خداوند به انسانهاست که در این نوشتار به برخی از این حکمتها اشاره خواهد شد.
https://pfk.qom.ac.ir/article_1462_1b4839aad32368c7032a32c5ac760eb1.pdf
2020-03-20
5
26
10.22091/jptr.2019.4185.2091
جان شلنبرگ
برهان اختفای الهی
عشق الهی
برهان شر
حکمت الهی
بهروز
اسدی
b.asadi1982@gmail.com
1
دانشجوی دکتری رشته کلام۔ فلسفه دین و مسائل جدید کلامی،گروه فلسفه دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی ، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
AUTHOR
انشاالله
رحمتی
n.sophia1388@gmail.com
2
استاد گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
بابک
عباسی
babbaasi@gmail.com
3
استادیار، گروه فلسفه، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
AUTHOR
احمد حسینی، سید نصیر؛ کشفی، عبدالرسول. (1393). تحلیل انتقادی دیدگاه جان شلنبرگ در باب مسئله خفای الهی. پژوهشنامه فلسفه دین،۱۲ (۱) ، 157۔133.
1
افضلی، عبدالرئوف؛ رضانژاد، عزالدین. (1397). واکاوی برهان خفای الهی از چشمانداز فلسفه اسلامی. قبسات، ،۲۳ (۱) ،۲۳۔۵۷.
2
اکبری، رضا. (1386). ایمان گروی: نظریات کرکگور، ویتگنشتاین و پلانتینگا. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
3
آزادگان، ابراهیم. (1398). انسان و خدای محجوب. تهران:موسسه انتشارات دانشگاه صنعتی شریف.
4
بوبر، مارتین. (1392). کسوف خداوند: مطالعاتی در باب رابطه دین و فلسفه. تهران: فرزان روز.
5
جوادی آملی، عبداللّه. (1387). توحید در قرآن. (چاپ چهارم). قم: نشر اسراء.
6
رحمتی، انشاءاللّه. (1392). کیمیای خرد: جستارهایی در زمینه دین و اخلاق. تهران: سوفیا.
7
شمس، مرادعلی. (1384). با علامه در المیزان از منظر پرسش و پاسخ. (ج 1). قم: نشر اسوه.
8
شیرازی، محمدبن ابراهیم (ملاصدرا). (1390). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. قم: طلیعه النور.
9
طباطبایی، سید محمدحسین (علامه طباطبایی). (بی تا). بدایه الحکمة. قم : دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
10
علیزمانی، امیر عباس؛ زرکنده، بتول. (1393).اختفای الهی به مثابه مصداقی از شر بیوجه. جستارهای فلسفه دین،۳(۲) ، 72۔53.
11
علیزمانی، امیر عباس؛ محمدپور، سکینه. (1395). مسئله خفای الهی از دیدگاه جان شلنبرگ و پل موزر. جستارهای فلسفه دین، ۵ (۲) ، 85۔67.
12
مجلسی، محمدباقر (علامه مجلسی). (1403ق) .بحار الانوار.(الطبعه الثانیه). بیروت: داراحیاءالتراث العربی.
13
مکارم شیرازی، ناصر. (1380).تفسیر نمونه. (ج 1). تهران: دارالکتب الاسلامیه.
14
الن، دایا جینیس. (1389). سه آستانه نشین: بلز پاسکال، سورن کرکگور و سیمون وی. (ترجمه: رضا رضایی). تهران: نشر نی.
15
نامآور، فاطمه؛ نبوی، لطف اللّه؛ سعیدی مهر، محمد. (1396). تقریر نوین مسئله منطقی شر و دفاع اختیارگرایانه. پژوهشنامه فلسفه دین، ۱۵(۱) ، 12۔191.
16
نراقی، آرش. (1390). حدیث حاضر و غایب: مقالاتی در باب الهیات غیبت. تهران: نگاه معاصر.
17
Afzali, A. R., & Rezanejad, I. D. (1397 AP). An Investigation on the 'Divine Concealment' Proof from the Perspective of Islamic Philosophy. Qabasat, 23(1), 23-57.
18
Afzali, A. R., & Rezanejad, I. D. (1397 AP). An Investigation on the 'Divine Concealment' Proof from the Perspective of Islamic Philosophy. Qabasat, 23(1), 23-57.
19
Ahmad Hosseini, N., & Kashfi, A. R. (2015). Critical Analysis of J.L. Schellenberg’s Views on the Problem of Divine Hiddenness. Philosophy of Religion Research (Namah-i Hikmat), 12(2), 133-158.
20
Aijaz, I., & Weidler, M. (2007). Some critical reflections on the hiddenness argument. International Journal for Philosophy of Religion, 61(1), 1–23. doi: 10.1007/s11153-006-9103-8
21
Alizamani, A. A., & Mohammadpour, S. (2016). John Schellenberg and Paul Moser on Divine Hiddenness. Justar-hai Falsafe-i Din, 5 (2), 67-85.
22
Alizamani, A. A., & Zarkandeh, B. (2015). Divine Hiddenness as the Problem of Gratuitous Evil. Justar-hai Falsafe-i Din, 3(2), 53-72.
23
Allen, D. (1389 AP). Se Astane Nashin: Blaise Pascal, Soren Kierkegaard, Simone Weil [Three Outsiders: Pascal, Kierkegaard, Simone Weil]. , (R. Rezaei, Trans). Tehran: New Publications. [In Persian]
24
Azadegan, I. (1398 AP). Insan va Khoda-i Mahjub (man and the hidden God). Tehran: Sharif University of Technology Press.
25
Blackburn, A.T. (2015). Challenging The ‘Hidden Assumption in J. L. Schellenberg’s Hiddenness Arguments: An Exploration into The Nature of Divine Love. Toronto: Ryerson University.
26
Buber, M. (1392 AP). Kusuf-i Khodavand: Motaleati dar bab-i Rabite beyne Din va Falsafe [Eclipse of God: Studies in the Relation between Religion and Philosophy]. as: ۔i, (K. Abbasi, & S. Abutorabi, Trans.). Tehran: Farzan Rooz Publications. [In Persian].
27
Dumsday, T. (2012). Divine Hiddenness as Divine Mercy. Religious Studies, 48(2), 183–198. doi: 10.1017/S0034412511000199
28
Inwagen. P.V. (2008). The Problem of Evil. Oxford: oxford university press.
29
Javadi Amoli, A. (1397 AP). Tawheed dar Quran (Unity of God in the Quran) (4th ed.). Qom: Isra Publications.
30
Lovering, R. P. (2004). Divine Hiddenness and Inculpable Ignorance. International Journal for Philosophy of Religion, 56(2/3), 89–107. doi: 10.1007/s11153-005-1276-z
31
Majlisi, M. B. (1403 AH). Bihar al-Anwar (2nd ed.). Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi.
32
Makarem Shirazi, N. (1380 AP). Tafsir Namuneh, vol. 1. Tehran: Dar al-Kutub al-Islamiyyah.
33
Namavar, F., Nabavi, L., & Saeedimehr, M. (2017). The New Logical Problem of Evil and Free Will Defense. Philosophy of Religion Research (Namah-i Hikmat), 15 (1), 191-212.
34
Naraqi, A. (1390 AP). Hadith-i Hazir va Ghaib: Maqalat-i dar Bab-i Ilahiyyat-i Ghaybat (a discussion on the present and unseen: articles regarding Hiddenness Theology). Tehran: Negah-i Moaser.
35
Nygren, A. (1982). Agape and Eros. (P. S. Watson, Trans.). London: Society for promoting Christian knowledge.
36
Paytas, T. (2017). God’s Awful Majesty Before Our Eyes: Kant’s Moral Justification for Divine Hiddenness. Kantian Review, 22(1), 133–157. doi: 10.1017/S1369415416000406
37
Rahmati, I. (1392 AP). Kimiya-i Khirad: Justarha-i dar Zamine-i Din va Akhlaq (the elixir of intellect: studies regarding religion and ethics). Tehran: Sophia.
38
Schellenberg, J. L. (1993). Divine Hiddenness and Human Reason. Ithaca and London: Cornell University Press.
39
Schellenberg, J. L. (2004). Does divine hiddenness justify atheism? In M. L. Peterson & R. J. VanArragon. (Eds.), Contemporary debates in the philosophy of religion (pp. 30–41). Blackwell.
40
Schellenberg, J. L. (2005). The Hiddenness Argument Revisited. Religious Studies, 41(2), 201–215. doi: 10.1017/s0034412505007614
41
Schellenberg, J. L. (2010). The Hiddenness Problem and the Problem of Evil. Faith and Philosophy, 27(1), 45–60. doi: 10.5840/faithphil20102713
42
Schellenberg, J. L. (2015). The hiddenness argument, Oxford: oxford university press.
43
Shams, M. A. (1384 AP). Ba Allameh dar al-Mizan az Manzar-i Porsesh va Pasukh (with Allamah Tabatabai in al-Mizan with a question-answer approach), vol. 1. Qom: Usweh Publications.
44
Shirazi, S. M. (Mulla Sadra). (1390 AP). Al-Hikmat Al Muta‘aliyah fi al-Asfar al-‘Aqliyyat al-Arba‘a (the Transcendent theosophy in the Four Journeys of the Intellect). Qom: Talie-i Nur.
45
Swinburne, R. (1998). Providence and the problem of evil. Oxford: Oxford University Press.
46
Tabatabai, M. H. (Allamah Tabatabai). (n.d.). Bidayat al-Hikmah. Qom: Daftar-i Tablighat-i Islami-i Howze-i Ilmiyya-i Qom.
47
Tucker, C. (2008). Divine Hiddenness and the Value of Divine-Creature Relationships. Religious Studies, 44(3), 269–287.
48
ORIGINAL_ARTICLE
مؤلّفههای انحصارگرایی در سنّت مسیحی
انحصارگرایی دینی از صفات ذاتی و مشخصههای تاریخی سنّت مسیحی است. در این دیدگاه بر دو ویژگی حقّانیت و نجاتبخشی انحصاری دین مسیحیت، تأکید اساسی میشود. این نگرش، مؤلفههای مهم تاریخی و الهیاتی دارد که عبارتند از: 1) قابلیت استناد به کتاب مقدّس؛ 2) ابتنا بر واقعیتهای تاریخی زندگی عیسیٰ مسیح؛ 3) لزوم دخالت مستقیم الهی؛ 4) محوریت آموزههای الهیاتی خاص؛ 5) محوریت شخص عیسیٰ مسیح؛ 6) جایگاه مهم کلیسا و پاپ؛ 7) نقش فرعی شریعت و محوریت فیض و ایمان؛ 8) بیتوجهی به آموزههای درست ادیان دیگر. انحصارگرایی مسیحی، به بروز پیامدهای مهمی در طول تاریخ این دین منجر شده است که برخی از آنها عبارتند از: 1) غفلت از ارزشهای ادیان دیگر و استغنا از آموختن از آنها؛ 2) تقدسگرایی افراطی و دوری از عقلانیت؛ 3) اثبات هویت خودی و نفی هویت دیگری؛ 4) رسالت ایدئولوژیک، تهدید صلح و گسترش جنگها. راه برونرفت از این بحران، عدول از انحصارگرایی مسیحی و گشودگی نسبت به حقایقی است که ادیان دیگر حاوی و حامل آن هستند؛ حقایقی که با گفتوگو و احساس نیاز به شنیدن صدای دیگری قابل حصولاند.
https://pfk.qom.ac.ir/article_1566_64eb2214e05fb18cb9579f10714349ff.pdf
2020-03-20
27
52
10.22091/jptr.2020.5298.2281
انحصارگرایی
مسیحیت
عیسیٰ مسیح
گفتوگو
حقّانیت
نجات
قدرت الله
قربانی
qorbani48@gmail.com
1
دانشیار فلسفه دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
اصلان، عدنان. (1385). پلورالیسم دینی؛ راههای آسمان. (ترجمه: انشاءاللّه رحمتی). تهران: انتشارات نقش جهان.
1
برانتل، جورج. (1381). آیین کاتولیک. (ترجمه: حسن قنبری). قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
2
پترسون، مایکل. (1376). عقل و اعتقاد دینی. (ترجمه: احمد نراقی و ابراهیم سلطانی). تهران: انتشارات طرح نو.
3
پلانتینگا، آلوین. (1380). دفاعی از انحصارگرایی دینی. در: عبدالکریم سروش، صراطهای مستقیم. تهران: مؤسسه فرهنگی صراط.
4
تورانس، جیمز. (1373). نظریه دینی کارل بارث. (ترجمه: همایون همتی). نامه فرهنگ. ش16.
5
تیسن، هنری. (بیتا). الهیات مسیحی. (ترجمه: طاطاوس میکائیلیان). تهران: انتشارات حیات ابدی.
6
رنان، ارنست؛ اسدآبادی، سیدجمال. (2005). الاسلام والعلم. (تحقیق: مجدی عبدالحافظ). قاهره.
7
ریچاردز، گلین. (1384). رویکردهای مختلف به پلورالیزم دینی. (ترجمه: رضا گندمی نصر آبادی و احمدرضا مفتاح). قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
8
سردار، ضیاءالدین. (1386). شرقشناسی. (ترجمه: محمدعلی قاسمی). تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
9
کتاب مقدّس. (عهد جدید).
10
لین، تونی. (1380). تاریخ تفکر مسیحی. (ترجمه: روبرت آسریان). تهران: نشر و پژوهش فرزان روز.
11
مک گراث، آلیستر. (1392). درسنامه الهیات مسیحی. (ج 2). (ترجمه: محمدرضا بیات و همکاران). قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
12
میشل، توماس. (1376). کلام مسیحی. (ترجمه: حسین توفیقی). قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
13
هوردن، ویلیام. (1368). راهنمای الهیات پروتستان. (ترجمه: طاطاوس میکائیلیان). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
14
هیک، جان. (1386). مباحث پلورالیسم دینی. (ترجمه: عبدالرحیم گواهی). تهران: نشر علم.
15
Aslan, A. (2006). Pluralism-i Dini; Rah-ha-i Aseman [Religious Pluralism in Christianity and Islamic Philosophy]. (I. Rahmati, Trans.). Tehran: Naqsh-i Jahan Press. [In Persian]
16
Baumann, G. (2004). Grammars of Identity/alterity: A Structural Approach. In A. Gingrich & G. Baumann (Eds.), Grammars of Identity/alterity: A Structural Approach (pp. 18–50). Berghahn Books.
17
Borland, J. (1996). The Gospel and World Religions Contested. In M. Peterson (Ed.), Philosophy of Religion: Selected Readings. New York: Oxford University Press.
18
Brantl, G. (2002). A’in-i Catolic [Catholicism]. (H. Qanbari, Trans.). The Center for Religious Studies Press. [In Persian]
19
Eliade, M. (Ed.). (1987). the Encyclopedia of Religion. Mcmilan Publishing Company. New York.
20
Gellman, J. (2000). In Defence of a Contented Religious Exclusivism. Religious Studies, 36(4), 401–417.
21
Hick, J. (2007). Mabahith-i Pluralism-i Dini [Problems of Religious Pluralism]. (A. Govahi, Trans.). Tehran: Elm Press. [In Persian]
22
Hordon, W. (1999). Rahnuma-i Ilahiyat-i Protestan [A Guide to Protestant Theology]. (T. Mikaeilian, Trans). Tehran. Elmi Farhangi Press. [In Persian]
23
Lane, T. (2007). Tarikh-i Tafakkur-i Masihi [Exploring Christian Thought]. (R. Aserian, Trans.). Tehran. Farzan Rooz Press. [In Persian]
24
McGrath, A. (2013). Darsname-i Ilahiyat-i Masihi [Christian Theology, An Introduction]. (M. R. Bayat and et. al, Trans.). Qom. University of Religions and Denominations Press. [In Persian]
25
Micheal, T. (1997). Kalam-i Masihi [Christian Theology]. (H. Tofiqi, Trans.). Qom. University of Religions and Denominations Press. [In Persian]
26
Moyaert, M. (2011). Fragile Identities: Towards a Theology of Interreligious Hospitality. Amsterdam. New York. Rodopi.
27
Peterson, M. (1997). Aql va I‘tiqad-i Dini [Reason and Religious Belief]. (A. Naraqi, & I. Sultani, Trans.). Tehran. Tarh-i No Press. [In Persian]
28
Plantinga, A. ((2001). A Defence of Religious Exclusivism. In A. K. Soroush, Sirat-ha-i Mustaqim (straight paths). Tehran. Serat Cultural Institute.
29
Renon, E., & Asadabadi, J. (2005). Islam and Science. (A. Majdi Ed.). Cairo.
30
Richards, G. (2005). Ruyikard-ha-i Mukhrtalif be Pluralism-i Dini [Towards a Theology of Religions]. (R. Gandomi Nasrabadi, & A. R. Meftah, Trans.). Qom: The Center for Religious Studies Press. [In Persian]
31
Sardar, Z. (2007). Sharq Shenasi [Orientalism]. (M. A. Qasemi, Trans.). Tehran. Institute for Cultural and Social Studies. [In Persian]
32
The Bible. (New Testament).
33
Tissen, H. (n.d.). Ilahiyat-i Masihi [Christian Theology]. (T. Mikaeilian, Trans.). Tehran. Hayat Abadi Publications. [In Persian]
34
Torrance, J. (1994). Nazariye-i Dini-i Karl Barth [Karl Barth’s Religious Theory]. (H. Hemmati, Trans.). Name-i Farhang Journal,16, 88-93. [In Persian].
35
ORIGINAL_ARTICLE
خودآگاهی و ارتباط آن با عقلانیت ؛ دفاعی از نظریهٔ شفافیت ریچارد موران
همهٔ ما این شهود را در خود داریم که گویی خودآگاهی، نوع خاصی از معرفت است که با دیگر معرفتهای ما متمایز است. انگیزهٔ فیلسوفان برای پرداختن به این موضوع به عنوان یک مسئلهٔ فلسفی غالباً همین تمایز یاد شده است و آنان همواره تلاش داشتهاند تا ماهیت این معرفت خاص را توضیح دهند. در بین نظریههای خودآگاهی، نظریههای عقلگرا، این معرفت خاص را بر اساس ارتباط آن با عقلانیت توضیح دادهاند. به ادعای هواداران این رویکرد و نظریه، برخوردار بودن ما از قوای عقلانی، ارتباط مهمی با خودآگاهی و خاص بودن آن دارد. در این مقاله - پس از معرفی کلی نظریههای عقلگرایانه در بحث خودآگاهی - به تحلیل نظریهٔ شفافیت ریچارد موران، به عنوان یکی از موفقترین نظریههای عقلگرایانه خواهیم پرداخت و در ادامه، به یکی از چالشهای مهمی که همواره پیش روی این نظریه قرار داشته است، اشاره خواهیم کرد و سپس راه حل جالبی را که متیو بویل برای حل این چالش و در واقع، تکمیل نظریهٔ شفافیت مطرح کرده است، معرفی و تحلیل خواهیم کرد. و در پایان نیز ضمن اشاره به برخی ضعفهای این راه حل، دو پیشنهاد آزمایشی برای پیشرفت این راه حل و در واقع، پیشرفت نظریهٔ شفافیت، ارائه خواهیم داد.
https://pfk.qom.ac.ir/article_1569_94a1786ab5de4a798ec1d4da38305c38.pdf
2020-03-20
53
77
10.22091/jptr.2019.4917.2225
خودآگاهی بنیادی
عقلانیت
نظریهٔ شفافیت
ریچارد موران. خودآگاهی و عقلانیت
تأملگرایی
زهرا
سرکارپور
z.sarkarpour@gmail.com
1
دانش آموخته دکتری فلسفه تطبیقی دانشگاه قم، قم، ایران.
LEAD_AUTHOR
خزاعی، زهرا؛ جوادی، محسن؛ سرکارپور، زهرا. (1397) .خودآگاهی و تبیین استنتاجگرایانه کسام از آن. دوفصلنامه تأملات فلسفی، 8 (2)، 11۔44.
1
Bermúdez, J., & Cahen, A. (2020). Nonconceptual Mental Content. In E. N. Zalta (Ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Summer 2020). Retrieved from https://plato.stanford.edu/archives/sum2020/entries/content-nonconceptual/
2
Boyle, M. (2015). Critical Study: Cassam on Self-Knowledge for Humans. European Journal of Philosophy, 23(2), 337–348. doi: 10.1111/ejop.12117
3
Boyle, M. (2019). Transparency and reflection. Canadian Journal of Philosophy, 49(7), 1012–1039. doi: 10.1080/00455091.2019.1565621
4
Boyle. M. (2011). Transparent Self۔Knowledge. Aristotelian Society Supplementary, 85. (1): 223–241
5
Burge, T., & Peacocke, C. (1996). Our Entitlement to Self-Knowledge: I. Tyler Burge. Proceedings of the Aristotelian Society, 96, 91–116.
6
Evans, G. (1989). The Varieties of Reference (J. McDowell, Ed.). Oxford Oxfordshire: New York: Oxford University Press.
7
Gertler, B. (2011). Self۔Knowledge. London and New Yourk: Routledge.
8
Gertler, B. (2018). SelfKnowledge and Rational Agency: A Defense of Empiricism. Philosophy and Phenomenological Research, 96(1), 91–109. doi: 10.1111/phpr.12288
9
Khazaei, Z, Javadi, M., & Sarkarpour, Z. (2018). Self-Knowledge and Qassam’s Inferential Account of it. Philosophical Meditations, 8(21), 11-44.
10
doi: 10.30470/phm.2019.34349
11
Moran, R. (2003). Responses to O’Brien and Shoemaker. European Journal of Philosophy, 11(3), 402–419. doi: 10.1111/1468-0378.00193
12
Moran, Richard. (2001). Authority and Estrangement: An Essay on Self-Knowledge. Princeton, N.J: Princeton University Press.
13
O’Brien, L. (2003). Moran on Agency and Self-Knowledge. European Journal of Philosophy, 11(3), 375–390. doi: 10.1111/1468-0378.00191
14
Parent, T. (2017). A Problem with Critical Reasoning. In E. N. Zalta (Ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy Retrieved from from https://plato.stanford.edu/entries/self-knowledge-externalism/supplement2.html
15
Schwitzgebel, E. (2019). Belief. In E. N. Zalta (Ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2019). Retrieved from https://plato.stanford.edu/archives/fall2019/entries/belief/
16
ORIGINAL_ARTICLE
توحید ناب؛ تحلیل و تبیین مؤلفهها و مقایسهٔ آن با دیدگاههای رقیب
مسئلهٔ توحید خداوند در سه مقام مطرح میشود: ۱) وجوب؛ 2) الوهیت؛ 3) وجود حقیقی. در باب توحید در مقام وجود حقیقی، اعتقادات گوناگونی وجود دارد، از قبیل اعتقاد عامهٔ مردم، فیلسوفان مشاء، جهلهٔ صوفیه و نیز اکابر ایشان، حکمای فهلویین، محقّق دوانی و میرداماد، عرفا و حکمای متألهین. صدرالمتألهین شیرازی به اقتضای مقام و در ابواب مختلف کتاب اسفار، اقوال متعددی در این باب داشته است. این مقاله به مقایسهٔ آرا و اقوال مذکور با یکدیگر میپردازد و در نهایت، توحید ناب و خالص را در میان آنها که بری و بدور از اِشکال و ایراد است، معرفی مینماید. توحید ناب، توحیدی است که مشوب به هیچ گونه شرکی در مقام وجود حقیقی نباشد و آن جز قول عرفای شامخین و حکمای متألّهین نیست؛ چنان که نظر نهایی ملاصدرا نیز بر آن است. دیدگاه مذکور مبتنی بر قول به وحدت وجود و موجود در عین کثرت آن دو است و بر پایهٔ آن، وجود و موجودْ منحصر در ذات حق تعالی است و در عین حال، اشراقات و مظاهر گوناگون و حقیقی دارد و از سوی دیگر با این که وجود و موجود دارای اشراقات و مظاهر گوناگون و حقیقی است، در عین حال، واحد بوده و منحصر در ذات باریتعالی است. روش این پژوهش، توصیفی۔ تحلیلی است.
https://pfk.qom.ac.ir/article_1567_277969da82bb783f8606f5c37d7248d8.pdf
2020-03-20
79
99
10.22091/jptr.2020.5174.2266
توحید حقیقی
ذات حق
وحدت در عین کثرتْ و کثرتْ در عین وحدت
وحدت جمعیه
وحدت عددی
سید رضا
اسحاق نیا
r.eshaqnia@isca.ac.ir
1
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، قم، ایران.
LEAD_AUTHOR
* قرآن کریم.
1
* نهج البلاغه. نسخه دکتور صبحی صالح. (1980م). بیروت: دارالکتاب اللبنانی.
2
ابن ترکه اصفهانی، صائن الدین علی بن محمد. (1360). تمهید القواعد. (مقدمه و تصحیح: سید جلال الدین آشتیانی). تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه.
3
ابن سینا، حسین بن عبداللّه. (1379). الاشارات و التنبیهات. (ج ۳). مع الشرح للمحقق نصیرالدین محمد بن الحسن الطوسی و شرح الشرح للعلامة قطب الدین محمد بن محمد بن ابی جعفر الرازی. تهران: مطبعة الحیدری.
4
ابن عربی، محی الدین. (1423ق / 2002م). الفتوحات المکیه. (ج ۴). بیروت: دارالفکر.
5
آملی، شیخ محمد تقی. (بیتا). درر الفوائد. تهران: مرکز نشر کتاب طهران.
6
جامی خراسانی، عبد الرحمان بن احمد. (1361). مثنوی هفت اورنگ. (تصحیح و مقدمه: آقا مرتضی مدرسی گیلانی). (چاپ سوم). تهران: انتشارات کتابفروشی سعدی.
7
حافظ شیرازی، شمس الدین محمد. ( 1379). دیوان حافظ. (به اهتمام حسن اعرابی). تهران: رواق اندیشه.
8
حسینی، سید احمد (هاتف اصفهانی). (1307). دیوان هاتف اصفهانی. تهران: مؤسسه نشر خاور.
9
حلّی، حسن بن یوسف بن مطهر. (علامه حلّی) ( 1407 ق). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد. مؤسسة النشر الاسلامی التابعه لجامعة المدرسین بقم المشرفه.
10
راغب اصفهانی، حسین. (1412ق/ 1992م). مفردات الفاظ القرآن. (تحقیق: صفوان عدنان داوودی). دمشق: دارالقلم/ بیروت: دارالشامیه.
11
سبزواری، حاج ملاهادی. (1366). شرح المنظومه. (چاپ پنجم). قم: مؤسسه انتشارات دارالعلم.
12
سبزواری، حاج ملاهادی. (بیتا). دیوان حاج ملاهادی سبزواری بضمیمه شرح حال و آثار مؤلف. انتشارات کتابفروشی محمودی.
13
شیرازی، محمد ابن ابراهیم (ملاصدرا). (1981م). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. (طبع سوم). بیروت: دار احیاءالتراث العربی.
14
طباطبایی، سید محمد حسین (علامه طباطبایی). (بیتا). المیزان فی تفسیر القران الکریم. قم: جماعة المدرسین الحوزة العلمیه بقم المشرفه.
15
عراقی، ابراهیم بن بزرگمهر (فخر الدین عراقی). (1370). دیوان عراقی. (تصحیح و مقدمه: سعید نفیسی. چاپ ششم). تهران: چاپ احمدی.
16
عطار نیشابوری، شیخ فریدالدین محمد. ( 1356). منطق الطیر: مقامات الطیور. (باهتمام سید صادق گوهرین). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
17
قیصری رومی، محمد داوود. (1375). شرح فصوص الحکم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
18
گوهرین، صادق. (1383). شرح اصطلاحات تصوّف. تهران: انتشارات زوّار.
19
محقق داماد، سید مصطفی. ( شهریور1393). تجلّی کلام خدا در طبیعت. روزنامه اطلاعات. شماره 25960.
20
مرکز فرهنگ و معارف قرآن. (1393). دایرة المعارف قرآن کریم. قم: بوستان کتاب.
21
مصاحبی نائینی، محمد علی (عبرت نائینی). (1376). دیوان کامل عبرت نائینی. (به تصحیح و اهتمام مجتبی برزابادی فراهانی). تهران: انتشارات سنایی.
22
مطهری، مرتضی. (1377). مجموعه آثار. تهران. انتشارات صدرا.
23
الهی قمشهای، میرزا مهدی. (1378). مجموعه آثار. اصفهان: کانون پژوهش اصفهان.
24
Amoli, M. T. (n.d.). Durar al-Fawa’id. Tehran: Markaz-i Nashr-i Ketab-i Tehran.
25
Attar Neshapuri, F. D. M. (1356 AP). Mantiq al-Tayr: Maqamat al-Tuyur. (S. Goharin, Compilation). Tehran: Bongah-i Tarjume va Nashr-i Ketab.
26
Elahi Qomsheie, M. M. (1378 AP). Majmua-i Athar (a collection of works). Isfahan: Kanun-i Pazhuhesh-i Isfahan.
27
Goharin, S. (1383 AP). Sharh-i Estelahat-i Tassawuf (an explanation of Sufi terms). Tehran: Zuwwar Publications.
28
Hafez, S. D. M. (1379 AP). Divan-i Hafez. (H. Arabi, Compilation). Tehran: Ravaq-i Andishe.
29
Hilli, J. D. (Allamah Hilli). (1407 AH). Kashf al-Murad fi Sharh Tajrid al-I‘tiqad; Sahhahahu wa Qadam lahu wa Alaqa alayhi al-Ustad Hasanzade Amoli. Qom: Jamiat al-Modarresin al-Hawza al-Ilmiyyah.
30
Hosseini, A. (Hatif Isfahani). (1307 AP). Divan-i Hatif Isfahani (book of poems of Hatif Isfahani). Tehran: Khavar Publication Institute.
31
Ibn Arabi, M. D. (2002). Al-Futuhat al-Makkiyah [The Makkan Revelations], vol. 2. Beirut: Dar al-Fikr.
32
Ibn Turke Isfahani, S. D. (1360 AP). Tamhid al-Qawa‘id. (J. Ashtiyani, Ed. and Preface). Tehran: Anjoman-i Islami-i Hekmat va Falsafe.
33
Institute of Culture and Quran. (1393 AP). Da’iratul Maaref-i Quran-i Kareem (Encyclopedia of the Quran). Qom: Bustan-i Ketab.
34
Iraqi, I. (Fakr al-Din Iraqi). (1370 AP). Divan-i Araki (book of poems). (S. Nafisi, Ed. and Preface) (6th ed.). Tehran: Ahmadi.
35
Jami Khorasani, A. R. (1361 AP). Mathnawi Haft Awrang (seven thrones in mathnawi) (3rd ed.). (M. Modarresi Gilani, Ed. and Preface). Tehran: Ketabfurushi-i Saadi Publications.
36
Mohaqqeq Damad, M. (1393 AP). Tajalli-i Kalam-i Khoda dar Tabiat (manifestation of God’s words in nature). Ettelaat Newspaper. No. 25960.
37
Mosahebi Naini, M. A. (Ebrat Naini). (1376 AP). Divan-i Kamil-i Ebrat Naini (book of poems). (M. Barzabadi Farahani, Ed. and Compilation). Tehran: Sanaai Publications.
38
Nahjul Balagha (Sobhi Saleh translation). (1980). Dar al-Kutub al-Lubnani.
39
Qeysari, M. D. (1375 AP). Sharh Fusus al-Hikam. Tehran: Elmi va Farhangi Publication Company.
40
Ragheb Isfahani, H. (1992). Mufradat Alfaz al-Quran. (S. A. Dawoodi, Research). Damascus: Dar al-Qalam/Beirut: Dar al-Shammiyyah.
41
Sabzvari, M. H. (1366 AP). Sharh al-Manzumah (5th ed.). Qom: Dar al-Ilm Publications Institute.
42
Sabzvari, M. H. (n. d.). Divan-i Haj Mulla Hadi Sabzvari be Zamime-i Sharh-i Hal va Athar-i Mu’allif. Ketabfurushi Muhammadi Publications.
43
Shirazi, S. M. (Mulla Sadra). (1981). Al-Hikmat al-Muta ‘aliyah fi al-Asfar al- ‘Aqliyyat al-Arba ‘(The Transcendent Theosophy in the Four Journeys of the Intellect) (3rd ed.). Beirut: Dar Ihya al-Turath al-Arabi.
44
Tabatabai, M. H. (Allamah Tabatabai). (n. d.). Al-Mizan fi Tafsir al-Quran al-Karim. Qom: Jamiat al-Modarresin al-Hawza al-Ilmiyyah.
45
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی نظریهٔ تغییر مفهومی پل تاگارد و نتایج آن بر مسئلهٔ پیشرفت علمی
تغییر مفهومی و بررسی نتایج آن بر تاریخ علم همواه یکی از مسائل چالشبرانگیز در مباحث تاریخ و فلسفهٔ علم بوده است. در این مقاله ابتدا به معرفی آرای پُل تاگارد یکی از فیلسوفان طرفدار فلسفهٔ علم محاسباتی در مورد چیستی و چگونگی تغییر مفاهیم میپردازیم و بر این اساس، به رویکرد او به تاریخ علم از جهت انباشتی بودن یا انقلابی بودن اشاره خواهیم کرد. از نظر تاگارد، شواهد و روشها دستکم چیزهایی هستند که در اکثر انقلابهای علمی بین نظریهٔ موجود و نظریهٔ جایگزین مشترک هستند. در این مقاله، نشان داده خواهد شد که این ادعا با رویکرد کلگرایی معناشناختی تاگارد سازگار به نظر نمیرسد. همچنین با موردکاوی تاریخی در خصوص انقلاب علمی مکانیک کوانتومی در تاریخ علم فیزیک، نشان خواهیم داد که - برخلاف نظریهٔ پل تاگارد - تدریجی بودن و همپوشانی نظریهٔ موجود و جایگزین دلیلی بر پیوستگی آن دو نیست؛ زیرا اگر چه مرز دقیقی نمیتوان میان آن دو یافت، اما این به معنای عدم وجود هیچ مرزی نیست و علیالاصول جایی نظریهٔ موجود کنار رفته و نظریهٔ جایگزین مستقر شده است.
https://pfk.qom.ac.ir/article_1568_fa3a7bb06413a208f6e22b6f0b4b5356.pdf
2020-03-20
101
126
10.22091/jptr.2020.4978.2237
انقلاب علمی
تغییر مفهومی
ناهمسنجگی
پیشرفت علمی
پُل تاگارد
احسان
جوادی ابهری
ehsan.javadi62@gmail.com
1
دانشجوی دکتری فلسفهٔ علم دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران
AUTHOR
حسین
شیخ رضایی
sheykhrezaee@irip.ir
2
عضو هیأت علمی موسسهٔ پژوهشی و حکمت و فلسفهٔ ایران، تهران، ایران.
LEAD_AUTHOR
پاکینگ هرن، جان. (1387). نظریهٔ کوانتومی. (ترجمه: حسین معصومی همدانی). تهران. نشر فرهنگ معاصر.
1
Feynman, R.; Leighton, R.; & Sands, M. (1963۔1964). Feynman Lecture on physics. 2 vols. Reading, MA: Addison۔Wesley.
2
Jackman, H. (2017). Meaning Holism. In E. N. Zalta (Ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Spring 2017). Retrieved from https://plato.stanford.edu/archives/spr2017/entries/meaning-holism/
3
Kuhn, T. S. (1970). The structure of scientific revolutions. (2nd ed.). Chicago: University of Chicago Press.
4
Minsky, M. (1975). A framework for representing knowledge. In P. H. Winston. (Ed.), The psychology of computer vision. New York: McGraw۔Hill.
5
Nersessian, N. (2008). Creating scientific concepts. Cambridge, MA: MIT Press.
6
Oberheim, E., & Hoyningen-Huene, P. (2018). The Incommensurability of Scientific Theories. In E. N. Zalta (Ed.), The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Fall 2018). Retrieved from https://plato.stanford.edu/archives/fall2018/entries/incommensurability/
7
Polkinhorne, J. (1387 AP). Nazariye-i Qwantomi [Quantum Theory: A Very Short Introduction]. (H. Masoumi Hamedani, Trans.). Tehran: Farhang-i Muasir Publication. [In Persian]
8
Thagard, P. (1988). Computational philosophy of science. Cambridge. MA: MIT Press.
9
Thagard, P. (1992). Conceptual revolutions. Princeton: Princeton University Press.
10
ORIGINAL_ARTICLE
علیّتِ شبهاُکازیونالیستی در فلسفهٔ دکارت
یکی از مباحث کلیدی در فلسفهٔ دکارت که امروزه نیز در میان پژوهشگران فلسفهٔ مدرن و قرونوسطیٰ، از اهمیت بالایی برخوردار است، رویکرد دکارت در خصوص ارتباط علت و معلولی پدیدهها و رویدادهای مختلف است. دکارت برای ارتباط علّی میان نفس و بدن، رویکردی اُکازیونالیستی یا همان رویکرد مبتنی بر اصالت علل موقعی، اتخاذ کرده است که بر مبنای این رویکرد، علتِ نهایی، خداوند است، اما پرسش اصلی جستار حاضر این است که آیا دکارت، همهٔ ارتباطات علت و معلولی میان پدیدهها - چه مادی و چه فرامادی - را اکازیونالیستی تبیین میکند و آیا اساساً میتوان دکارت را بنیانگذار اصلیِ اکازیونالیسم در فلسفه دانست یا این که ریشههای علیّت اکازیونالیستی را باید در آثار و افکار متفکران قرون وسطیٰ جستوجو کرد؟ از اینرو، در این جستار تلاش خواهیم کرد تا با توجه به آثار مختلف دکارت و نیز با توجه به دیدگاههای برخی متفکران قرون وسطیٰ در خصوص علیّت، نشان دهیم که دکارت را در بهترین حالت، میتوان طرفدار نظریه یا رویکردی شبهِاکازیونالیستی در خصوص علیّت دانست که بر اساس آن، چنین نیست که علل فیزیکی و طبیعی در رویدادهای مختلف، تأثیرگذار نباشند، بلکه - به زعمِ دکارت - در کنار علیّت خداوند، میتوان از تأثیرگذاری علل طبیعی نیز سخن گفت.
https://pfk.qom.ac.ir/article_1570_7996ca5b9bcef898f329aa2c57d271ac.pdf
2020-03-20
127
146
10.22091/jptr.2020.4906.2219
رنه دکارت
علیّت
اُکازیونالیسم
رویکرد اُکازیونالیستی
قرون وسطیٰ
حسن
احمدی زاده
hasan.ahmadizade@gmail.com
1
استادیار گروه ادیان و فلسفه دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.
LEAD_AUTHOR
ابن سینا، حسین بن عبد اللّه. (1404ق). الشفا. (الهیات(. (مقدمه: ابراهیم مدکور). قم: مکتبة آیة اللّه مرعشی نجفی.
1
ابنمیمون، موسی. (1972). دلالة الحائرین. (قدّم له حسین آتای). آنکارا: مکتبة الثقافة الدینیة.
2
بهمنیار بن مرزبان. (1375). التحصیل. (تصحیح و تعلیق: مرتضی مطهری). تهران: دانشگاه تهران.
3
دکارت، رنه. (1361). تأملات در فلسفهٔ اولی. (ترجمه: احمد احمدی). تهران: مرکز تولید و انتشارات مجتمع دانشگاهی ادبیات و علوم انسانی.
4
دکارت، رنه. (1384). اعتراضات و پاسخها. (ترجمه و توضیح: علی موسایی افضلی). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
5
رازی، فخر الدین محمد بن عمر. (فخر رازی). (1987). المطالب العالیه من العلوم الالهی. (تحقیق: احمد حجازی). بیروت: دار الکتب العربیه.
6
رازی، فخر الدین محمد بن عمر. (1990). المباحث المشرقیه فی علم الالهیات والطبیعیات. (تحقیق: محمد المعتصم باللّه). بیروت: دار الکتب العربیة.
7
ژیلسون، اتین. (1385). نقد تفکر فلسفی غرب از قرون وسطیٰ تا اوایل قرن بیستم. (ترجمه: احمد احمدی). تهران: انتشارات سمت.
8
غزالی، محمد بن محمد. (1383). تهافت الفلاسفه. (ترجمه: حسن فتحی). تهران: انتشارات ثار اللّه.
9
Al-۔Razi, F. D. (1990). Al۔Mabahith al۔Mashriqiyya. (M. Mohtasem Billah, Ed). Beirut: Dar Al۔Kotob al۔Arabiyah.
10
Al-Ghazali, Muḥammad. (1383 A H). Tahafut al۔Falasifa [The Incoherence of the Philosophers] (). (H. Fathi, Trans.). Tehran: Thar Allah. [In Persian].
11
Al-Rāzī. (1987). Al۔Matalib al۔Aliya min al۔‘Iilm al۔Ilahi. (H. Ahmad, Ed.). Beirut: Dar Al۔Kotob al۔Arabiyah.
12
Aquinas, T. (2012). The Power of God: By Thomas Aquinas (1 edition; R. J. Regan, Trans.). New York: Oxford University Press.
13
Aquinas, T. (2014). The Summa Theologica. Catholic Way Publishing.
14
Avicenna. (Ibn Sina). (1404 AH). Al۔Ilahiyyat min Kutub al۔Shifa [Metaphysics from the Book of Healing]. (I. Madkour, Ed.). Qom: Ayatollah Marashi Najafi.Library
15
Bahmanyar. (1375 AP). Kitab at۔Tahsil. (M. Motahhari, Ed.). Tehran: University of Tehran.Press
16
Bennett, J. (2001). Learning from Six Philosophers: Descartes, Spinoza, Leibniz, Locke, Berkeley, Hume. Oxford: Oxford University Press, USA.
17
Descartes, R. (1361 AH). Ta’ammulat dar Falsafa-i Ula [Meditations on First Philosophy]. (A. Ahmadi, Trans.)., as. Tehran: Markaz-i Tawlid va Intisharat-i Mujtame-i Daneshgahi-i Adabiyyat va Ulum-i Islami. [In Persian].
18
Descartes, R. (1384 AH). E‘terazat va Pasukh-ha [Objections and Replies]. (A. Musaee Afzali, Trans.). Tehran: Ilmi Farhangi. [In Persian]
19
Descartes, R. (1984). The Philosophical Writings of Descartes: (J. Cottingham, R. Stoothoff, & D. Murdoch, Trans. & Eds.). Cambridge University Press.
20
Fakhry, M. (2008). Islamic Occasionalism and its Critique by Averroes and Aquinas. London: Routledge.
21
Gilson, É. (1385 AH). Naqd-i Tafakkur-i Falsafi-i Gharb az Qurun-i Vusta ta Awa’il-i Qarn-i Bist [Etudes sur le role de la pensee medierale dans la formation du systeme cartesien]. A. Ahmadi, Trans.). Tehran: Samt. [In Persian]
22
Maimonides, M. (1972). Dalalat al-Ha’ireen [The Guide of the Perplexed]. Preface by H. Atay. Ankara: Maktabat al۔Thaqafa al۔Diniyyah. [In Arabic].
23
Malebranche, N. (1997). The Search after Truth. (T. M. Lennon & P. J. Olscamp. T. M. Lennon & P. J. Olscamp., Trans. & Eds.). Cambridge: Cambridge University Press.
24
Nadler, S. (1994). Descartes and Occasional Causation. British Journal for the History of Philosophy, 2(1), 35–54. doi: 10.1080/09608789408570891
25
Schmaltz, T. M. (2008). Descartes on Causation. Oxford: Oxford University Press.
26
Suárez, F. (1994). On Efficient Causality: Metaphysical Disputations 17, 18, and 19 (A. J. Freddoso, Trans.). New Haven: Yale University Press.
27
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی دیدگاه جان فیشر در باب نسبتِ علم پیشینِ الهی و مسئولیت اخلاقی انسان
این نوشتار متکفّل تبیین و بررسی رهیافت جدیدی از جان مارتین فیشر در حل تعارض احتمالی میان علم خطاناپذیر و سابق خداوند با مسئولیت اخلاقی عامل است. اگر چه فیشر از یکسو اوصافی چون علم را از ویژگیهای ذاتی و خطاناپذیر الهی برشمرده و همچنین خداوند را متصف به ازلیت زمانی غیرتومیستی در همان چارچوب زمانی موجودات مادی میکند و در نهایت، اصل ثبات گذشته و فقدان کنترل انسان بر رخدادهای انقضاء یافتهٔ زمانی را میپذیرد و در بادی امر با تعارض چنین علم پیشینی با ارادهٔ آزاد انسان در کنشها مواجه میشود، اما سنخ دیدگاه او در باب ماهیت اختیار انسان، او را از این چالش میرهاند. در تلقی فرانکفورتی فیشر اختیار عامل مسبوق به توانایی او برای مبادرت به کنش بدیل در روندِ خلاف واقع نیست و از همینرو، اگر هم علم الهی مرادف با یکسویه شدن فعل باشد، چنین پیامدی برابر با انتفای اختیار و آزادی عمل انسان نخواهد بود. در این مقاله پس از تبیین مختصر دیدگاه فیشر - در باب علم پیشین الهی - ، بررسی اصل ثبات گذشته و امکانهای بدیل و رهیافت فرانکفورتی فیشر در برابر آن، به ارزیابی راه حل فیشر میپردازیم و ملاحظه میکنیم که به هر حال، تصور وجود بدیل فعل برای تحقّق اختیار عامل، اجتنابناپذیر خواهد بود.
https://pfk.qom.ac.ir/article_1571_2e0e76d73844f4ca0b627f6e843e7823.pdf
2020-03-20
147
163
10.22091/jptr.2020.4887.2215
واقعیات مستقر
فیشر
الگوی فرانکفورتی
اصل ثبات گذشته
ارادهٔ آزاد
توکل
کوهی گیگلو
kohi.tavakkol@yahoo.com
1
استادیار گروه معارف اسلامی . دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهر، اهر، ایران.
LEAD_AUTHOR
جواد
دانش
jav.danesh@gmail.com
2
استادیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی ، قم، ایران.
LEAD_AUTHOR
شیرازی، محمد ابن ابراهیم (ملاصدرا). (1981). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
1
دانش، جواد. (1396). ارزیابی برهان پیامد ون اینوگن در برابر مسئولیت اخلاقی. جاویدان خرد. ۳۱(۲). ۴۱۔۶۴.
2
دانش، جواد. (1397).مسئولیت اخلاقی. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
3
Adams, M. M. (1967). Is the Existence of God a “Hard” Fact? The Philosophical Review, 76(4), 492–503. doi: 10.2307/2183285
4
Danesh, J. (1393 AP). Evaluation of Van Inwagen's Consequence Argument Versus Moral Responsibility. Sophia Perennis. 31(2), 41-64.
5
Danesh, J. Mas’uliyat-i Akhlaqi [moral responsibility]. Qom: Islamic Sciences and Culture Academy
6
Fischer, J. M. (1986). XIV—Responsibility and Failure. Proceedings of the Aristotelian Society, 86(1), 251–272. doi: 10.1093/aristotelian/86.1.251
7
Fischer, J. M. (1989). God, Foreknowledge, and Freedom. California: Stanford University Press.
8
Fischer, J. M. (1999). Recent Work on Moral Responsibility. Ethics, 110(1), 93–139. doi: 10.1086/233206
9
Fischer, J. M. (2001). Freedom and Determinism. In L. C. Becker & C. B. Becker (Eds.), Encyclopedia of Ethics (2nd ed., Vol. 1, p. 575-578). Routledge.
10
Fischer, J. M. (2012). Deep Control: Essays on Free Will and Value. Oxford University Press, USA.
11
Fischer, J. M., & Ravizza, M. (1998). Responsibility and Control: A Theory of Moral Responsibility. Cambridge University Press.
12
Frankfurt, H. G. (1969). Alternate Possibilities and Moral Responsibility. The Journal of Philosophy, 66(23), 829–839. doi: 10.2307/2023833
13
Inwagen, P. V. (1983). An Essay on Free Will. Clarendon Press.
14
Levy, N., & McKenna, M. (2009). Recent Work on Free Will and Moral Responsibility. Philosophy Compass, 4(1), 96–133. doi: 10.1111/j.1747-9991.2008.00197.x
15
Lukasiewicz, J. (1967). On Determinisim. London: Oxford.
16
Pike, N. (1993). A Latter-Day Look at the Foreknowledge Problem. International Journal for Philosophy of Religion, 33(3), 129–164.
17
Piror, A. (1967). The Formalities of Omniscience. London: Oxford.
18
Shirazi, S. M. (Mulla Sadra). (1981). Al-Hikmat Al Muta ‘aliyah fi al-Asfar al-‘Aqliyyat al-Arba‘a (the Transcendent theosophy in the Four Journeys of the Intellect). Qom: Dar Ihya al-Turath al-Arabi.
19
Swinburne, R. G. (1966). Affecting the Past. The Philosophical Quarterly (1950-), 16(65), 341–347. doi: 10.2307/2218491
20
Zimmerman, M. J. (1988). An Essay on Moral Responsibility. Rowman & Littlefield.
21