ORIGINAL_ARTICLE
نفوس فلکی در جهانشناخت سینایی و همانندی آنها با نفوس بشری
نفوس فلکی، به منزلة موجودات مجرّدی که (برخلاف عقول) در فعل و تأثیرشان نیاز به جسم دارند، در فلسفه ابنسینا مورد بحث قرار گرفته اند؛ اهمیت بحث دربارة این وجودها، فقط به دلیل جایگاهشان در فلکیات قدیم نیست. میتوان گفت قبول این نفوس از سوی ابنسینا و انکارشان از سوی ابنرشد، تأثیر اساسی در سیر و سرنوشت فلسفه در جهان اسلام و در جهان غرب داشته است. در این نوشتار ضمنِ نشان دادن جایگاه این نفوس در جهانشناخت ابنسینا، برهانِ ابنسینا بر اثبات آنها، مورد بحث قرار گرفته است. سپس نشان داده ایم که چگونه در اثر اعتقاد ابنسینا به نفوس فلکی، راه او از راه فیلسوفان مشائی جدا میشود و او گام در مسیر حکمت مشرقی مینهد. در حقیقت نظریه ابنسینا درباره نفوس فلکی یکی از خاستگاه های حکمت مشرقی اوست. و در نهایت همانندی میان نفوس فلکی و نفوس بشری مورد بحث قرار گرفته است. در اینجا نوعی "دور هرمنوتیکی" برقرار میگردد، به این معنا که راه شناخت نفوس فلکی برای ما انسانها، "خودشناسی" یا تأمل در نفس بشری خویش است، و در عین حال با شناخت نفوس فلکی، خودشناسی ما نیز متحول میشود.
https://pfk.qom.ac.ir/article_169_653eaeac60e17e82d56978209e452e96.pdf
2010-02-20
5
34
10.22091/pfk.2009.169
عقل
نفس فلکی
جسم فلک
حکمت مشرقی
نفوس بشری
دور هرمنوتیکی
انشالله
رحمتی
1
دانشیار دانشگاه آزاد اسلامیتهران مرکزی
LEAD_AUTHOR
فهرست منابع:
1
1. Corbin, Henry, 1989, Temple and Contemplation, tr. Philip Shereard, Islamic publications Limited.
2
2. ابنسینا، 1386، الاشارات و التنبیهات در شرح الاشارات و التنبیهات، الخواجه نصیرالدین طوسی، تحقیق حسن حسنزاده آملی، ج2و3، قم، بوستان کتاب.
3
3. ابنسینا، 1376، الالهیات من کتاب الشفا، تحقیق حسن حسنزاده آملی، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامیحوزه علمیه قم.
4
4. ابنسینا، 1387، النجاه من الغرق فی بحر الضلالات، ویرایش و دیباچه محمدتقی دانش پژوه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
5
5. ابنسینا، 1366، حی ابنیقظان، ترجمه و شرح فارسی منسوب به جوزجانی، به تصحیح هانری کربن، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
6
6. ابنسینا، 1363، المبدأ و المعاد، به اهتمام عبدالله نورانی، مؤسسه مطالعات اسلامیدانشگاه مک گیل (شعبه تهران) با همکاری دانشگاه تهران.
7
7. بهشتی، احمد، 1382، غایات و مبادی (شرح نمط ششم از کتاب الاشارات و التنبیهات)، قم، بوستان کتاب.
8
8. رازی، فخرالدین، 1404، "شرح الاشارات" در شرحی الاشارات، للخواجه نصیرالدین طوسی و للامام فخرالدین رازی، منشورات مکتبه آیت الله العظمیالمرعشی النجفی.
9
9. سهروردی، شهاب الدین یحیی، 1372، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، ج 1و2، به تصحیح و مقدمه هانری کربن، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
10
10. کربن، هانری، 1387، ابنسینا و تمثیل عرفانی، انشاءالله رحمتی، نشرجامیو حوزه هنری.
11
11. مصطفوی، سید حسن، 1387، شرح اشارات و تنبیهات (نمط سوم)، تهران، انتشارات دانشگاه امام صادق.
12
ORIGINAL_ARTICLE
ساحت دینی در اندیشه مارتین هایدگر
پرسش از "ساحت دینی" در اندیشه هایدگر از ماندگارترین پرسشهایی است که به رابطه میان دین، الاهیات و فلسفه در زندگی و اندیشه وی میپردازد. بحث های هایدگر راجع به ایدهها و شخصیتهای دینی و همچنین اشارات خود او راجع به اهمیت این ایدهها و شخصیتها در شکلگیری پروژه فلسفی وی، بیانگر نقش دین به طور کلی، و الاهیات مسیحی، به نحو خاص، در اندیشه و زندگی اوست. هرچند تفکر هایدگر سرچشمههای متعددی دارد، اما الاهیات مسیحی و عرفان تأثیری پایدار بر آن داشته است. مبنای هایدگر در تحلیل وجود، با مبنای متفکران مسیحی مانند آوگوستین، اکهارت، لوتر، و کیرکگور مشترک است. هایدگر با استفاده از روش پدیدارشناسی به بررسی زندگی اصیل پرداخته و معتقد است این زندگی در یک روش دینی قابل تجربه است و چنین تجربهای را میتوان در مسیحیت اولیه یافت. اگرچه تجربه دینی تنها تجربه مورد علاقه او نیست؛ با این حال، او دین را یک امکانِ اساسیِ زندگی انسانی و کاملاً متفاوت با فلسفه میداند.
هر چند هایدگر از اظهارنظر صریح در باره حقیقت خداوند سکوت کرده و هستی را با تلقی دینی و مابعدالطبیعی ازخدا یکی نمیشمارد، اما اوصافی از هستی ارائه میدهد که معمولاً برای خدا به کار رفته است. بسیاری از سخنانی که هایدگر درباره هستی میگوید یادآور الاهیات سلبی است. دیدگاه او را میتوان کوششی برای پروردن ایمان در دنیای معاصر، خارج از اشکال سنتی اعتقاد، به شمار آورد.
https://pfk.qom.ac.ir/article_170_f8b3297bdcccbe32fba0bf85a21a3625.pdf
2010-02-20
35
55
10.22091/pfk.2009.170
ساحت دینی
الاهیات
اندیشه
فلسفه
هستی
قربان
علمی
1
دانشیار دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
1. پروتی، جیمز، 1373، الوهیت و هایدگر، محمدرضا جوزی، تهران، انتشارات حکمت.
1
2. کربن، هانری، 1383، از هایدگر تا سهروردی، حامد فولادوند، تهران، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
2
3. مصلح، علی اصغر، 1384، پرسش از حقیقت انسان، قم، کتاب طه.
3
4. مک کواری،جان، 1376، مارتین هایدگر، محمد سعیدحناییکاشانی، تهران، انتشارات گروس.
4
5. هودرن، ویلیام، 1368، راهنمای الاهیات پروتستان، میکائیلیان، تهران، انتشارات علمیو فرهنگی.
5
6. Barash, Jeffrey A., 1988, Martin Heidegger and the Problem of Historical Meaning, Dordrecht: Martinus Nijhoff.
6
7. Brian D., Ingraffia, 1995, Postmodern Theory and Biblical Theology, CambridgeUniversity Press.
7
8. Bultmann, Rudolf, 1987, Faith and Understanding, translated by Louise P. Smith, Philadelphia: Fortress Press.
8
9. Fehér, István M., 1995, ‘‘Heidegger’s Understanding of the ‘Atheism’ of Philosophy: Philosophy, Theology, and Religion in His Early Lectures up to Being and Time,’’in: American Catholic Philosophical Quarterly, 69, pp.189–228.
9
10. Gadamer, Hans-Georg, 1987, ‘‘Die Religiöse Dimension,’’ in Gesammelte Werke: Neuere Philosophie: Hegel, Husserl, Heidegger, Tübingen: J.C.B. Mohr, vol. 3.
10
11. Heidegger, Martin,1949, “Remembrance of the Poet”, tr. by Douglas Scott, in: Existence and Being, W. Brock, H. Regnery (eds.), Chicago.
11
12. ---------------------, 1959, Unterwegs zur Sprache, Pfüllingen: Gunther Neske.
12
13. -------------------, 1960, “The Onto-Theo-Logical Nature of Metaphysics”, in Essays in Metaphysics: Identity and Difference, tr. by K.F. Leidecker, New York: Philosophical Library Inc.
13
14. -----------------------, 1962, Being and Time, tr. by J. Macquarrie and E. Robinson, Blakwell, Oxford.
14
15. -----------------------, 1971, “The Thing”, in: Poetry, Language, Thought tr. by Albert Hofstadter, New York: Harper & Row.
15
16. -----------------------, 1976, Gesamtausgabe, vol. 9: Wegmarken, Frankfurt: Vittorio Klostermann.
16
17. -----------------------, 1976a, “Letter on Humanism”, Basic Writings, tr. by Frank A Capuzzi and Glenn Gray, Cambridge University Press.
17
18. -----------------------, 1977a, Gesamtausgabe, vol. 2: Sein und Zeit, Frankfurt: Vittorio Klostermann.
18
19. -----------------------, 1977b, Gesamtausgabe, vol. 1: Holzwerge. Frankfurt: Vittorio Klostermann.
19
20. -----------------------, 1983. Gesamtausgabe, vol. 40: Einführung in die Metaphysik. Frankfurt: Vittorio Klostermann.
20
21. ------------------,1985, Gesamtausgabe,vol. 61: Phänomenologische Interpretationen zu Aristoteles. Einführung in die phänomenologische Forschung.Frankfurt: Vittorio Klostermann.
21
22. ----------------------, 1986, Gesamtausgabe, vol. 15: Seminare. Frankfurt: Vittorio Klostermann.
22
23. -----------------------, 1987, Gesamtausgabe, vol. 56/57: Zur Bestimmung der Philosophie.Frankfurt: Vittorio Klostermann.
23
24. -----------------------, 1988, Gesamtausgabe, vol. 63: Ontologie (Hermeneutik der Faktizität ). Frankfurt: Vittorio Klostermann.
24
25. -----------------------, 1989a, Martin Heidegger and Elisabeth Blochmann, Briefwechsel, ed. by Joachim W. Storck, Marbach and Neckar: Deutsche Schillergesellschaft.
25
26. -----------------------, 1989b, ‘‘Phänomenologisiche Interpretationen zu Aristoteles (Anzeige der hermeneutischen Situation).’’ Dilthey Jahrbuch für Philosophie und Geschichte der Geisteswissenschaften.
26
27. -----------------------, 1990, Martin Heidegger and Karl Jaspers, Briefwechsel, Frankfurt: Vittorio Klostermann.
27
28. -----------------------, 1993, Gesamtausgabe, vol. 58: Grundprobleme der Phänomenologie. Frankfurt: Vittorio Klostermann (Freiburg: WS 1919-1920).
28
29. -----------------------, 1993a, “What is Metaphysics” in: Basic writings, Revised and expanded edition, ed. By David Farrell Krell, London: Routledge.
29
30. -----------------------, 1995, Gesamtausgabe, vol. 60: Phänomenologie des religiösen Abbreviations of Principal Works xiii Lebens, Frankfurt: Vittorio Klostermann.
30
31. -----------------------, 1997, Gesamtausgabe, vol. 66: Besinnung.Frankfurt: Vittorio Klostermann.
31
32. -----------------------, 1998, Was ist Metaphysik?,Frankfurt: Vittorio Klostermann.
32
33. -----------------------, 1999a, Gesamtausgabe, vol. 39: Hölderlins Hymnen ‘‘Germanien’’ und ‘‘Der Rhein’’Frankfurt: Vittorio Klostermann.
33
34. -----------------------, 1999b, Gesamtausgabe, vol. 67: Metaphysik und Nihilismus,Frankfurt: Vittorio Klostermann.
34
35. -----------------------, 2002, Martin Heidegger and Heinrich Rickert, Briefe 1912 bis 1933 und andere Dokument, ed. by Alfred Denker, Frankfurt: Vittorio Klostermann.
35
36. Jonas, Hans, 1963, The Gnostic Religion: The Message of the Alien God and the Beginnings of Christianity. Boston: Beacon Press.
36
37. ----------------------, 1964, ‘‘Heidegger and Theology,’’in: Review of Metaphysics, n. 18, pp. 207–233.
37
38. Kisiel, Theodore, 1993, The Genesis of Heidegger’s Being and Time, Berkeley: University of California Press.
38
39. Löwith, Karl, 1942, ‘‘Martin Heidegger and Franz Rosenzweig, or Temporality and Eternity,’’ in: Philosophy and Phenomenological Research, n. 3, pp. 53-77.
39
40. Schleiermacher, Freidrich, 1996. On Religion, tr. by Richard Crouter, Cambridge University Press.
40
41. Van Buren, John, 1994, The Young Heidegger: Rumor of the Hidden King,Bloomington: IndianaUniversity Press.
41
ORIGINAL_ARTICLE
نسبیتگرایی اخلاقی: نماها و مبناها
بحث پیرامون نسبیّتگرایی و مطلقگرایی اخلاقی یکی از مهمترین و دیرپاترین عناوین تأمّلات فلسفی در اخلاق بوده است. البته نتایج این بحث به اخلاق منحصر نمیشود. موضعی که هر شخص درمورد نسبیّت یا عدم نسبیّت ارزشها و معیارهای عمده اخلاقی اتّخاذ میکند، بر دیدگاهها، مواضع و موقعیت قانونی و اجتماعی وی تأثیر میگذارد. در این مقاله، پس از ایضاح مفاهیم مرتبط، به بازشناسی هر یک از انواع نسبیتگرایی اخلاقی میپردازیم، و در انتها، دلایل عمده ارائه شده برای هر یک را مطرح ساخته و مورد ارزیابی قرار میدهیم.
https://pfk.qom.ac.ir/article_171_7eed41349b405eaa2e7c6886e23ecb0f.pdf
2010-02-20
56
77
10.22091/pfk.2009.171
نسبییتگرایی اخلاقی
نسبییتگرایی توصیفی
نسبییتگرایی فرااخلاقی
نسبییتگرایی هنجاری
مطلقگرایی اخلاقی
اصول اخلاقی
محمد علی
شمالی
1
دانشیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)
LEAD_AUTHOR
فهرست منابع
1
Arrington, Robert, 1989, Rationalism, Realism and Relativism, Ithaca: CornellUniversity Press.
2
Foot, Philippa, 1961, “Goodness and Choice”, in: Proceedings of the Aristotelian Society, Supplementary, Vol. 25.
3
Harman, Gilbert and Thomson, J. J., 1996, Moral Relativism and Moral Objectivity, Oxford: Blackwell.
4
Harman, Gilbert, 1977, The Nature of Morality, Oxford: OxfordUniversity Press.
5
Pojman, Louis P., 1998, Ethical Theory: Classical and contemporary Readings, U.S.A.: Wadsworth Publishing Company, 3nd edition.
6
Pojman, Louis P., 1996, “Relativism” in: The Cambridge Dictionary of Philosophy, ed. by Robert Audi, (New York: CambridgeUniversity Press.
7
Pojman, Louis P., 1990, “Gilbert Harman's Internalist Moral Relativism” in: The Modern Schoolman, LXVIII.
8
Rachels, James, 1998, Ethical Theory New York: OxfordUniversity Press.
9
Rachels, James, 1993, The Elements of Moral Philosophy, New York and …: Mcgraw-Hill, Inc., 2nd edition.
10
Scanlon, Thomas, 1999, What We Owe to Each Other, Cambridge and London: The Belknap Press of HarvardUniversity press.
11
Shomali, Mohammad Ali, 1996, Self-knowledge,Tehran: International publishing Co.
12
Shomali, Mohammad Ali, 2001, Ethical Relativism: An Analysis of the Foundations of Morality,London: ICAS.
13
Williams, Bernard, 1997, “Ethics” in Philosophy: A Guide Through the subject, London: Oxford University Press.
14
Wong, David, 1998, “Moral Relativism”, in: Routledge Encyclopedia of Philosophy, ed. Graig, Edwaerd, London and New York: Routledge.
15
Wong, David, 1996, “Relativism”, in: A Companion to Ethics, ed. Singer, peter, Oxford and Cambridge: Blackwell Publishers Ltd.
16
Wong, David, 1992, “Moral Relativism”, in: Becker's Encyclopedia of Ethics.
17
Wong, David, 1984, Moral Relativity, Berkeley: University of California press.
18
ORIGINAL_ARTICLE
نقـد عقل عربی ـ اسلامی در دیدگاه جابری و ارکون
نوع برخورد و عکسالعمل اندیشمندان عرب در برابر روشنگری و مدرنیته، تعیینکننده دستگاه نواندیشی آنان است. رویکرد اقبالی برخی از این اندیشمندان به اندیشه روشنگری و روشنفکری غربی، با گرایش به ارزشهای مدنی و ویژگیهای فکری و فلسفی تمدن اروپایی آغاز شد. سپس این رویکرد با گرایش به مطالعات جدید علوم انسانی مانند ساختارگرایی، زبانشناسی، هرمنوتیک، معناشناسی و انسانشناسی، توسط گروهی از روشنفکران برجسته و معاصر عرب همچون محمد عابد الجابری و محمد ارکون به گستره نقد عقل عربی- اسلامی، یا همان نقد اندیشههای سنتی اسلامیگام نهاد. نوشتار حاضر بر آن است تا با توضیح مقدمات فکری این دو اندیشمند، هم به مقوله بنیادین نقد عقل عربی- اسلامیدر اندیشه متفکران یادشده بپردازد و هم دستگاه نواندیشی آن دو را بازگو و مقایسه کند.
https://pfk.qom.ac.ir/article_172_25f96e725cc5fc50f9e82d5799040944.pdf
2010-02-20
78
102
10.22091/pfk.2009.172
روشنگری
نواندیشی
رویکردهای معاصر
نقد عقل عربی- اسلامی
جهانگیر
مسعودی
ja_masoodi@yahoo.com
1
عضو هیئت علمیدانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
هوشنگ
استادی
2
. مدیر گروه مطالعات و پژوهشهای ادبی و هنری
LEAD_AUTHOR
ارکون، محمد، 1986، تاریخیة الفکر العربی الاسلامی، هاشم صالح، بیروت، مرکز الانماء القومی.
1
ارکون، محمد، 1987، الفکر الاسلامی، ترجمه هاشم صالح، بیروت، مرکز الانماء القومی.
2
باشلار، گاستون، 1383، معرفتشناسی، جلال ستاری، تهران، دفتر پژوهش های فرهنگی و مرکز بین المللی.
3
بنعبد العالی، عبد السلام، 1981، المیتافیزیا، العلم و الایدلوجیا، بیروت، دار الطلیعة.
4
پوپر، کارل ریموند، 1384، منطق اکتشاف علمی، سید حسین کمالی، تهران، انتشارات علمیو فرهنگی، چاپ سوم.
5
پوپر،کارل، 1363، حدسها و ابطالها، احمدآرام، تهران،سهامیانتشار.
6
جابری، محمد عابد، 1985، الخطاب العربی المعاصر، بیروت، مرکز الدراسات الوحدة العربیة.
7
جابری، محمد عابد، 1986، نحن و التراث، بیروت، الدار البیضاء، المرکز الثقافی العربی.
8
جابری، محمد عابد، 1991، التراث و الحداثة، بیروت، المرکز الثقافی العربی.
9
جابری، محمد عابد، 1996، بنیة العقل العربی، بیروت، مرکز الدراسات الوحدة العربی.
10
جابری، محمد عابد، 1998، مدخل الی فلسفة العلوم، بیروت، مرکز الدراسات الوحدة العربیة.
11
جابری، محمد عابد، 2000، العقل السیاسی العربی، بیروت، مرکز الدراسات الوحدة العربیة.
12
جابری، محمد عابد، 2000، تکوین العقل العربی، بیروت، مرکز الدراسات الوحدة العربیة.
13
جابری، محمد عابد، 2001، العقل الاخلاقی العربی، بیروت، مرکز الدراسات الوحدة العربیة.
14
جعیط، هشام، 1985، اثر فلسفة التنویر علی تطور الفکر فی العالم العربی الاسلامی، بیروت، الفکر العربی، شماره 37.
15
جهانبگلو، رامین، 1381، موج، ترجمه محمد گودرزی، تهران، نشر نی.
16
حقیقی، شاهرخ، 1383، گذار از مدرنیته؟ : نیچه، فوکو، لیوتار، دریدا، تهران، انتشارات آگاه.
17
خلجی، محمدمهدی، 1377، آراء و اندیشه های محمدارکون، تهران، مرکز مطالعات بینالمللی.
18
مسعودی، جهانگیر، 1386، هرمنوتیک و نواندیشی دینی، قم، نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
19
وصفی، محمد، 1387، نومعتزلیان، تهران، نشرنگاه معاصر.
20
ORIGINAL_ARTICLE
کارکرد گرایی و ارسطو
مقاله پیشرو، بررسی نظریه کارکردگرایی در فلسفه ذهن معاصر و مقایسه آن با دیدگاه کارکردگرایانه ارسطوست. از آنجایی که واژه کارکرد ((ergon در فلسفه ارسطو از اهمیت ویژهای برخوردار است، گاهی او را پیشگام این نظریه معرفی میکنند. از این رو، میزان ارتباط این دو نظریه و تشابه آنها جای تأمل و دقت فراوان دارد. در این نوشتار مشخص خواهد شد که تقریرهای مختلف از نظریه کارکردگرایی جدید ظاهراً با رأی ارسطو منطبق نیست. اما میتوان نظر او را یکی از نگرشها در کارکردگرایی دانست. گرچه نظریه ماده و صورت ارسطو و تأکید وی بر ذات در مقایسه با دیدگاههای جدید چندان مقبول نیست، اما نگرش کارکردگرایانه وی در خصوص نسبت نفس و بدن اهمیت زیادی دارد.
https://pfk.qom.ac.ir/article_173_bf4717667c339bce956ba5ce0380a41c.pdf
2010-02-20
103
120
10.22091/pfk.2009.173
کارکردگرایی
فلسفه ذهن
کمال
نفس
ماشین
سید ابراهیم
موسوی
1
استادیار فلسفه، عضو هیئت علمی دانشگاه مفید
LEAD_AUTHOR
. ارسطو؛ ۱۳۷۸، درباره نفس، علیمراد داوودی، تهران: انتشارات حکمت.
1
2. -----؛ ۱۳۷۷، متافیزیک، شرفالدین شرف خراسانی، تهران، انتشارات حکمت.
2
3. -----؛ ۱۳۸۵، متافیزیک، محمدحسن لطفی، تهران، طرح نو، چاپ دوم.
3
4. -----؛ ۱۳۷۸، سماع طبیعی، محمدحسن لطفی، تهران، طرح نو، چاپ دوم.
4
5. -----؛ ۱۳۷۸، اخلاق نیکوماخوسی، محمدحسن لطفی، تهران، طرح نو.
5
6. Ackrill, Jl.; Aristotle’s distinction between Energeia and kinesis, Bambrough
6
7. Aristotle; 1935, Metaphysics, tr. by Hugh Tredennick, the LOEB Classical Library, Cambridge, Harvard University Press, 11th Pub., XVIII
7
8. ---------; 1936, On the Soul, tr. by W. S. Hett, the LOEB Classical Library, Cambridge, HarvardUniversity Press.
8
9. Peters, F. E.; 1967, Greek Philosophical Terms: A Historical Lexicon, NY, New YorkUniversity Press.
9
10. Politis, Vasilis; 2004, Routledge Philosophical Guidebook to Aristotle and the Metaphysics, London and New York, Routledge.
10
11. Putnam, Hilary; 1960, Minds and Machines.
11
12. Putnam, Hilary; 1967, Psychological Predicates.
12
13. Searle, John; 1980, Minds, Brains and Programs.
13
14. Shoemaker, 1984, Some varieties of functionalism.
14
Stanford Encyclopedia of philosophy.
15
ORIGINAL_ARTICLE
نظریه ختم ولایت از منظر سید جلالالدین آشتیانی
ولایت حقیقتی کلی و صفتی الهی است که در تمامیمراتب عالم سریان دارد و به اعتبارات مختلف تقسیم میشود و بر مبنای همین اعتبارات متعدد دارای ختم و خاتم میشود، که غفلت از آن اعتبارات باعث بروز ابهامها و تشویشهای فراوانی در فهم و تفسیر کلام ابنعربی و پیروان او میشود.
سید جمالالدین آشتیانی در ساماندهی و تنقیح نظریه ختم ولایت، ایضاح کلام ابنعربی و گرهگشایی از آن نقشی ارزنده دارد. وی با تسلط در مبانی حکمت و عرفان اسلامی، ضمن حفظ روحیه ولایتمداری و حریت علمیخود، کوشید چالشیترین مبحث مکتب ابنعربی را به گونهای تقریر و تبیین کند که تعارض آن با مبانی تشیع به حداقل ممکن برسد. وی ضمن نقد صریح آراء ابنعربی، برآن است تا متشابهات کلام محییالدین را به محکماتش ارجاع دهد و اثبات نماید که ختم ولایت پس از نبی مکرم اسلام (ص) در مشکات فروزان حضرت امیرالمؤمنین (ع) رتبتاً و در وجود حضرت مهدی (عج) زماناً متجلی است.
در این مقاله میکوشیم پس از تعریف و تقسیمبندی مفهوم ولایت بر مبنای آثار آشتیانی، مصادیق ختم ولایت را بررسی کرده و نگرش وی در خصوص ولایت علوی، مهدوی و عیسوی را تبیین کنیم وتأثیر لحاظ نمودن اعتبارات در رفع تشویش از کلام ابنعربی را، در حد امکان نشان دهیم.
https://pfk.qom.ac.ir/article_174_74639f0159bc9566216ea874663ab6e7.pdf
2010-02-20
121
155
10.22091/pfk.2009.174
ولایت
ختم ولایت
خاتم الاولیاء
آشتیانی
ابنعربی
اسحاق
آسوده
ea7049@gmail.com
1
دانشجوی دکترای فلسفه دین و مسائل کلامیجدید دانشگاه آزاد اسلامیواحد علوم و تحقیقات اصفهان.
LEAD_AUTHOR
1. آشتیانی، سید جلالالدین، 1368، "ختم ولایت در اندیشه ابنعربی"، کیهان اندیشه، ش 26.
1
2. آشتیانی، سید جلالالدین، 1375، شرح فصوص الحکم قیصری، تهران، چاپ اول، شرکت انتشارات علمیفرهنگی.
2
3. آشتیانی، سید جلالالدین،1380، شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم، قم، بوستان کتاب، چاپ پنجم.
3
4. آشتیانی، سید جلالالدین، 1381، رسایل قیصری رومیبا حواشی آقا محمد رضا قمشهای، تهران، مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، چاپ دوم.
4
5. ابنشهرآشوب، مناقب آل ابیطالب، ج1، مطبع حیدریه.
5
6. ابنعربی، بیتا، الفتوحات المکیه، بیروت، دار صادر.
6
7. ابنعربی، 1400، فصوص الحکم، تعلیقات ابوالعلاء عفیفی، بیروت، دار الکتاب العربی.
7
8. اربلی، ابی الحسن علی بن عیسی، 1381، کشف الغمه فی معرفه الائمه، الجزءالثانی، تعلیق سیدهاشم رسولی، قم، المطبعه علمیه.
8
9. جمشیدی، حسن،1385، در حکمت و معرفت، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
9
10. جهانگیری، محسن، 1375، محییالدین ابنعربی چهره برجسته عرفان اسلامی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ چهارم.
10
11. خسرو پناه، عبدالحسین، 1385، شریعه شهود، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
11
12. خواجوی، محمد، 1382، ترجمه فتوحات مکیه ابنعربی باب 73، تهران، انتشارات مولی، چاپ اول.
12
13. خواجوی، محمد، 1383، ترجمه فتوحات مکیه ابنعربی باب 1-4، تهران، انتشارات مولی، چاپ دوم.
13
14. خوارزمی، تاجالدین حسین، 1377، شرح فصوص الحکم، چاپ اول، تحقیق حسن زاده آملی، قم، دفتر تبلیغات اسلامیحوزه علمیه قم.
14
15. قمشهای، آقا محمد رضا، 1378، مجموعه آثار حکیم صهبا، تحقیق و تصحیح حامد ناجی اصفهانی و خلیل بهرامیقصرچمی،کانون پژوهش، چاپ اول.
15
16. قونوی، صدرالدین، 1371، کتاب الفکوک، مقدمه، تصحیح و ترجمه، محمد خواجوی، تهران، انتشارات مولی، چاپ اول.
16
17. قندوزی حنفی، بیتا، ینابیع الموده، ترجمه سید مرتضی توسلیان، تهران، چاپخانه بوذر جمهر، ج1.
17
18. کاشانی، عبدالرزاق، 1413، معجم اصطلاحات الصوفیه، تحقیق، مقدمه و تعلیق عبدالعال شاهین، مصر، دارالمنار، چاپ اول.
18
19.گنجینه بزرگ عرفان اسلامی، عرفان نسخه 2، مؤسسه خدمات کامپیوتری نور، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
19
20.گنجینه روایات نور، جامع الاحادیث نسخه 5/2، مؤسسه خدمات کامپیوتری نور، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
20
21. مجلسی، محمد باقر، 1388، بحارالانوار، تعلیقات سیدجواد علوی و شیخ محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الاسلامیه،ج26.
21
22. ملکی، محمد، 1384، در امتداد فلسفه و عرفان، تهران، نشر هستی نما.
22
23. نسفی، عزیزالدین، 1377، کتاب الانسان الکامل، تهران، کتابخانه طهوری.
23
24. همتی، همایون، 1379، "مقاله نظریه ختم ولایت در عرفان ابنعربی"، کیهان فرهنگی، ش164، ص28-32.
24
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و نقد دیدگاه جودیث جارویس تامسون در دفاع از سقط جنین
امروزه در مباحث اخلاقی راجع به سقط جنین سه دیدگاه کلی وجود دارد: مخالفت با سقط جنین جز در شرایط اضطراری؛ موافقت مطلق، و سوم، دیدگاه میانه یا موافقت مشروط. یکی از رهیافتهای مهم در میان مدافعان مطلق یا مشروط سقط جنین، رهیافت مبتنی بر حق زن بر بدن خود است. در این رهیافت مهمترین و تأثیرگذارترین استدلال از آن جودیث تامسون، در مقاله معروف "دفاع از سقط جنین" است. تامسون در اثبات مدعای خویش مبنی بر اینکه دست کم در برخی موارد، مثل تجاوز به عنف، سقط جنین از حیث اخلاقی جایز است به ارائه استدلال مستقلی نمیپردازد، بلکه با استفاده از حق مادر بر تن خود، به تضعیف استدلال طرفداران مخالفت مطلق با سقط جنین میپردازد. یکی از مهمترین نقدهای صورت گرفته بر استدلال تامسون از آن فرانسیس بکویث است. اشکالات مطرح شده از سوی بکویث ذیل سه عنوان کلی حقوقی، ایدئولوژیکی، و فلسفی آمده است. موضوع مقاله پیش رو، بررسی و نقد استدلال تامسون و نقدهای وارد شده بر آن خصوصاً نقدهای فلسفی مطرحشده از سوی بکویث است.
https://pfk.qom.ac.ir/article_175_96f276e5ca955643c7c14183c2f998e9.pdf
2010-02-20
156
178
10.22091/pfk.2009.175
جودیث جارویس تامسون
سقط جنین
فرانسیس
بکویث
مدافعان حیات
مدافعان انتخاب
مجید
ملا یوسفی
1
استادیار گروه فلسفه و حکمت اسلامیدانشگاه بین المللی امام خمینی
LEAD_AUTHOR
. پالمر، مایکل، 1385، مسائل اخلاقی: متن آموزشی فلسفه اخلاق، علیرضا آل بویه، قم پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، چاپ اول.
1
2. پنس، گرگوری ای، 1372، موارد کلاسیک در اخلاق پزشکی، پژمان حبیبی، معاونت امور فرهنگی- حقوقی مجلس و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، چاپ اول.
2
3. کمپل، الستیر و، 1372، معضلات اخلاق پزشکی، حسن میانداری، معاونت امور فرهنگی- حقوقی مجلس و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، چاپ اول.
3
4. Beckwith, Francis J., 1993, “Arguments from Bodily Rights: A Critical Analysis”, in: Pojman, Louis p. and Beckwith, Francis J., 1998, The Abortion Controversy, Wadsworth Publishing Company.
4
5. Callahan, Daniel and Callahan, Sidney, 1984, “Breaking through the Stereotypes”, in: Pojman, Louis p. and Beckwith, Francis J., 1998, The Abortion Controversy, Wadsworth Publishing Company.
5
6. Krason, Stephen M. and William B. Hollberg , 1984, The Law and History of Abortion, Supreme Court Refuted.
6
7. Miller, Roman, J., 2005, “Abortion”, in Ethics, Revised Edition, Volume 1, ed. by John K. Roth, SALEM PRESS, INC.
7
8. Noonan, Jr., John T., “An Almost Absolute Value in History,” in: Munson, Ronald (ed.), 1996, Intervention and Reflection: Basic Issues in Medical Ethics, Beltont: Wadsworth, 5th edition, pp. 66-69.
8
9. Oliphant, Jill, 2007, OCR Religious Ethics for AS and A2, ed. by Jon Mayled, Routledge.
9
10. Pojman, Louis p., and Beckwith, Francis J., 1998, The Abortion Controversy, Wadsworth Publishing Company.
10
11. Racheles, James, 1999, The Elements of Moral Philosophy, McGraw-Hill, third edition.
11
12. Racheles, James, 1989, (ed.), The Right Thing To Do: Basic Reading in Moral Philosophy, New York: Random House.
12
13. Richter, Duncan, 1998, “Is Abortion Vicious?,” in: The Journal of Value Inquiry, 32:381-392.
13
14. Schwarz, Stephen, 1990, “Personhood Begins at Conception,” in: Pojman, Louis p. and Beckwith, Francis J., 1998, The Abortion Controversy, Wadsworth Publishing Company.
14
15. Singer, Peter, 1993, Practical Ethics, Cambridge University Press, second edition.
15
16. Taylor, Charles, 1991, The Ethics of Authenticity, HarvardUniversity Press.
16
17. Thomson, Judith Jarvis, 1971, “A Defense of Abortion,” in: Pojman , Louis p. and Beckwith, Francis J., 1998, The Abortion Controversy , Wadsworth Publishing Company.
17
18. Thomson, Judith Jarvis, 1974, “Rights and Deaths,” in: Cohen, Mrshal, Nagel, Thomas and Scanlon, Thomas (eds.), PrincetonUniversity Press.
18
ORIGINAL_ARTICLE
عقل و محدویت قلمرو آن در آثار ملاصدرا
یکی از مباحث مهم در تاریخ کلام و فلسفه در فرهنگ اسلامیو غرب این بوده که آیا عقل قادر به پاسخگویی به تمام مسائل و معارف بشری است یا نه؟
ملاصدرا میراثدار حکمت مشاء و اشراق، و عرفان اسلامی، و بنیانگذار حکمت متعالیه عقل را سلاح قدرتمندی برای باز کردن گرههای بسیاری از مجهولات معرفت بشری و الهی میداند. اما از محددیت آن نیز غافل نبوده است. هر چند بیشتر محققان بر این باورند که ملاصدرا عقل و ایمان را مکمل یکدیگر میداند، ولی نگارنده با توجه به آثار وی همچون اسفار، مفاتیح الغیب، شرح اصول کافی، شواهد الربوبیه، رسالۀ سه اصل و... معتقد است ملاصدرا در مسائل مختلف از جمله نفس، اسماء و صفات خدا، اسرار و رموز جهان هستی، حقایق عالم هستی، معاد جسمانی و... قائل به محدودیت عقل است. در این جستار میکوشیم به این موارد بپردازیم.
https://pfk.qom.ac.ir/article_180_7c9d3e483bc1e73927bb7c2b68b4a0d0.pdf
2010-02-20
179
202
10.22091/pfk.2009.180
ملاصدرا
عقل
عقل عملی
عقل نظری
محدودیت قلمرو عقل
شهابالدین
وحیدی مهرجردی
1
عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم
1
آمدی، عبدالواحد، غررالحکم و دررالکلم یا مجموعه کلمات قصار حضرت علی(ع)، محمدعلیانصاری، قم، دارالکتاب.
2
ابراهیمیدینانی، غلامحسین، 1376، ماجرای فکر فلسفی، تهران، طرح نو، چاپ اول، ج1-3.
3
ابنمنظور، 1408، لسان العرب، بیروت، دار احیاء التراث العربی، الطبعه الاولی، ج،1- 18.
4
الحسینی الواسطی الزبیدی، السید محمد، 1306، تاج العروس، مصر، المنشأه، بجماله مصر، الطبعه الاولی، ج1-10.
5
حکیمی، محمدرضا، 1375، مکتب تفکیک، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول.
6
ـــــــــــــــــ، 1378، اجتهاد و تقلید در فلسفه، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول.
7
رامپوری، غیاثالدین محمدبن جلالالدین، 1363، غیاث اللغات، به کوشش منصور ثروت، تهران، امیرکبیر.
8
سجادی، سیدجعفر، 1370، فرهنگ اصطلاحات و تعبیرات عرفانی، تهران، کتابخانه طهوری، چاپ اول.
9
ـــــــــــــــــ، 1375، فرهنگ علوم فلسفی و کلامی، تهران، امیرکبیر، چاپ اول.
10
سهروردى، شهابالدین یحیی،1372، مجموعه مصنفات، به تصحیح و تحشیه و مقدمه سید حسین نصر و هانرى کربن، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگى، ج1-4.
11
ـــــــــــــــــ،1375، صدرالدین شیرازی، محمد ابراهیم، شواهد الربوبیه، ترجمه و تفسیر دکتر جواد مصلح، تهران، سروش.
12
ـــــــــــــــــ، 1340، رسالة سه اصل، مصحح حسین نصر، تهران، مولی.
13
ـــــــــــــــــ، 1362، المبدأ والمعاد، مترجم احمدبن الحسینی اردکانی، به کوشش عبدالله نورانی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
14
ـــــــــــــــــ، 1362، تفسیر آیة مبارکة نور، با ترجمه و تعلیق محمد خواجوی، تهران، مولی، چاپ اول.
15
ـــــــــــــــــ، 1363، تفسیر القرآن، قم، بیدار، 1-7.
16
ـــــــــــــــــ، 1363، تفسیر سورة جمعه، ترجمه و تعلیق محمد خواجوی، تهران، مولی، چاپ اول.
17
ـــــــــــــــــ، 1363، تفسیر سورة واقعه، ترجمه و تعلیق محمد خواجوی، تهران، مولی، چاپ اول.
18
ـــــــــــــــــ، 1375، مجموع رسائل فلسفی، تحقیق حامد ناجی اصفهانی، تهران، حکمت، چاپ اول.
19
ـــــــــــــــــ، 1391، شرح اصول الکافی، افست از روی چاپ سنگی، تهران، مکتبة المحمودی.
20
ـــــــــــــــــ، 1981، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه العربیه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، المطبعه الثالثه، ج1-9.
21
ـــــــــــــــــ، رسائل فلسفی، با تعلیق و تصحیح و مقدمة سیدجلالالدین آشتیانی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ دوم.
22
ـــــــــــــــــ، عرشیه، تصحیح متن و ترجمه غلامحسین آهنی، تهران، مولی، 1341.
23
ـــــــــــــــــ، مفاتیح الغیب، صحه و قدمله محمد خواجوی، تهران، مؤسسة مطالعات و تحقیقات نشر دانشگاهی، 1362.
24
ـــــــــــــــــ،1313، شرح هدایه اثیریه، چاپ سنگی، تهران.
25
ـــــــــــــــــ،1363، شرح اصول کافی، ترجمه و تعلیق محمد خواجوی، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول، ج1-3.
26
ـــــــــــــــــ، محمد ابراهیم، 1360، اسرار الآیات، به تصحیح محمد خواجوی، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران.
27
صفیپوری، علامه عبدالرحیمبن عبدالله الکریم، 1377ق، منتهی الارب، چاپ اسلامیه، افست.
28
لاهیجی، شمسالدین محمد، 1371، مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، تهران، زوار، چاپ اول.
29
نمازی شاهرودی، علی، 1419، مستدرک السفینه البحار، تحقیق و تصحیح حسنبن علی نمازی، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، 1419، ج1-10.
30
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و نقد نظریه تکثر فهم پیامبران
تکثر فهم پیامبران، از جمله دلایلی است که عدهاى از طرفداران نظریۀ پلورالیسم حقانىِ ادیان براى تقویت دیدگاه خود بیان میکنند. آنان فرضیۀ خود را از دو منظر تفسیر کردهاند. نخست اینکه پیامبران با قابلیتها و حالات ویژۀ خود، هر یک از نظرگاه ویژۀ خود به حقیقت واحد نگریسته و دریافتهاى متفاوت خود را به شکل دین به پیروان خود عرضه کردهاند؛ و دوم اینکه تجلیات و ظهورات خداوند بر پیامبران گوناگون بوده و علتی براى پیدایش ادیان مختلف شده است. این عده در بیان فرضیۀ خود، به آیاتى از قرآن کریم نیز استناد کردهاند.
نوشتار حاضر بر آن است تا نظریۀ فوق را، از هر دو منظر، عمدتاً با نگاهى دروندینى و با تکیه بر آیات قرآن، بررسى کند.
https://pfk.qom.ac.ir/article_181_7234b4d1eb12e770e2c31fe104e5650f.pdf
2010-02-20
203
224
10.22091/pfk.2009.181
وحى
پیامبر
دین
قرآن
پلورالیسم حقانی
محمّدحسن
موحدی ساوجی
1
عضو هیات علمیپژوهشی دانشگاه مفید
LEAD_AUTHOR
. ابنفارس، احمد، بىتا، معجم مقاییس اللّغة، تحقیق محمد هارون، دارالکتب العلمیة، ج6.
1
2. بلاغى، عبدالحجت، 1345، حجة التفاسیر و بلاغ الاکسیر، انتشارات حکمت، چاپ اول، ج1 و 4.
2
3. حسینى بحرانى، هاشم، 1415، البرهان فى تفسیر القرآن، بنیاد بعثت، چاپ اول، ج2و 5.
3
4. حسینى شاه عبدالعظیمى، حسین بن احمد، 1363، تفسیر اثنى عشرى، انتشارات میقات، چاپ اول، ج8.
4
5. راغب اصفهانى، حسین بن محمّد، 1392، المفردات فى غریب القرآن، تحقیق مرعشلى، دارالکتب العربى.
5
6- سروش، عبدالکریم، 1380، صراطهاى مستقیم، مؤسسه فرهنگى صراط، چاپ چهارم.
6
7. -------------، کیان، "صراطهای مستقیم: سخنی در پلورالیسم دینی؛ مثبت و منفی"، ش36، (فروردین- اردیبهشت 1376).
7
8. شبّر، عبداللّه، 1412، تفسیر القرآن الکریم، دارالبلاغة للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ اول، ج1.
8
9. -------------، 1407، الجوهر الثمین فى تفسیر القرآن المبین، مکتبة الألفین، چاپ اول، ج1.
9
10. طباطبایى، محمدحسین، 1397، المیزان فى تفسیر القرآن، دارالکتب الاسلامیة، چاپ سوم، ج 1، 3، 5، 7، 12، 14، 16، 17، 18، 19 و 20.
10
11. طبرسى، فضل بن الحسن، 1379، مجمع البیان فى تفسیر القرآن، دار احیاء التراث العربى، ج 1، 2، 4 و 5.
11
12. طوسى، محمدبن الحسن، 1409، التبیان فى تفسیر القرآن، تحقیق قصیر العاملى، مکتب الاعلام الاسلامى، چاپ اول، ج 2، 4، 8، 9 و 10.
12
13. فیض کاشانى، محسن، 1399، الصّافى فى تفسیر کلام اللّه، دار المرتضى للنشر، چاپ اول، ج 1، 2، 3، 4 و 5.
13
14. قمى، على بن ابراهیم، 1404، تفسیر القمى، مؤسسه دارالکتاب للطباعة و النشر، چاپ سوم، ج 1 و 2.
14
15. کاشانى، فتح اللّه، 1344، منهج الصادقین فى الزام المخالفین، کتابفروشى اسلامیه، چاپ دوم، ج 2 و 5،
15
16. مطهرى، مرتضى، 1372، مجموعه آثار، انتشارات صدرا، ج2، 1372.
16
17. معرفت، محمّدهادى، 1380، جامعه مدنى، مؤسسه فرهنگى تمهید، چاپ دوم.
17
18. مغنیه، محمدجواد، 1981، تفسیر الکاشف، دارالعلم للملایین، چاپ سوم، جلد 7.
18
19. منتظرى، حسینعلى، 1382، از آغاز تا انجام (در گفتگوى دو دانشجو)، نشر سرایى، چاپ اول.
19
ORIGINAL_ARTICLE
جایگاه هایدگر در اندیشة نئوپراگماتیستی ریچارد رورتی
این مقاله، پژوهشی تحلیلی دربارة جایگاه هایدگر و اندیشة اگزیستانسیالیستی او در فلسفة ریچارد رورتی است و هدف این مقاله نشان دادن تأثیر مستقیم و غیرمستقیم تفکر هایدگر بر شکلگیری اندیشه نئوپراگماتیستی رورتی خواهد بود. رورتی در عین حال که برخی آراء هایدگر، به ویژه هایدگر متقدم را نقد میکند و او را همچنان اسیر و گرفتار در سنت متافیزیکی غرب میداند، کتمان نمیکند که از او تأثیرپذیرفته است. در این مقاله میکوشیم برخی از این تأثیرپذیریها را در کنار انتقادات رورتی بر هایدگر مطرح کنیم.
https://pfk.qom.ac.ir/article_182_ea3de83b59fc8f47a961ed3f79166eb4.pdf
2010-02-20
225
240
10.22091/pfk.2009.182
سنت متافیزیکی غرب
پراگماتیسم
افلاطونگرایی و هایدگر
محمد
اصغری
asghari2007@gmail.com
1
عضو هیأت علمیگروه فلسفه دانشگاه تبریز
LEAD_AUTHOR
هایدگر، مارتین، متافیزیک چیست؟، 1383، سیاوش جمادی، انتشارات ققنوس.
1
رورتی، ریچارد، فلسفه و امید اجتماعی، 1384، عبدالحسین آذرنگ، نشر نی.
2
نوذری، حسینعلی، پست مدرنیته و پست مدرنیسم،1380، انتشارات نقش جهان.
3
4. Audi, Robert (ed.), 1997, the Cambridge Dictionary of Philosophy, CambridgeUniversity Press.
4
5. Baker, Keith Michael and Reill, Peter Hanns,(eds.), 2001, What's Left of Enlightenment?: A Postmodern Question, StanfordUniversity Press.
5
6. Critchley, Simon, Mouffe, Chantal, Derrida, Jacques, Laclau, Ernesto, Rorty, Richard (eds.), 1996, Deconstruction and Pragmatism, Routledge.
6
7. Moran, Dermot, 2000 Introduction to Phenomenology, Oxford, Routledge.
7
8. Okrent, Mark, 1988, Hiedeggers Pragmatism, CornelUniversity Press.
8
9. Rorty, Richard, 1979,Philosophy and the Mirror of Nature, Princeton, NJ: PrincetonUniversity Press.
9
10. Rorty, Richard, 1982, Consequences of Pragmatism, Minneapolis: University of Minnesota Press.
10
11. Rorty, Richard,1991,Essays on Heidegger and Others: Philosophical Papers [EHO] Cambridge: Cambridge University Press,vol.2.
11
12. Rorty, Richard, 1991, Contingency, Irony, and Solidarity ,Cambridge: Cambridge University Press.
12
ORIGINAL_ARTICLE
بررسى و تطبیق بحث زمان درفلسفه سنت آوگوستین و صدرالمتألهین
این مقاله به بحث تطبیقى زمان از دیدگاه سنت آوگوستین و صدرالمتألهین پرداخته است. آوگوستین زمان را یک واقعیت خارجى و عینى لحاظ نکرده، بلکه آن را یک امر ذهنى میداند که البته بیارتباط با امور عینى نیست و در ارتباط با تغییر و حرکت، و حوادثى که در گذشته و آینده رخ میدهد، تفسیر میشود. صدرالمتألهین بر اساس مبانى حکمت متعالیه و خصوصاً دیدگاه خاص خود در حرکت جوهرى و اصالت وجود و تقدّم وجود بر ماهیت، زمان را بُعد چهارم ماده دانسته، و آن را علامت و نحوه وجود سیّال و نوشونده تلقى کرده است. به عبارت دیگر، وى زمان را عَرَض تحلیلى لحاظ کرده که عقل میتواند آن را از نحوه وجود اجسام و موجودات مادّى انتزاع کند.
https://pfk.qom.ac.ir/article_183_b4b25e326582c4e3f4cd1ae4bb2974cb.pdf
2010-02-20
241
256
10.22091/pfk.2009.183
صدرالمتألهین
آوگوستین
زمان
حرکت
تغییر
عَرَض تحلیلى
حرکت جوهرى
امتداد
ذهن
خاطره
انتظار
احمد
عابدی
karimiir.iran@yah00.com
1
عضو هیأت علمى دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
مهدی
منفرد
m.monfared@email.com
2
دانشجوى دوره دکترى فلسفه از دانشگاه آزاد اسلامى واحد علوم و تحقیقات تهران
LEAD_AUTHOR
1. قرآن کریم.
1
2..ــــــــــــــــــ، 1376، هستى از نظر فلسفه و عرفان، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ سوم.
2
3. آشتیانى، سید جلالالدین، 1378، شرح حال و آراى فلسفى ملاصدرا، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ سوم.
3
4. ابنسینا، 1375، اشارات و تنبیهات، قم، النشر البلاغة.
4
5. ابنسینا، 1375، طبیعیات شفا، قم، منشورات مکتبة آیةالله المرعشى، ج1.
5
6. ارسطو، سماع طبیعى، 1378، محمدحسن لطفى، تهران، طرح نو، چاپ اول.
6
7. اعوانى، غلامرضا، " چرا ملاصدرا را صدرالمتعألهین نامیدهاند" خردنامه صدرا، 1384، تهران، ش42.
7
8. ایلخانى، محمد، تاریخ فلسفه در قرون وسطى و رنسانس، 1382، تهران، سمت، چاپ اول.
8
9. خامنهای، سید محمد، 1374، "نگاهی به زندگی، شخصیت و مکتب صدرالمتألهین"، خردنامه صدرا، تهران، ش1.
9
10. هلم، پال "خداوند و تاریخچه زمان"، 1383، فرشاد فرشته صنیعی، نامه علم و دین، شماره 25-28.
10
11. داورى، رضا، 1383، فلسفه تطبیقى، تهران، انتشارات ساقى، چاپ اول.
11
12. سبزوارى، حاج ملاهادى، 1413، شرح منظومه،تهران، نشر ناب، چاپ اول، ج2.
12
13. سهروردى، شیخ شهابالدین، 1380، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تهران، پژوهشگاه علوم انسانى و مطالعات فرهنگى، چاپ سوم، ج 2.
13
14. صدرالمتألهین، محمد بن ابراهیم شیرازى، 1990، الحکمة المتعالیه (اسفار)، بیروت، دار احیاء التراث العربى.
14
15.ــــــــــــــــــ، 1378، رسالة فیالحدوث، تهران، بنیاد حکمت اسلامیصدرا، چاپ اول.
15
16..ــــــــــــــــــ، 1363، المشاعر، تهران، کتابخانه طهورى، چاپ دوم.
16
17..ــــــــــــــــــ، 1382، الشواهد الربوبیه، قم، بوستان کتاب، چاپ سوم.
17
18. کربن، هانرى، 1369، فلسفه ایرانى و فلسفه تطبیقى، جواد طباطبایى، تهران، انتشارات توس، چاپ اوّل.
18
19..ــــــــــــــــــ، 1384، مجموعه مقالات هانرى کربن، جمعآورى و تدوین محمدامین شاهجویى، تهران، انتشارات حقیقت، چاپ اول.
19
20. مجتهدى، کریم، 1379، فلسفه در قرون وسطى، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ دوّم.
20
21. مطهرى، مرتضى، 1379، حرکت و زمان، تهران، انتشارات حکمت، چاپ پنجم.
21
22. مطهرى، مرتضى، 1375، حرکت و زمان، تهران، انتشارات حکمت،ج3.
22
23. مطهرى، مرتضى، 1366، شرح مبسوط منظومه، تهران، انتشارات حکمت.
23
24. نصر، حسین، 1365، " صدرالدین شیرازى" در: تاریخ فلسفه در اسلام، میان محمدشریف، تهران، مرکز نشر دانشگاهى، چاپ اول، ج2.
24
25. وال، ژان، مابعدالطبیعه، 1370، یحیى مهدوى، تهران، انتشارات خوارزمی، چاپ اول.
25
26. Augustin, St., 1973, The Confessions, tr. by R. S. pine - Coffin, london: Penguin-Books.
26
27. _________ , 1993, The City of God, tr. by the Rev.Marcus DODS,D.D. of Clasgow, in: A selected library of the Nicene and post-Nicene Fathers of the christian church, vol. 2, pp. 1 – 511.
27
28. __________ , On the Trinity, tr. by Rev. Arthur West Haddan, B.D., in A selected library of the Nicene and post-Nicene Fathers of the christian church, vol. 3, pp. 17-228.
28
29. Gilson, Etienne, 1995, History of christian philosophy in the Middle Ages, New York: Random House.
29
30. Kirk, G. S., Raven, J. E. and Scfield, M., 1990,. The Presocratic Philosophers: A Critical History with a Selection of Texts, Cambridge.
30
31. Knuuttila, Simo, 2002, “Time and creation in Augustine”, in: The Cambridge Companion to Augustine, pp.103 - 115, ed. by Eleonore stump and Norman Kretzmann, Cambridge University Press.
31
32. O'daly, 1999, Gerard, “Augustine”, in: Routledge History of philosophy, vol. 2, ch.12, pp. 388-428.
32
33. Sorabji, Richard, 1986, Time, Creation and the Continuum: Theories in Antiquity and the Early Middle Ages, cornellUniversity Press, Ithaca and New York.
33
34. Trape, Agostino, 1977, “Sant Augustine”, in: Patrology, vol. 4, ch.6, pp. 342-462, tr. by Rev. placid solar, D. S. B., ed. by Angelo Di Berardino, christian classics, Allen, Texas.
34
35. Turetzky, Philip, 1998, Time, Routledge, London and New York.
35
ORIGINAL_ARTICLE
کارکردهای عقل نظری و عملی از نگاه ابنسینا
انسان به عنوان اشرف مخلوقات دارای نفس ناطقه است و نفس ناطقه انسان دارای دو قوّه عالمه و عامله است. قوّه عالمه عقل نظری نامیده میشود که ناظر به رابطه نفس و عقل فعّال است و قوّه عامله عقل عملی نامیده میشود که ناظر به رابطه نفس و بدن است. اما در بین فیلسوفان اسلامیتعبیر و تفسیر واحدی راجع به عقل نظری و عملی وجود ندارد. در این نوشتار ابتدا میکوشیم که واژه عقل را از منظر معناشناسی بررسی کنیم و با اشاره به دیدگاههای مختلف فلسفی راجع به این دو قوّه، نگرش ابنسینا در خصوص مراتب عقل نظری و عملی و کارکردهای هر یک بررسی کنیم.
https://pfk.qom.ac.ir/article_184_465215b0ae250753f2abcc14365bb19e.pdf
2010-02-20
257
273
10.22091/pfk.2009.184
عقل
عقل نظری
عقل عملی
نفس ناطقه
ابنسینا
محمد
شیبانی
1
عضو هیأت علمیدانشگاه تربیت معلم سبزوار
LEAD_AUTHOR
1. ابنسینا، 1404، الهیات شفا، قم، منشورات مکتبه آیه الله العظمیالمرعشی النجفی.
1
2. ابنسینا، 1368، ترجمه و شرح اشارات و تنبیهات، حسن ملکشاهی، تهران، سروش، ج1و2.
2
3. ابنسینا، بیتا، شرح عیون الحکمه، تحقیق: احمد حجازی، احمد السقا، قاهره، مکتبه الانجلوا المصریه.
3
4. ابنسینا، 1404، الشفا، الطبیعیات، الفن السادس، کتاب النفس، قم، منشورات مکتبه آیه الله العظمیالمرعشی النجفی.
4
5. ابنسینا، 1364، النجات، تهران، انتشارات مرتضوی.
5
6. ابنسینا، 1331، رساله نفس، تصحیح موسی عمید، تهران، انجمن آثار ملی.
6
7. ابنسینا، 1363، روانشناسی شفا، اکبر داناسرشت، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ پنجم.
7
8. ابنسینا، 1363، المبدأوالمعاد، به اهتمام عبدالله نورانی، تهران، مؤسسه مطالعات اسلامیدانشگاه مک گیل، با همکاری دانشگاه تهران، چاپ اول.
8
9. ارسطو، 1366، درباره نفس، علیمراد داوودی، تهران، انتشارات حکمت.
9
10. اصفهانی، محمدحسین، 1384، نهایه الدرایه فی شرح الکفایه،تحقیق ابوالحسن قائمی، قم، موسسه آل البیت.
10
11. ابنفارس، احمد، بیتا، معجم مقاییس اللغه، ج4.
11
12. برنجکار، رضا، 1383، حکمت و اندیشه دینی، تهران، انتشارات نبأ، چاپ اول.
12
13. بهمنیار، ابوالحسن، 1375، التحصیل، تصحیح مرتضی مطهری، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
13
14. حائری یزدی، مهدی، 1384، کاوش های عقل عملی، تهران، موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
14
15. جرجانی، علی بن محمد، 1306، التعریفات، مصر، الخیریه.
15
16. جوهری، اسماعیل بن حماد،1990، الصحاح، بیروت، دارالعلم للملایین، ج 5.
16
17. جوادی آملی، عبدالله، 1375، رحیق مختوم: شرح حکمت متعالیه، قم، نشراسراء، ج 1.
17
18. ذبیحی، محمد، 1386، فلسفه مشاء با تکیه بر اهم آراء ابنسینا، تهران، سمت.
18
19. رازی، قطبالدین، 1403، حاشیه اشارات، تهران، دفتر نشر کتاب.
19
20. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، 1413، مفردات الفاظ القرآن، دمشق، دار العلم.
20
21. معلمی، حسن، 1380، مبانی اخلاق در فلسفه غرب و فلسفه اسلامی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول.
21
22. سبحانی، جعفر، 1368، حسن و قبح عقلی، نگارش علی ربانی گلپایگانی، تهران، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
22
23. سبزواری، ملا هادی، بیتا، شرح منظومه حکمت فلسفه.
23
24. صدرالدین شیرازی، 1383، اسفار، قم، انتشارات مصطفوی،ج 6.
24
25. فارابی، ابونصر، 1405، فصول منتزعه، تحقیق فوزی متری نجار، تهران، انتشارات الزهرا.
25
26. قیّومی، 1414، المصباح المنیر، قم، دار الهجره.
26
27. قرآن کریم، 1376، محمد مهدی فولادوند، تهران، نشردارالقرآن الکریم.
27
28. کاپلستون، فردریک، 1375، تاریخ فلسفه، اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر، تهران، شرکت انتشارات علمیو فرهنگی سروش.
28
29. مصباح یزدی، محمد تقی، 1381، فلسفه اخلاق، تحقیق و نگارش: احمد حسین شریفی، چاپ و نشر بینالملل.
29
30. مکتب الاعلام الاسلامی، 1404، قم.
30
31. مظفر، محمد رضا، بیتا، المنطق، قم،انتشارات دارالعلم.
31
32. نراقی، احمد، جامع السعادات، ج1.
32