TY - JOUR ID - 1735 TI - بررسی نسبت امرِ الوهی و شخص‌وارگی JO - پژوهش‌های فلسفی -کلامی JA - JPTR LA - fa SN - 1735-9791 AU - احمدی کافشانی, مریم AU - کشفی, عبدالرسول AU - بیات, محمدرضا AD - دانشجوی دکترا، فلسفه دین، دانشگاه تهران، تهران، ایران. AD - دانشیار، گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران. AD - استادیار، گروه فلسفه دین، دانشگاه تهران، تهران، ایران. Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 23 IS - 1 SP - 55 EP - 80 KW - امرِ الوهی KW - شخص KW - الوهیت KW - شخص‌‌وارگی KW - ناشخص‌‌وارگی DO - 10.22091/jptr.2020.5562.2337 N2 - نسبت «شخص‌وارگی» و «امرِ الوهی»، همواره، از مسائل مهم الهیات و فلسفۀ دین بوده و سبب شکل‌‌گیریِ دوگانۀ «شخص‌‌وارگی» و «ناشخص‌‌وارگیِ» امرِ الوهی شده است. «شخص‌وارگی» به معنای داشتن اوصافی مانندِ علم، قدرت، اراده و خیر است که در انسان نیز، به صورت محدود، دیده می‌شود. «تئیزم» با نسبت دادن چنین اوصافی به امرِ الوهی، مهم‌ترین مدافع شخص‌وارگی است. در مقابل، «پنتئیزم» چنین استدلال می‌کند که الف) شخص، مساوی انسان است؛ ب) جسمانیت، مشخصۀ بارز انسان است؛ ج) در نتیجه، داشتن صفاتی مانند علم و اراده مستلزمِ جسمانیت و مساوی انسان‌وارگی است. بنابراین، امرِ الوهیِ پنتئیستی از داشتن این اوصاف مبرّاست. چیستی نسبت میان الوهیت و شخص‌وارگی، پرسش اصلی مقالۀ حاضر است. نسبت جسمانیت با شخص‌وارگی و نسبت کمال با امرِ الوهیِ ناشخص‌وار، سؤالات فرعی پژوهش را تشکیل می‌دهند و بر آنیم تا نشان دهیم که شخص‌وارگی لازمۀ «الوهیت» است. این مسیر با بررسی مؤلفه‌های الوهیت، یعنی تعالی، تأثیرگذاری و عدم‌تناهی، و بیان دیدگاه‌های معارض پی‌گیری می‌شود. در پایان، روشن می‌شود که - بر خلاف ادعای منتقدان - «جسمانیت»، لازمۀ شخص‌وارگی نیست و همچنین انکار شخص‌وارگی امرِ الوهی و در عین‌حال، پذیرش مؤلفه‌های کمال مانند «آگاهی»، در گفتار قائلان به ناشخص‌وارگی تناقض آمیز و نامنسجم است. UR - https://pfk.qom.ac.ir/article_1735.html L1 - https://pfk.qom.ac.ir/article_1735_ba11dc8a25d61071b9474685177a371b.pdf ER -