مقالۀ حاضر معنای علم و ادراک و انواع و مراتب آن را از دیدگاه سه حکیم بزرگ ابن‌سینا، سهروردی و ملاصدرا تبیین کرده و ادراک حسی را از منظر این سه حکیم توضیح داده است. ابن‌سینا و سهروردی هر کدام علم و ادراک را به گونه‌ای تعریف کرده‌اند. ملاصدرا این تعریف‌ها را نقد کرده و خود تعریفی نو آورده است. وی علم و ادراک را از سنخ وجود می‌داند نه از سنخ ماهیت. به نظر او علم و ادراک چهار نوع است: حسی، خیالی، وهمی و عقلی. ولی سهروردی و ملاصدرا آن را سه نوع می‌دانند، با این تفاوت که سهروردی علم وهمی را در خیال مندرج می‌داند و ملاصدرا آن را در علم عقلی مندرج دانسته است. ابن‌سینا علم حسی را مادی ولی ملاصدرا آن را مجرد می‌داند و در واقع به نظر او علم حسی ایجاد صورتی مشابه صورت خارجی توسط نفس است.
Avicenna and Surawardi and Mulla sadra’s View
On Sense Perception
نویسندگان [English]
Ghasem Sobhani Fakhr
چکیده [English]
This essay explains the meaning of knowledge and perception as well as
different kinds and levels of them, moreover, illuminates sense perception
from Avicenna, Surawardi and Mulla sadra’s point of view. Avicenna and
Surawardi define knowledge and perception differently. But Mulla sadra
criticized their explanations innovating in the definition of knowledge and
perception. He believed the origin of knowledge and perception is
Existence but not Essence. In Avicenna’s eye, knowledge and perception
are divided into four main categories: 1: Sensory, 2: Imaginary, 3: Illusory,
4: Intellectual although Mulla sadra and Surawardi divided them into three
categories. Having a closer look, surawardi inserted illusory knowledge in
imaginary one, but Mulla sadra inserted it in intellectual knowledge.
Avicenna regards sense knowledge as material one while it is regarded as
abstract knowledge in Mulla sadra's eye. In fact, Mulla Sadra regards the
created form by soul similar to the form of appearance as sense knowledge.
کلیدواژه‌ها [English]
sense perception, intellectual perception, imaginary perception, abstract, material, existence, essence, acquisitive knowledge, knowledge by
presence
مراجع
ابن‌سینا، 1363، المبدأوالمعاد، مؤسسۀ مطالعات اسلامی دانشگاه مک‌گیل با همکاری دانشگاه تهران.
–––––––، 1364، النجات، نشر مرتضوی.
3. –––––––، 1375، النفس من کتاب الشفا، با تحقیق حسن حسن‌زادۀ آملی، مکتب الاعلام الاسلامی.
–––––––، 1380، الشفاء الالاهیات، با مقدمۀ ابراهیم مدکور.
–––––––، 1392، التعلیقات، با تحقیق و مقدمۀ عبدالرحمن بدوی، مصر.
6. –––––––، 1403، الاشارات و التنبیهات، با شرح نصیرالدین طوسی، دفتر نشر کتاب.
7. الرازی، فخرالدین، 1411، المباحث المشرقیه فی علم الالاهیات و الطبیعیات، انتشارات بیدار.
8. سهروردی، شهاب الدین یحیی، 1396، مجموعه مصنفات، با تصحیح و مقدمه هنری کربن، ج1 و 2.
9. شیرازی، صدرالدین، 1354، المبدأ و المعاد، با مقدمه و تصحیح سیّد جلال‌ا‌لدین آشتیانی، انتشارات انجمن شاهنشاهی فلسفه ایران.
–––––––، 1363، مفاتیح الغیب، با تصحیح و مقدمۀ خواجوی، مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ابتدای صفحه