« تجربه دینی از منظر جیمز »

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار و عضو هیات علمی دانشگاه کردستان

2 استاد دانشگاه تربیت معلم تهران

چکیده

پراگماتیسم پیش از هر چیز، روش است- روشی جهتِ روی آوردن به تجربه؛ چه به معنای فرایندی آن و چه به معنای فرآورده ای آن. از این منظر، مفهوم تجربه در اندیشه پراگماتیکی جیمز جایگاهی ویژه می یابد. به گونه ای که می توان کل اندیشه او را در هر زمینه به آن برگرداند و بر مبنای آن فهمید. این نکته در مورد نگاه او به "دین" نیز صادق است. جیمز در پی بررسی دین در حدود زندگی آدمی، کنشها و تجارب اوست و برای این منظور، اصطلاح تجربه دینی را به کار می‌گیرد،  اما چون منظور جیمز از این اصطلاح به روشنی بیان نگردیده، می کوشد منظور او را در سه گام متمایز اما به هم پیوسته ( خلوت فرد با امر قدسی، احساس حضور آن و واکنش متاثر از آن در برابر جهان و انسان) دریابد. سپس بسترهای وقوع این تجربه را، که در نگاه جیمز منجر به "انواع تجربه دینی" خواهد شد، کاویده و مهمترین بستر آن، یعنی بستر روانی- عاطفی را که منظور نظر جیمز است، شرح خواهد داد. در نهایت مقاله به بررسی کاربردهای اندیشه جیمز و نقدهای وارد شده بر آن پرداخته و مهمترین نقد را بی توجهی او به مولفه اجتماعی و سنت دینی می داند.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Religious Experience from James’s Standpoint

نویسندگان [English]

  • Keivn Bolandhemmatn 1
  • Mir Abd ol-Hosein Naqibzdeh 2
چکیده [English]

Pragmatism is, most importantly, an “approach” that evaluates theories or beliefs in
terms of the success of their practical application. So it emphasizes on resorting to
experience, whether in the sense of ‘process’ or in the sense of “product”. Form this
viewpoint, the concept of experience in James’ pragmatic thought finds a special
significance so that the whole of his thought can be referred to it as well as be
understood upon it. Such a point is also true in regard to his view of ‘religion’.
James seeks to explore religion within human life, actions and experiences, so he
has used the expression “religious experience”. For the sense meant by James has
not stated clearly, the present writing attempts to elucidate it in different relations
and aspects.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • James
  • religious experience
  • Pragmatism
  • the Holy
  • human life

مراجع

  1. آلستون، ویلیام(1383) تجربه دینی ؛ ترجمه مالک حسینی ؛ در مجموعه درباره دین؛ تهران: هرمس
  2. اتو، رودولف (1380) مفهوم امر قدسی؛ ترجمه همایون همتی؛ تهران : نقش جهان
  3. تالیافرو، چارلز (1382) فلسفه دین در قرن بیستم؛ ترجمه انشاء الله رحمتی؛ تهران: سهروردی
  4. پیترسون، مایکل... [ و همکاران] (1379)؛ عقل و اعتقاد دینی؛ ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی؛ تهران: طرح نو
  5. چیتیک، ویلیام(1384) عوالم خیال: ابن عربی و مسئله اختلاف ادیان؛ ترجمه قاسم کاکایی تهران: هرمس
  6. راسل، برتراند (1365) تاریخ فلسفه غرب (جلد دوم)؛ ترجمه نجف دریابندری؛ تهران: پرواز
  7. راسل، برتراند(1384) عرفان و منطق ؛ ترجمه نجف دریابندری؛ تهران: ناهید
  8. سروش، عبدالکریم (1378) بسط تجربه نبوی؛ تهران: صراط
  9. کاپلستون، فردریک (1382) تاریخ فلسفه ( جلد هشتم: از بنتام تا راسل ) ترجمه بهاء الدین خرمشاهی؛ تهران: علمی فرهنگی و سروش
  10. لاهوری، اقبال (1379) بازسازی اندیشه دینی در اسلام؛ ترجمه محمد بقایی ماکان؛ تهران: فردوس
  11. ملکیان، مصطفی(1381 ) راهی به رهایی؛ تهران: نگاه معاصر
  12. نقیب زاده، میر عبدالحسین (1383) درآمدی به فلسفه؛ تهران: طهوری
  13. هاسپرس، جان (1379) درآمدی بر تحلیل فلسفی؛ ترجمه موسی اکرمی؛ تهران: طرح نو
    1. Chisholm, Roderick (1992) William James’s theory of truth; Monist.vol.75; issue 4.
    2. Clifford, William Kingdon (1886) The Ethics of Belief; in hisLectures and Essays; edited by: Leslie Stephan & f. Pollok. Macmillan and Co. second edition.
    3. James, William (1897) The will to believe, and other essays in popular philosophy; in his collected Writings 1878-1899. selected by Gerald Myers (1992) New York: The library of America.
    4. James, William (1902) The varieties of religious experience; in his collected Writings 1902-1910. selected by Bruce Kuklick (1987) New York: The library of America.
    5. James, William(1907) Pragmatism;in his collected Writings 1902-1910. selected by Bruce Kuklick (1987) New York: The library of America.
    6. James, William (1909) The meaning of truth;in his collected Writings 1902-1910. selected by Bruce Kuklick (1987)  New York: The library of America.
    7. Kant. Immanuel (1887) critique of practical reason and other works of the theory of ethics; translated by: Thomas Kingsmill Abbott. London & New York: Longman, Green & co.
    8. Moore, G.E. (1905) William James Pragmatism; in: Pragmatism. Edited by: Alan Malachowski (2004) London. Sage Publication. Vol. 3
    9. Peirce, Charles S.(1878) How to Make Our Ideas Clear; in: Pragmatism. Edited by: Alan Malachowski (2004) London. Sage Publication. Vol. 1
    10. Peirce, Charles S. (1905) What Pragmatism Is? in: Pragmatism. Edited by: Alan Malachowski (2004) London. Sage Publication. Vol. 1
    11. Robinson, Daniel (2003) How religious experience "works": Jamesian pragmatism and its warrants; The review of metaphysics 56.

14.    Ayer, A.j.(1968). The origins of Pragmatism: studies in the philosophy of Peirce and James. San Francisco: Free man, cooper

 

 

ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار