گونه‌شناسی تطبیقی رویکرد آشتیانی و مطهری به فلسفه غرب

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر علم فلسفه، دانشگاه مفید

چکیده

بیش از یک قرن از آشنایی ایرانیان با فلسفه‌های جدید غرب می‌گذرد.گونه‌شناسی روی­کرد اندیش‌وران ایرانی با این فلسفه، از موضوع‌هایی است که امروزه بایستی بررسی و تحلیل شود.
 این نوشتار، روی کرد متفاوت مرحوم سید جلال الدین آشتیانی و استاد شهید مرتضی مطهری را به فلسفه غرب بررسی می کند و نوع رویارویی شهید مطهری را دفاع‌پذیرتر، مفیدتر و کارآمدتر می سنجد. در این مقاله، پس از برخی مباحث مقدماتی، دیدگاه‌های این دو اندیشمند درباره فلسفه غرب به‌گونه‌ای تطبیقی و آن­گاه دلیل‌های برتری روی‌کرد مطهری بیان خواهد می شود.با این وجود ،شیوه مطهری نیز کاستی‌هایی دارد که درپایان مقاله به آنها اشاره خواهد شد.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative Typology of Motahari’s and Ashtiani’s Approaches to Western Philosophy

نویسنده [English]

  • Hosein Ali Rahmati
چکیده [English]

ranians have been familiar with new western philosophies for more than one century. One of the main subjects which today should be seriously dealt with is typology of Iranian thinkers’ approaches to those philosophies. The author of this paper holds that Sayyed Jalāl `d-din Ashtiani and Morteza Motahari can be studied as representative of two different approaches to western philosophy. According to the author’s claim, Motahari’s approach is more plausible, more useful and more practical. Presenting some introductory points, the present article examines these two thinkers’ viewpoints of western philosophy in a comparative way; then, it explains why Mortahari’s approach is better, though possessing shortcomings.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Western philosophy
  • Motahari
  • Ashtiani
  • Iranians
  • Islamic philosophers
  1. 1.آشتیانی، سید جلال الدین، مجموعه رسائل فیلسوف کبیر حاج ملا هادی سبزواری (مشتمل بر مباحث مهم عرفانی و فلسفی و مسائل اعتقادی)، مشهد: اداره کل اوقاف خراسان و دانشگاه مشهد، 1349.

    2.______________ ، قرة العین، تألیف ملا محمد مهدی نراقی، پیش­گفتار: حسن نراقی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران، 1357الف.

    3.______________  ، اللمعة الالهیة و الکلمات الوجیزة، تالیف ملا محمد مهدی نراقی، پیش­گفتار: حسن نراقی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران، چاپ اول، 1357ب.

    4.______________  ، تفسیر سوره فاتحة الکتاب (به ضمیمه دو رساله در تفسیر سوره فاتحه)، مولف: ناشناخته، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز چاپ و انتشارات، ویرایش دوم، چاپ سوم، 1377.

    5.______________  ، سه رساله فلسفی، مولف: صدر الدین محمد شیرازی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز چاپ و انتشارات، چاپ سوم، 1378الف.

    6.______________  ، منتخباتی از آثار حکمای الاهی ایران، قم: بوستان کتاب قم، ج1، چاپ اول ناشر، 1378ب.

    7.______________  ، منتخباتی از آثار حکمای الاهی ایران، قم: بوستان کتاب قم، ج3، چاپ اول ناشر، 1378ج.

    8.______________  ، نقدی بر تهافت الفلاسفه غزالی، قم: بوستان کتاب، چاپ اول، 1378د.

    9.______________  ، مشارق الدراری: شرح تائیه ابن فارض، تالیف سعید الدین سعید فرغانی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، مرکز چاپ و انتشارات، ویرایش دوم، چاپ دوم (اول ناشر)، 1379.

    1. ______________  ، شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم ابن عربی، قم: بوستان کتاب قم، چاپ پنجم، 1380.
    2. ______________  ، شرح بر زاد المسافر، مولف: صدر الدین محمد شیرازی، قم: بوستان کتاب قم، ویرایش دوم، چاپ اول ناشر، 1381.
    3. ______________  ،  الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، مولف: صدر الدین محمد شیرازی، قم: بوستان کتاب قم، چاپ سوم (اول ناشر)، 1382الف.
    4. ______________  ، هستی از نظر فلسفه و عرفان، قم: بوستان کتاب، ویرایش سوم، چاپ چهارم، 1382ب.
    5. ______________  ، «عرفان و فلسفه در آفاق فرهنگ تشیع»، در کتاب در حکمت و معرفت: مجموعه مقاله‌ها و مصاحبه‌های حکمی معرفتی استاد سید جلال الدین آشتیانی، به کوشش: حسن جمشیدی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه معاصر، چاپ اول، 1385الف.
    6. ______________  ، «نضج الاهیات مستند به بحث و درس و توجه به سلطان وجود است»، در کتاب در حکمت و معرفت: مجموعه مقاله‌ها و مصاحبه‌های حکمی ـ معرفتی استاد سید جلال الدین آشتیانی، به کوشش: حسن جمشیدی، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، 1385ب.
    7. ابراهیمی دینانی، غلامحسین ، پرتو خرد، تهران: مهر نیوشا، چاپ اول، 1385.
    8. بروجردی، مهرزاد، روشنفکران ایرانی و غرب: سرگذشت نافرجام بومی گرایی، ترجمه: جمشید شیرازی، تهران: نشر و پژوهش فرزان روز، چاپ چهارم، 1384.
    9. حسینی آملی، ؟ ، «چشمه فیض»، صدرای زمان، مشهد: دفتر تبلیغات اسلامی خراسان، چاپ اول،1384.
    10. حقدار، علی اصغر ، «سید جلال الدین آشتیانی و تاریخمندی حکمت سنتی»، صدرای زمان، مشهد: دفتر تبلیغات اسلامی خراسان، چاپ اول، 1384.
    11. دژاکام، علی ، تفکر فلسفی غرب از منظر استاد شهید مرتضی مطهری، 2ج، تهران: موسسه فزهنگی اندیشه، چاپ اول، 1375.
    12. رحمتی، حسینعلی، « فلسفه اسلامی و تاثیرات فلسفه غرب »، روزنامه همشهری ، س 10، (سه شنبه ـ چهارشنبه 11 ـ 12 دی)، 1380.
    13. ـــــــــــــــــــ  ، «آشتیانی و احیای تراث»، شریعه شهود: درباره استاد آشتیانی و پاره‌ای از آرای حکمی او، به کوشش: عبدالحسین خسروپناه، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، 1385الف.
    14. ـــــــــــــــــــ  ، «از آشتیانی چه می توان آموخت؟»، شریعه شهود: درباره استاد آشتیانی و پاره‌ای از آرای حکمی او، به کوشش: عبدالحسین خسروپناه، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، چاپ اول، 1385ب.
    15. ـــــــــــــــــــ  ، طهور در ساغر: سیری در اندیشه‌های فلسفی استاد مطهری، تهران: انتشارات کانون اندیشه جوان، چاپ اول، 1385ج.
    16. علوی بونو، یحیی ، «از بی کران علم در افق‌های دورتر»، صدرای زمان، مشهد: دفتر تبلیغات اسلامی خراسان، چاپ اول، 1384.
    17. کربن، هانری ، تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه: سید جواد طباطبایی، تهران: کویر، چاپ دوم، 1377.‌
    18. مجتهدی، کریم ، نخستین آشنایی ایرانیان با فلسفه‌های معاصر غرب، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و انتشارات موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، چاپ اول، 1379.
    19. مطهری، مرتضی ، حرکت و زمان در فلسفه اسلامی،‌ 4ج، تهران:‌ حکمت، 1366).
    20. ــــــــــــــــــ ، پیرامون جمهوری اسلامی، تهران: صدرا، چاپ چهارم، 1367.
    21. ــــــــــــــــــ ، تعلیم و تربیت در اسلام، تهران: صدرا، چاپ چهاردهم، 1367.
    22. __________  ، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران: صدرا، ج6، چاپ هشتم، 1380.
    23. __________  ، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران: صدرا، ج13، چاپ ششم، 1380.
    24. __________  ، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران: صدرا، ج7، چاپ هفتم، 1381.
    25. __________، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران: صدرا، ج10، چاپ ششم، 1383.
    26. __________  ، مجموعه آثار استاد شهید مطهری، تهران: صدرا، ج23، چاپ اول، 1383.
    27. نصر، سید حسین، در غربت غربی( زندگی نامه خود نوشت دکتر سید حسین نصر)، ترجمه: امیر مازیار و امیر نصری، تهران:‌ موسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ اول، 1383.
    28. داوری اردکانی ،رضا(1384)، «یادنامه سید جلال الدین آشتیانی» روزنامه شرق،س2، شنبه­ سوم ­اردیبهشت.

CAPTCHA Image