بررسی اشتراکات و افتراقات در فلسفة‌ اجتماع افلاطون و فارابی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه قم

چکیده

از آنجا که فلسفه و سایر علوم عقلی از طریق ترجمه آثار یونانی وارد تمدن اسلامی شده است همواره این شائبه وجود داشته که فلسفۀ اسلامی چیزی بیش از ترجمۀ محض فلسفه یونانی نبوده و فلاسفۀ مسلمان نوآوری­ای در قالب و محتوای این دانش مهاجر نداشته اند. نوشتار حاضر تلاش می­کند تا در خصوص فلسفه اجتماع، این نوآوری ها را برجسته سازد و از این­رو، بین دیدگاه­های اجتماعی دو تن از نمایندگان مهم فلسفۀ یونانی و فلسفۀ اسلامی ، افلاطون و فارابی، مقایسه­ای صورت داده و آراء متفاوت آنان را در کنار آراء مشترک­شان مطرح می­نماید. خواننده در انتهای این مقاله درخواهد یافت که گر­چه فارابی لفظ «مدینۀ فاضله» را از افلاطون وام گرفته است ولی طراحی، تحلیل و براهین مختلف مدینۀ او تفاوتی چشمگیر با مدینۀ افلاطون دارد.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Similarities and Dissimilarities of Plato’s and Al-Farabi’s Social Philosophy

نویسنده [English]

  • Mahmūd Taghizādeh Dāvari
چکیده [English]

In view of the fact that philosophy and other intellectual sciences came in the Islamic civilization through translation of the Greek writings, there has always been a stain on the Islamic philosophy that it is no more than a mere translation of the Greek  philosophy, and the Muslim philosophers have introduced no innovations in the form and content of it. Seeking to present the initiative in the field of social philosophy, the present article is going to compare the social opinions of Plato and Farabi, the two representatives of the Greek philosophy and the Islamic philosophy, and to show the resemblances and contrasts of their viewpoints. The respected reader will find out that although al-Farabi borrowed “the virtuous city” from Plato, the former’s sketching and analysis as well as his way of reasoning are strikingly different from the latter’s.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • social philosophy
  • Greek philosophy
  • Islamic Philosophy
  • virtuous city
  • typology of societies
.  قرآن مجید
2.  نهج البلاغه، قم، موسسه النشر الاسلامی، چاپ اول، 1408 ه.ق.
3. آیتی، محمد ابراهیم، تاریخ پیامبر اسلام، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ پنجم، تهران، 1369.
4. ابن هشام، السنن النبویه، جزء اول، داراحیاء التراث العربی، بیروت، بی‌تا.
5. افلاطون، جمهور، ترجمة فواد روحانی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران، 1360.
6. افلاطون، جمهوری،ترجمة محمد حسن لطفی، ج 2 از مجموعه آثار، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی، چاپ سوم، تهران، 1380.
7. افلاطون، قوانین، ترجمة محمد حسن لطفی، جلد 4 از مجموعه آثار، شرکت سهامی انتشارات خوارزمی، چاپ سوم، 1380.
8. بیرو، آلن، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمة باقر ساروخانی، انتشارات کیهان، تهران، 1370.
9. تقی‌زاده، محمود، سیری در اندیشة اجتماعی مسلمین، ج 1، انتشارات امیری، 1368.
10. حکیمی، محمد رضا، الحیاه، ج 3، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1367.
11. داوری اردکانی،‌ رضا، فارابی مؤسس فلسفة اسلامی، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ سوم، تهران، 1362.
12. سروش، عبدالکریم، درسهایی در فلسفه علوم اجتماعی، نشر نی، چاپ دوم، تهران، 1376.
13. شیخ مفید، الارشاد، مکتبه بصیرتی، قم، بی‌تا.
14. صافی، لطف الله، منتخب الاثر، مکتبه الصدر، چاپ دوم، تهران، بی‌تا.
15. علامه حلی، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، مکتبه مصطفوی، قم، بی‌تا.
16. فارابی، ابونصر، آراء اهل المدینه الفاضله، دارالمشرق، الطبعه السادسه، بیروت، 1991.
17. فارابی، ابونصر، السیاسه المدنیه، انتشارات الزهراء، چاپ اول، تهران، 1366.
18. فارابی، ابونصر، فصول منتزعه، انشارات الزهراء، تهران، 1405 ق.
19. کاپلستون، فردریک، تاریخ فلسفه، ترجمة سید‌جلال‌الدین مجتبوی، ج 1 قسمت‌1، مرکز انتشارات علمی - فرهنگی، تهران، 1362.
20. کلینی، محمد بن یعقوب، الاصول من الکافی، ج 2، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1388 ه. ق.
21. گورویچ، ژرژ، تاریخ مختصر جامعهشناسی، در هانری مندراس «مبانی جامعه‌شناسی» ترجمة باقر پرهام، کتاب‌های سیمرغ، تهران، 1354.
22. گیدنز، آنتونی، جامعهشناسی، ترجمة منوچهر صبوری، نشر نی، چاپ دوم، تهران، 1374.
23. نراقی، احسان، علوم اجتماعی و سیر تکوینی آن، پارس، تهران، 1347.
24. نوری طبرسی، میرزا حسین، مستدرک الوسایل، ج 12، مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث، قم، 1408 ه. ق.
 25. Pettit, Philip, Social Philosophy, in “The Oxford Companian to Philosophy” , ed. By Ted Honderich, OxfordUniversity Press, 1995.
26. Plato, The Republic, Trans with intro and notes, by F.M. Cornford, Oxford, The Clarendon Press, 1942.
27. Plato، ‍The Republic, Trans by G.M.A Crube, Indiana, Hackett Publishing, Inc., 1974.
28. Saunders, Trevor J., Platos Later Political Thought, in “Plato, Critical Assessments”, ed. by Nicholas D. Smith”, Vol. IV, Routledge, 1998.
 
 
 
CAPTCHA Image