(بررسی براهین خداشناسی در کلام امام علی (ع

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه فلسفه دانشگاه قم

2 کارشناسی ارشد دانشگاه قم

چکیده

اثبات وجود مبدأ هستی از اصیل ترین دغدغه های فلسفی تفکر بشری بوده است و یکی از مهم‌ترین مباحث فلسفی به شمار می‌رود. از نظر امام علی (ع) سرلوحۀ دین شناخت خداوند است؛ زیرا سایر مبانی اعتقادی انسان بر بنای شناخت توحیدی او استوار می گردد و اگر انسان در این مسئله شناخت درستی داشته باشد، می تواند در سایر مراحل کمالی گام های درست و محکمی در مسیر سعادت غایی بردارد. امام علی (ع) که خود عالی ترین مرتبۀ شناخت را نسبت به خدای متعال داشته‌اند، در این مسئله کلمات گران بهائی را برای ما به یادگار گذاشته است. در این نوشتار سعی بر این است تا براهین اثبات وجود خداوند را از منظر امام‌علی‌(ع) مورد بررسی قرار دهیم. ایشان در عباراتی ما را به توجه و تدبّر در مخلوقات و چگونگی ساختار وجودی آن ها رهنمون می شوند تا بتوانیم از نظم و هماهنگی و تغییر و حدوث آن ها پی به وجود خالقی عالم، دانا و حکیم ببریم که خود از حرکت و حدوث مبرّا باشد. هم چنین امام در براهین دیگری مثل برهان علیت و صدیقین و... وجود خداوند واجب الوجود، بسیط، مطلق و بی نیازی را معرفی می کنند که همۀ موجودات به او وابسته و نیازمند هستند.


 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Review of Arguments for Theology in Imam Ali's Words

نویسندگان [English]

  • Aqhdas Yazdi 1
  • Maryam Husseini 2
چکیده [English]

The affirmation of an origin for existence is one of the most authentic philosophical concerns of human thought and is regarded one of the most important philosophical issues. In Imam Ali's view, the basis of religion is knowledge of God because man's other doctrinal foundations are based on his monotheistic knowledge. If man obtains a correct knowledge in this regard, he can step correctly and firmly in other perfecting stages towards final felicity. Imam Ali, who has had the highest knowledge of God, has left us with invaluable sayings in this regard. The present paper seeks to study the proofs for proving God's existence in Imam Ali's view. In his sayings, Imam Ali guides us to study and contemplate on creatures and their existential structure in order to be able to realize the existence of an All-Knowing and All-Wise creator who is free from motion and createdness, through observing the creatures' order, harmony, change and createdness. Furthermore, Imam Ali introduces the existence of the Necessary Being, Simple, Absolute and All-Rich God on Who all creatures depend and are in need of Him, by offering other proofs such as causal proof and the proof of the righteous, etc. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • intellect
  • proof
  • theology
  • Imam Ali (peace be upon him

مراجع

  1. ـقرآنکریم.

    ـنهجالبلاغه.

    ـمفاتیحالجنان.

    1. . ابن ابی الحدید، 1337،شرحنهجالبلاغه، قم: کتاب خانه آیة الله مرعشی، ج20
    2. ابن بابویه، محمد بن علی‌(شیخ صدوق)،1398ق،التوحید، قم: جامعه مدرسین‌حوزه علمیۀ، اول.
    3. .______________________، 1378،عیوناخبارالرضا، محقق: لاجوردی، اول، تهران: جهان، ج1.
    4. ابن شعبه حرانی، حسن ابن علی، تحفالعقول، 1363، قم: جامعه مدرسین، دوم.
    5. ابن طاووس، علی بن موسی؛1411ق، منهجالدعواتومنهجالعبادات، قم: دارالذخائر اول
    6. ابو علی سینا، 1375،الاشاراتوالتنبیهات، قم: نشر بلاغت، اول،  ج3
    7. ______،1363،المبدأوالمعاد، ، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی، اول.
    8. بحرانی، علی‌بن‌میثم؛ 1375ق،ترجمۀشرحنهجالبلاغه، مترجم: قربان علی محمدی، اول، مشهد: بنیاد پژوهش های آستان قدس رضوی.
    9. تجلیل، ابوطالب؛1418، براهیناصولالمعارفالالهیه، قم: بی جا.
    10. تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، 1410ق، قم: دارالکتب اسلامی، دوم.
    11. جمیل صبا، منوچهر صانعی در بیدی؛ 1366، فرهنگفلسفی، تهران: حکمت، اول
    12. جوادی آملی، عبدالله؛ 1378،تبیینبراهیناثباتخدا، قم: اسراء، سوم.
    13. ____________؛ 1387،تحریرتمهیدالقواعد، محقق: حمید پارسانیا، قم: اسراء، اول، ج3.
    14. ____________، 1384، تفسیرانسانبهانسان، محقق: محمد حسین الهی زاده، قم: اسراء، اول.
    15. ___________، 1389، حکمتنظریوعملیدرنهجالبلاغه، محقق: حسین شفیعی، قم: اسراء، هفتم.
    16. ____________، 1384، سرچشمهاندیشه، محقق: عیاس رحیمیان محقق، قم: اسراء، دوم،   ج3.
    17. ___________، 1384، فطرتدرقرآن، محقق: محمد رضا مصطفی پور، قم: اسراء،  دوم.

    18. ____________، 1382، معاددرقرآن، محقق: علی زمانی قمشه ای، قم: اسراء، دوم.

    19. حسن زاده آملی، حسن، 1381، هزارویککلمه، قم: دفتر تبلیغات اسلامی، ج1، دوم.

    20. حلی، حسن بن یوسف، 1375،کشفالمرادفیشرحتجریدالاعتقاد،قم: مؤسسه امام صادق، اول.

    1. خرمیان، جواد،1387، قواعدعقلیدرقلمروروایات، ، تهران: دفتر نشر سهروردی، اول، ج1و2.
    2. دیلمی، احمد؛ 1376، طبیعتوحکمت، ، قم: انشارات معارف، اول.
    3. ربانی‌گلپایگانی، علی، 1378،الالهیات فیمدرسةأهلبیت (ع)،  تهران: لوح محفوظ، اول.
    4. ___________، 1417، محاضراتفیالالهیات، قم: موسسه نشر اسلامی، چهارم.
    5. رشاد، علی اکبر؛ 1382،  دانشنامهامامعلی (ع)، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و ا‌ندیشه، دوم، ج 1و2.
    6. سبحانی، جعفر، 1357، مدخلمسائلجدیددرعلمکلام، قم: مؤسسه امام صادق، اول، ج1و2و3.
    7. شعیری، محمد بن محمد؛ بی تا،جامعالاخبار، نجف: حیدریه، اول.
    8. صبحی صالح، محمد‌بن‌حسین؛ 1414، نهجالبلاغه، قم: دارالهجره.
    9. صدر الدین شیرازی؛ 1410، الحکمهالمتعالیهفیالاسفارالعقلیةالاربعه، چهارم، بیروت: داراحیاء العلوم، ج 1و6 .
    10. طباطبایی، سید محمد حسین ، 1416، بدایهالحکمة، قم: موسسه نشر اسلامی، چهاردهم.
    11. . _________________، 1374، ترجمۀتفسیرالمیزانفیتفسیرالقرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی، پنجم، ج2.
    12. __________________، 1414، نهایهالحکمة، قم: جامعه مدرسین، نهم.
    13. عسکری سلیمانی امیری، 1380، نقدبرهانناپذیریوجودخدا، ، قم: بوستان کتاب، اول.
    14. فیض‌کاشانی، ملا محسن، 1371، نوادرالاخبارفیمایتعلقباصولالدین، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
    15. کلینی، محمد بن یعقوب، 1407، الکافی، مصحح: علی اکبر غفاری، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چهارم، ج 1و 2.
    16. مجلسی، محمد باقر، 1403، بحارالانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، دوم.
    17. محمد‌رضایی، محمد، 1391، الهیاتفلسفی، قم: بوستان کتاب، اول.
    18. ــــــــــــــــــــ، 1381،جستارهاییدرکلامجدید، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی، اول.

    39. ___________، 1389، خداازنگاهامامعلی (ع)، قم: بوستان‌کتاب، سوم.

    1. مصباح یزدی، محمدتقی، 1383، آموزشفلسفه، تهران: نشر بین الملل وابسته به انتشارات امیر کبیر، چهارم، ج 1 و 2.
    2. _____________، 1389، خداشناسی، ویراست: رضا اشرفی، قم: مؤسسۀ امام خمینی، اول.
    3. __________،1375،مجموعهآثار، تهران: صدرا.
    4. الهادی، جعفر، 1405، اللهخالقالکون، قم: مؤسسه علمیۀ سید الشهداء، اول.
    5. هاشمی خویی، حبیب الله، 1358، منهاجالبراعهفیشرحنهجالبلاغه، مصحح: سید ابراهیم میانجی، تهران: مکتبة الاسلامیه، چهارم.

     

ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار