نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی
نویسنده
استادیار دانشگاه قم
چکیده
تازه های تحقیق
با ارائۀ مدل‌های یادشده، روشن شد که به زبان درآمدنِ عرفان و بیان شهودِ عرفانی به معنی «در کسوت الفاظ درآمدن»، نه در ساحت فهم و نه در ساحت زبان، نه‌تنها مانعی ندارد دارای تبیین معقول و موجهی نیز می‌تواند باشد. البته ممکن است برخی از مدل‌های یادشده نسبت به برخی دیگر دارای قوت‌ها و ضعف‌هایی باشند و یا برخی نسبت به بقیه، ارجحیت مطلق داشته باشند؛ اما به هرحال روشن است که در همۀ این مدلها با مبانی عقل‌پذیر و البته مختلف، بیان توجیه شده و مسیر نسبتاً روشنی در پیش پای آن ترسیم شده است. بدین‌ترتیب، این ادعا که بیانپذیری نمی‌تواند دارای توجیه معقول و موجهی باشد و اساساً و بداهتاً ناممکن است، به‌صواب نخواهد بود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
There are four different models to explain the language of mysticism and its effability: (1) the model of memory (stating the experience of intuition); (2) the model of intuitive intellect; (3) the model of anthropomorphism; and (4) the model of manifestation. The first model negates explaining while intuiting, but states that explaining the experience of intuition is possible after the intuition because it is possible to classify and conceptualize it. By accepting a function of intellect called intuition, the second model states that intellect functioning as heart and intellectual intuition in the context of intuition by heart is possible, which results in the direct involvement of intellectual explanation. The third model states that "effability" of mysticism means explaining the reality of existence (individual unity) through words and concepts, and illusion whose function is image-making is in charge of anthropomorphism and assisted by intellectual purification, which results in understanding anthropomorphizing while purifying. The forth model states that explanation is the very manifestation of divine names in the form of words (manifestation of the name of names) and since the divine names are themselves the manifestation of Truth, explanation or the name of name is the manifestation of divine essence and its explanation. By comparing these models and reviewing their merits and demerits, it can be said that possible effability is justified and is an intellectual method.
کلیدواژه‌ها [English]
ابن‌ترکه، صائن‌الدین علی. (1378). شرح فصوصالحکم. قم: بیدار.
ابنعربی، محیالدین. (1370). فصوصالحکم. تهران: الزهرا.
ابنعربی، محیالدین. (بیتا). الفتوحات المکیه. بیروت: دارصادر.
ادواردز، پل. (1384). دائرةالمعارف فلسفی، مدخلهای ذیل God (خدا در فلسفه). ترجمه بهاءالدین خرمشاهی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
اسماعیلی، مسعود. (1390). مفهومشناسی مسئله بیانناپذیری عرفان. حکمت عرفانی، 1(1)، 119-132.
آشتیانی، سید جلال الدین. (1363). منتخبات آثار حکما. قم: بوستان کتاب.
آملی، سید حیدر. (1367). المقدمات من کتاب نص النصوص. تهران: توس.
آملی، سید حیدر. (1368). جامع الاسرار و منبع الانوار. تهران: علمی و فرهنگی.
آملی، سید حیدر. (1368). نقدالنقود فی معرفة الوجود. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
پارسا، خواجه محمد. (1366). شرح فصوص الحکم. تصحیح دکتر جلیل مسگر نژاد. تهران: نشر دانشگاهی.
تلمسانی، عفیفالدین سلیمان. (1371). شرح منازل السائرین. قم: بیدار.
جامی، عبدالرحمن. (1304). شرح فصوصالحکم [هامش شرح نابلسی، مخطوط]. قاهره: مطبعه الزمان.
جامی، عبدالرحمن. (1370). نقدالنصوص فی شرح نقشالفصوص. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
جندی، مویدالدین. (1381). شرح فصوص الحکم. تصحیح و تعلیق سید جلال الدین الآشتیانی. قم: بوستان کتاب.
حسنزاده آملی، حسن. (1378). ممد الهمم فی شرح فصوص الحکم. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
خوارزمی، تاجالدین حسین بن حسن. (1368). شرح فصوص الحکم. تهران: مولی.
غزالی، ابوحامد. (بیتا). احیاء علوم الدین. بیروت: دارالکتاب العربی.
فاخوری، حنا و خلیل الجر. (1383). تاریخ فلسفه در جهان اسلامی. ترجمه عبدالمحمد آیتی. تهران: علمی و فرهنگی.
فرغانی، سعیدالدین سعید. (1379). مشارق الدراری. مقدمه و تعلیق سیدجلالالدین آشتیانی. قم: بوستان کتاب.
فرغانی، سعیدالدین سعید. (1293 ق). منتهیالمدارک و مشتهی کل عارف و سالک. (بیجا): المکتب الصنایع.
فناری، محمد ابن حمزه. (1374). مصباح الانس. تهران: مولی.
فیض کاشانی، ملا محسن. (1428ق). عین الیقین. قم: وفا.
فیض کاشانی، ملا محسن. (1342). کلمات مکنونه من علوم اهل الحکمه و المعرفه. تهران: فراهانی.
قیصری، محمد داوود. (1375). شرح فصوص الحکم. تهران: علمی و فرهنگی.
کاشانی، عبدالرزاق. (1370). شرح فصوص الحکم. قم: بیدار.
لاهیجی، محمد. (1374). مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز. تهران: سعدی.
نسفی، عزیزالدین بن محمد. (1377). الانسان الکامل. تهران: طهوری.
یزدانپناه، سید یدالله. (1388). مبانی و اصول عرفان نظری. قم: موسسه امام خمینی.
James, William. (2002). Varities of Religious Experience. New York: Routledge.
Stace, W.T. (1973). Mysticism and Philosophy. London: Macmillan.
)
ارسال نظر در مورد این مقاله