جایگاه معنویّت شیعی در گفتگوی اسلام و مسیحیت در اندیشه هانری کربن

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد مرکز، تهران

چکیده

این نوشتار برآن است که هر چند گفتگوی میان اسلام و مسیحیت، ضرورتی ناگزیر است، ولی این گفتگو، در صورتی نتیجه‌بخش خواهد بود که وجوه باطنی و معنوی اسلام نیز در عرصۀ آن وارد شود. در ابتداء نشان داده‌ایم که چرا باید عرفان و معنویت اسلام در این گفتگو لحاظ شود و در عین حال این عرفان و معنویت از منبع و مستند اصلی‌اش دور نیفتد، چه در غیر این صورت دشوار می‌توان میان آن و اسلام پیوندی ذاتی و استوار تشخیص داد. ضمن تلاش برای تصحیح برخی سوءفهم‌ها دربارة تشیع، سعی شده است تا منابع معنوی و بی‌نظیر این مذهب به خصوص در موضوع تأویل عرفانی معبد و عبادت تبیین شود. بنابراین به‌طور مشخص تفسیر معنوی از کلیسا با تأویل مقامات و مناسک حج، به ویژه حجرالاسود از دیدگاه قاضی سعید قمی تطبیق داده شده است. نشان داده‌ایم که در این قبیل موضوعات، معنویت اسلامی نه فقط دست برتر را دارد، بلکه زمینۀ مناسبی برای فهم صحیح از معنویت مسیحی نیز فراهم می‌‌کند. 

تازه های تحقیق

در جمع‌بندی بحث می‌توان گفت اگر بناست کلیسا همچنان کلیسای باطنی باشد و معبد و عبادت، روح حقیقی خویش را حفظ کند، این مسیر را در معنویت اسلامی می‌توان دنبال کرد، نه در معنویت مسیحی به گونه‌ای که از جانب کلیسای رسمی ترویج می‌شود. معنویت مسیحی اگر هم «کلیسای باطنی» را در قالب نهان‌جویی و باطنی‌گرایی دروغین یکسره نابود نکرده باشد، لااقل آن را به حاشیه رانده و به «کلیسای درون» تنزل داده است. در‌عین‌حال، کربن در پی آن است که در جهان امروز کلیسای باطنی را احیاء کند. گویی این جمله را با تمام وجود قلمی می‌کند: «امیدوارم همچنان بتوان، هم‌صدای با یکی از نویسندگان هم‌روزگارمان گفت: از محقّر بودن کلیساها چه باک، اگر همچنان قدیسان بزرگ در آنجا تکریم شوند!»، امّا در صورتی قدیسان و اولیاء تکریم می‌شوند که این طریقت باطنی احیاء شود و اینجاست که گفتگوی میان اسلام و مسیحیت را می‌توان نه بر مبنای تضاد و تقابل یا حتی مدافعه‌گری، بلکه برمبنای تشریک مساعی برگزار کرد و در این مسیر از معنویت اسلامی، بسا چیزها می‌توان آموخت؛ زیرا به اعتقاد کربن، کلیسای رسمی مسیحیت، بسیاری از بنیان‌های معنویت راستین را ویران کرده است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The position of Shia spirituality in the dialogue between Islam and Christianity in Henry Corbin's thought

نویسنده [English]

  • Insha'allah Rahmati
Associate professor of Islamic Azad University, Central Tehran Branch
چکیده [English]

 
The present paper holds that dialogue between Islam and Christianity is an inevitable necessity, but it will be fruitful if the interior and spiritual aspects of Islam are taken into consideration. In this regard, it first proves why mysticism and spirituality of Islam should be taken into consideration in the dialogue and at the same time they are not distanced from their authentic sources and documents, because otherwise it would be difficult to recognize an essential and strong relationship between them and Islam. Trying to correct some misunderstandings about Shia, the paper seeks to explain its unique spiritual sources, particularly those related to mystical esoteric exegesis of temple and worship. Therefore, spiritual exegesis of church is specifically compared and contrasted with esoteric exegesis of stations and sacred rites of Hajj, particularly al-Hajar al-Aswad "Heavenly Black Stone", from Ghazi Sa'eed Qomi's view. The paper proves that Islamic spirituality is not only superior in these issues, but also provides a proper ground for correct understanding of Christian spirituality.

کلیدواژه‌ها [English]

  • temple
  • church
  • Shia spirituality
  • Ka'ba
  • al-Hajar al-Aswad
کربن، هانری. (1395). تخیّل خلاّق در عرفان ابن‌عربی. ترجمه انشاءالله رحمتی. تهران: جامی.
کربن، هانری. (1390). واقع‌انگاری رنگ‌هاوعلم‌میزان. ترجمه‌انشاءالله‌رحمتی. تهران: سوفیا.
کربن، هانری. (1377)، تاریخ فلسفه اسلامی. ترجمه سیدجواد طباطبائی. تهران: کویر.
مایکل پترسون و همکاران (1376).عقل و اعتقاد دینی. ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
آگوستین. (1387). اعترافات. ترجمه سایه میثمی. تهران: سهروردی.
کربن، هانری. (1393). چشم‌اندازهای معنوی و فلسفی اسلام ایرانی. (ج 3). ترجمه انشاءالله رحمتی. تهران: سوفیا.
کربن، هانری. (1394). زمان ادواری در مزدیسنا و عرفان اسماعیلیه. تألیف و ترجمه انشاءالله رحمتی. تهران: سوفیا.
کربن، هانری. (1390). معبد و مکاشفه. ترجمه انشاءالله رحمتی. تهران: سوفیا.
مسعودی. (1374). مروج‌الذهب و معادن‌الجوهر. (ج 1). ترجمه ابوالقاسم پاینده. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
ابن‌عجیبه حسنی. (1423).  البحرالمدید فی‌تفسیرالقرآن المجید. (ج 1). بیروت: دارالکتب العلمیه.
میبدی. (1367).  کشف الاسرار وعدّه الابرار. (ج 1). تصحیح علی‌اصغر حکمت. تهران: امیرکبیر.
 قمی، قاضی سعید. (1415).  شرح توحید الصدوق. (ج 1). تصحیح نجفقلی حبیبی.تهران: مؤسسه الطباعه والنشر وزاره الثقافه والارشاد الاسلامی.
نصر، سیدحسین. (1388). معرفت و معنویّت. ترجمه انشاءالله رحمتی. تهران: سهروردی.
Allan D. Fitzgerald General Editor. (1999). Augustin Through the Ages, An EncyclopediaT Wm. B. Eerdmans Publishing Co.
Richard J. Plantinga(1999). Christianity and Pluralit y. Blackwell Publishers.
CAPTCHA Image