ORIGINAL_ARTICLE
هایدگر و نقد بنیانهای نظری هرم بزرگ هستی
تلقیهای سنتی از هرم بزرگ هستی، هر یک به نحوی در دوران جدید تفکر غربی به ویژه پس از قرن هیجدهم رو به ضعف و اوفول نهاد و موجب شد تا این بنیان وجودشناختی تفکرپیشامدرن، در معرض نسیان، نادیده انگاشتن و یا انکار قرار گیرد. در میان نقض و انکارهای ناظر به هرم بزرگ هستی در دوران جدید، نقد بنیادین هایدگر به این نحوه تلقی از هستی و مراتب آن، تفاوتی بنیادین با رویکرد سایر منتقدان داشت. او برخلاف اغلب منتقدان هرم بزرگ هستی که عمدتاً با نقدی موضعی، تقریرهای سنتی را در این باره غیرقابل قبول میانگاشتند، به نحوی کلی، این نحوه تلقی از هستی را از آن رو که سببساز فراموشی پرسش از معنا و حقیقت وجود شده بود، ناصواب و ناتمام میانگاشت. به زعم هایدگر، مد نظر آوردن وجود به مثابه بنیاد که یکی از اصلیترین مبانی نظری بسیاری از تقریرهای مدرَسی از هرم بزرگ هستی است، نافی مواجهه با حقیقت وجود به مثابه ذات نامستوری است. در این تقریرها، مبدأ نخستین در جایگاه حقیقتی که وجود و ماهیت در آن همپوشانی دارد، جای بحث و پرسش از معنا و حقیقت وجود را میگیرد. علاوه بر این، نادیده انگاشتن تمایز هستیشناختی در تقریرهای فلسفی از هرم بزرگ هستی، ماهیت خداشناسانه این تقریرها، ابتنای اغلب آنها بر نظام مقولات ارسطویی و معرفتشناسی بازنمودی و ارائه تصویری ناتمام و غیراصیل از انسان در اغلب آنها، مهمترین محورهای نقد هایدگر به تلقیهای سنتی و جدید از هرم بزرگ هستی را تشکیل میدهد.
https://pfk.qom.ac.ir/article_638_a99fffec53b5d2caac3d0175af9be442.pdf
2016-08-22
7
26
10.22091/pfk.2016.638
هرم بزرگ هستی
نسیان وجود
معرفتشناسی بازنمودی
مجتبی
اعتمادی نیا
etemadinia@gmail.com
1
دانشجوی دکتری فلسفه تطبیقی، دانشگاه علامه طباطبایی
LEAD_AUTHOR
علی اصغر
مصلح
aamosleh@yahoo.com
2
دانشیار گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی
AUTHOR
احمدی، بابک (1391). هیدگر و تاریخ هستی، تهران: نشر مرکز، چاپ ششم.
1
بیمل، والتر (1387). بررسی روشنگرانه اندیشههای مارتین هیدگر، ترجمه: بیژن عبدالکریمی، تهران: سروش، چاپ دوم.
2
ضیاء شهابی، پرویز (1386). «بررسی امکان وقوعی ترجمه فارسی وجود و زمان هیدگر چنانکه بسزای چنین کتاب بود»، در: دوفصلنامه جستارهای فلسفی، ش12، ص193-236.
3
فیگال، گونتر (1394). درآمدی بر هیدگر، ترجمه: شهرام باقری، تهران: حکمت، چاپ اول.
4
هایدگر، مارتین (1378). «گفتوگوی ریشارد ویسر با مارتین هیدگر»، ترجمه: شرفالدین خراسانی، در: بخارا، ش5، ص61-68.
5
هیدگر، مارتین (1391). زبان، خانه وجود؛ گفتوگوی هیدگر با یک ژاپنی، ترجمه: جهانبخش ناصر، تهران: هرمس، چاپ اول.
6
هیدگر، مارتین (1392 الف). سرآغاز کار هنری، با شرح: ویلهلم فن هرمن، ترجمه: پرویز ضیاء شهابی، تهران: هرمس، چاپ پنجم.
7
هیدگر، مارتین (1392 ب). مسائل اساسی پدیدارشناسی، ترجمه: پرویز ضیاء شهابی، تهران: مینوی خرد، چاپ اول.
8
Cassirer, Ernst (1963). The Individual and the Cosmos in Renaissance Philosophy, translated with an introduction by Mario Domandi, New York: Harper & Row.
9
Heidegger, Martin (1962). Being and Time, Translated by John Macquarrie & Edward Robinson, Britain: Blackwell Publisher Ltd.
10
Heidegger, Martin (1991). Nietzsche, Translated by David Farrrell Krell, USA: HarperOne, Vol. 3.
11
Heidegger, Martin (1993a). “Letter on Humanism” in: Basic Writings: from Being and Time (1927) to the Task of thinking (1964), edited by David Farrell Krell, Harper San Francisco.
12
Heidegger, Martin (1993b). “The End of Philosophy and the Task of Thinking” in: Basic Writings: from Being and Time (1927) to the Task of thinking (1964), edited by David Farrell Krell, Harper San Francisco.
13
Heidegger, Martin (1998a). “On the Essence of Truth” in: Pathmarks, edited by William McNeill, UK: Cambridge University Press.
14
Heidegger, Martin (1998b). “Phenomenology and Theology” in: Pathmarks, edited by William McNeill, UK: Cambridge University Press.
15
Heidegger, Martin (1998c). Introduction to "What Is Metaphysics?" in: Pathmarks, edited by William McNeill, UK: Cambridge University Press.
16
Inwood, Michael (1999). A Heidegger Dictionary, Britain: Blackwell Publisher.
17
Köchler, Hans (2014). "Re: Question about Heidegger's Teachings” Email to the Author, 25 December.
18
Lovejoy, Arthur O. (1936). The Great Chain of Being: The History of an Idea, Cambridge, MA: Harvard University Press.
19
Wilber, Ken (2000). "The Marriage of Sense and Soul: Integrating Science and Religion", in: The Collected Works of Ken Wilber, Boston: Shambhala, 8: 81-269.
20
Wilber, Ken (1993). "The Great Chain of Being", in: Journal of Humanistic Psychology, 3 (33): 52-65.
21
Young, Julian (2015). "Re: Question about Heidegger's Teachings”, Email to the Author, 12 July
22
ORIGINAL_ARTICLE
نقد موزر بر استدلال خفای الاهی
جان شلنبرگ، فیلسوف کاناداییتبار «استدلال خفای الاهی» را به طور جدی در سال 1993 برای اولینبار مطرح کرد. چکیدة سخن شلنبرگ در این استدلال الحادی این است که خداوند قراین کافی بر وجود خود دستکم در اختیار برخی انسانها در پارهای از اوقات نگذاشته و از این رو خداوند در خفاست. شلنبرگ بر پایه این استدلال، که بر وصف حب مطلق خداوند استوار است، معتقد است که اگر خدا محب مطلق میبود، قراین کافی بر وجود خود در اختیار انسانهایی که آفریده و محبوب اوست، قرار میداد و در خفا نمیماند. لیکن خدا قراین کافی بر وجود خود ارایه نکرده، پس او محب نیست و باور نداشتن به وجود او معقول و سرزنشناپذیر است. شلنبرگ معتقد است که «استدلال خفا» الحاد را توجیه میکند و او بر اساس این استدلال، وجود خدا را نفی می کند.پل موزر فیلسوف معاصر آمریکایی با رویکرد جدید به معرفتشناسی دین، دیدگاه شلنبرگ را رد میکند. او دلایل ناآشارگی خدا را رد کرده، معتقد است که بر وجود خدا دلایل کافی وجود دارد. اما به نظر موزر، این دلایل با آنچه به طور طبیعی انسانها انتظار دارند، تفاوت بسیار دارد. او بر پایه معرفت ارادی، تعیینکننده مرجع حقیقی برای نوع قراین و ارزیابی آن را خود خدا میداند، نه انسان. به این ترتیب، موزر استدلال خفا را، که بر اساس مرجعیت انسان صورتبندی شده، در توجیه خفای خدا و در نتیجه نفی وجود او موفق ارزیابی نمیکند.
https://pfk.qom.ac.ir/article_621_60c275cdc6040326c7704acd7afff093.pdf
2016-08-22
27
50
10.22091/pfk.2016.621
خفای الاهی
جان شلنبرگ
بتپرستی شناختی
پل موزر
خدای محب مطلق
شواهد موثق
هماهنگی ارادی
سیدنصیراحمد
حسینی
sna.hossaini@gmail.com
1
استادیار جامعه المصطفی العالمیه
LEAD_AUTHOR
حسینی، سید نصیراحمد و کشفی، عبدالرسول، «نقد دیدگاه شلنبرگ در باب مسألة خفای الاهی»، پژوهشنامه فلسفه دین، سال دوازدهم، شماره دوم (پیاپی24)، پاییز و زمستان 1393.
1
Moser, Paul K., "Cognitive Idolatry and Divine Hiding," in Haward-Snyder and Moser (eds), Divine Hiddenness: New Essays, Cambridge: Cambridge University Press, 2002.
2
____________, “Cognitive Inspiration and Knowledge of God” in Paul Copan and Paul K. Moser (eds), The Rationality of Theism, Routledge, 2003.
3
____________, “Divine Hiddenness Does not Justify Atheism”, in Michael Peterson, and Raymond J. vanArragon (eds), Contemporary Debates in Philosophy of Religion, Blackwell Pablishing, 2004.
4
____________, The Elusive God: Reorienting Religious Epistemology, Cambridge: Cambridge University Press, 2008.
5
____________, The Evidence for God: Religious Knowledge Reexamined, Cambridge: Cambridge University Press, 2010
6
Schellenberg, John L., Divine Hiddenness and Human Reason, Ithaca: Cornell University Press, 1993 [2006 Paperback with a New Preface].
7
____________, The Wisdom to Doubt: A Justification of Religious Skepticism, Ithaca: Cornell University Press, 2007
8
ORIGINAL_ARTICLE
تأملی در منشأ تصور علیت
در پاسخ به این پرسش که «منشأ تصور علیت چیست؟» نظریههای گوناگون مطرح بوده است. در این مقاله با پنج نظریه آشنا میشویم: 1. هیوم منکر علیت است و نظریة تعاقب را به عنوان توضیح و توجیه آنچه مردم و فیلسوفان علیت میشمارند، پیشنهاد کرده است؛ 2. علامه طباطبایی و شهید مطهری تلاش کردهاند با تکیه بر علم حضوری، منشأ تصور علیت را توجیه و نظریة تعاقب را نقد و رد کنند؛ 3. دکتر احمد احمدی نیز سعی کرده با تکیه بر اصل اتحاد حاس و محسوس مسئله را حل کند؛ 4. شهید صدر و آیت الله جوادی آملی معتقد به بداهت اصل علیتاند؛ 5. نویسندة مقاله معتقد است نقد هیوم با تکیه بر علم حضوری یا تمسک به اتحاد حاس و محسوس رد نمیشود. بخشی از راهحل در بداهت اصل علیت است. ولی هرچند بداهت با توضیحاتی که خواهد آمد بهترین نظریه در توضیح و توجیه اصل علیت و منشأ تصور آنست اما برای حل مسئله کافی نیست؛ زیرا: نظریة بداهت و حتی اگر نظریة علم حضوری و اتحاد حاس و محسوس را نیز بپذیریم؛ در نهایت، کلیت اصل علیت را توضیح داده و توجیه میکنند نه مصادیق علیت را؛ در حالی که مشکل اصلی در بحث علیت اینست: «از کجا بفهمیم الف علت ب است نه ج یا ...؟». در پایانِ مقاله سعی شده با ترکیب عقلگرایی (Rationalism) و حسگرایی (Empiricism) ، و نیز با استفاده از روش آزمون و خطا، پاسخی قابل قبول به پرسش اخیر داده شود.
https://pfk.qom.ac.ir/article_662_3cbbffd82473637f384cf21ba44d43f4.pdf
2016-08-22
51
66
10.22091/pfk.2016.662
علیت
تعاقب
علم حضوری
اتحاد حاس و محسوس
بداهت
حدس و احتمال
آزمون و خطا
سلیمان
خاکبان
khakban34@gmail.com
1
استادیار دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
Hume David.1991. AN ENQUIRY CONCERNING HUMAN UNDERSTANDING. Oxford Philosophical Texts. Edited by Tom L. Beauchamp. First Published.
1
Hume David. 1896. A Treatise of Human Nature. Oxford: Clarendon Press.
2
Locke John. AN ESSAY CONCERNING HUMAN UNDERSTANDING. Electronically Enhanced Text (c) Copyright 1991, World Library, Inc.
3
ابن سینا. 1404 هـ ق. شفا (الهیات). قم. مکتبة آیة الله المرعشی.
4
امام خمینی. بی تا. صحیفة امام (نامه به گورباچف). تهران. مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی. ج21.
5
علامه طباطبایی و شهید مطهری. 1389. اصول فلسفه و روش رئالیسم. قم. مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. (نرمافزار مجموعة آثار استاد شهید مطهری)
6
شهید صدر. 1410 هـ . الاسس المنطقیة للاستقراء. بیجا. المجمع العلمی للشهید الصدر. چ1.
7
آیت الله جوادی آملی. 1390. تبیین براهین اثبات خدا. قم. اسراء. چ6.
8
پاپکین، ریچارد/ استرول آوروم. 1389. کلیات فلسفه. جلال الدین مجتبوی. تهران. حکمت. چ27.
9
احمدی، احمد. 1384. آرشیو جزوات درسی تربیت مدرس دانشگاه قم.
10
خادمی، عین الله. 1380. علیت از دیدگاه فیلسوفان مسلمان و فیلسوفان تجربهگرا. قم. دفتر تبلیغات اسلامی. چ1.
11
قدردان قراملکی، محمدحسن. 1387. اصل علیت در فلسفه و کلام. قم. بوستان کتاب. چ1.
12
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی دیدگاه امام خمینی دربارۀ اخبار طینت
در منابع حدیثی شیعه، روایاتی وجود دارد که بر اساس آن ها، دو نوع طینت به نام «علّیّین» و «سجّین» یا «جنّت» و «نار» وجود دارد: مومنان و پیروان اهل بیت از طینت علّیّین یا جنّت آفریده شده اند و کفّار و دشمنان اهل بیت از طینت سجّین یا نار. بر این اساس، گروه نخست بواسطۀ طینت خوبشان، صالح و نیکوکار خواهند بود و نهایتا وارد بهشت خواهند شد و گروه دوّم بواسطۀ طینت ناپاکشان، بدکار و جهنّمی خواهند شد. این روایات که شمار آن ها معتنابه است شبهاتی را در پی داشته از جمله تضادّ آن ها با مسالۀ اختیار و عدل و لطف الهی. محدّثان و متکلّمان شیعه، برای رفع این تضادّ، دیدگاه های مطرح کرده اند. در مقالۀ حاضر، پس از نقل بعضی از این روایات، اجمالا به دیدگاه های متقدّمین اشاره خواهد شد و از میان متاخّرین، دیدگاه امام خمینی (ره) به تفصیل، تبیین، نقد و بررسی خواهد شد.
https://pfk.qom.ac.ir/article_631_78db86ccf986578cd7eb7740af9f0046.pdf
2016-08-22
67
87
10.22091/pfk.2016.631
طینت
اخبار طینت
علّیّین
سجّین
اختیار
عدل الهی
لطف الهی
امام خمینی (ره)
مرتضی
کریمی
mka830@yahoo.com
1
دانشجو/دانشگاه تهران
LEAD_AUTHOR
برقی، احمد بن محمد بن خالد (1371). المحاسن، تحقیق: جلال الدین محدث، قم: دار الکتب الاسلامیة.
1
حلی، حسن بن سلیمان (1421). مختصر البصائر، تحقیق: مشتاق مظفر، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
2
ذاکری، مهدی؛ منتظری، محمدحسین (1393). «تحلیل و ارزیابی رمزگشایی علامه طباطبایی از مسئله طینت»، در: پژوهشنامهٔ ثقلین، ش2، ص207-240.
3
سبحانی، جعفر (1418). لب الاثر فی الجبر والقدر، قم: مؤسسة الامام الصادق (ع).
4
صدوق، محمد بن علی بن بابویه (1385). عللالشرایع، قم: کتابفروشی داوری.
5
صفار، محمد بن حسن بن فروخ (1404). بصائرالدرجات، قم: انتشارات کتابخانه آیتالله مرعشی.
6
فیض کاشانی، محمد محسن بن شاه مرتضی (1406). الوافی، اصفهان: کتابخانه امیرالمؤمنین (ع).
7
قمی، قاضی سعید (بیتا). شرح الاربعین، بیجا: بینا.
8
کلینی، محمد بن یعقوب (1407). الکافی، تحقیق: علیاکبر غفاری و محمد آخوندی، تهران: دار الکتب الاسلامیة.
9
مازندرانی، محمد بن صالح بن احمد (1382). شرحالکافی، تحقیق: ابوالحسن شعرانی، تهران: المکتبة الاسلامیة.
10
مجلسی، محمدباقر (1403). بحار الانوار، تحقیق: جمعی از محققان، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
11
مجلسی، محمدباقر (1404). مرآة العقولفیشرحاخبارآل الرسول، تحقیق: هاشم رسولی محلاتی، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوم.
12
مروارید، حسنعلی (1418). تنبیهاتحولالمبدأوالمعاد، مشهد: آستان قدس رضوی، چاپ دوم.
13
ملکی میانجی، محمد باقر (1415). توحیدالامامیة، تحقیق: محمد بیابانی اسکویی، تهران: مؤسسة الطباعة والنشر لوزارة الثقافة والارشاد الاسلامی.
14
موسوی خمینی، روح الله (1421). الطلب والارادة، بیجا: مؤسسة نشر آثار الإمام الخمینی.
15
ORIGINAL_ARTICLE
تبیین رابطه صفات ذاتی و ذات واجب از دیدگاه ملاصدرا
چکیدهپیرامون صفات ذاتی خداوند دو دیدگاه عمده وجود دارد. فلاسفه اسلامی قبل از صدرا و متکلمان امامیه عینیت صفات و ذات را برگزیدند. دسته ای از متکلمان غیر امامیه مانند اشاعره و کرامیه قائل به زیادت صفات بر ذات شدند ملاصدرا با رد کردن دیدگاه متکلمین غیر امامیه ادعای فلاسفه و متکلمان امامیه قبل از خود را که تنها با مبنا قرار دادن بساطت ذات، کثرت صفات را از ذات واجب نفی کردند؛ برگزید و ادعای عینیت صفات و ذات در تحقق خارجی را مطرح کرد. وی ضمن تشبیه رابطه صفات و ذات به رابطه معقولات ثانی فلسفی و وجود، و با استفاده از حیثیت تقییدیه کیفیت عینیت صفات و ذات را بیان کرد. ملاصدرا در مقام تصدیق و اثبات علاوه بر بیان محذورات زیادت صفات بر ذات و شکل دادن آنها در قالب قیاس استثنائی؛ استدلال های دیگری را اقامه کرد که با استفاده از مبانی خاص فلسفی خود نظیر اصالت و تشکیک وجود به اثبات مدعای خویش نائل آمد. به مناسبت طرح بحث صفات ذات؛ صفات اضافی، سلبی و فعلی هم بررسی شد که با تحلیل صدرا صفات اضافی و سلبی عین ذات واجب هستند و صفات فعل هم به اعتبار ارجاع به صفت قدرت عین واجب شدند.واژه گان کلیدی: صفات ذات، وحدت ذات، کثرت صفات، بساطت.
https://pfk.qom.ac.ir/article_632_fa6c19847b7f2e7ddcb08c5da8b38033.pdf
2016-08-22
89
108
10.22091/pfk.2016.632
واژه گان کلیدی: صفات ذات
وحدت ذات
کثرت صفات
بساطت
حمید رضا
خادمی
khademi4020@gmail.com
1
استادیار مرکز تحقیق و توسعه
LEAD_AUTHOR
سلمان
شریعتی
shari.salman@yahoo.com
2
کارشناس ارشد فلسفه و کلام
AUTHOR
1. ابن سینا، حسین بن عبد الله (1363). المبدأ والمعاد، به اهتمام: عبدالله نورانی، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مکگیل با همکاری دانشگاه تهران.
1
ابن سینا، حسین بن عبد الله (1376). الالهیات من کتاب الشفاء، تحقیق: حسن حسنزاده آملی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
2
ابن سینا، حسین بن عبد الله (1421). التعلیقات، قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
3
ابن عبد الکریم العقل، ناصر (1418). القدریة والمرجئة، ریاض: دار الوطن.
4
5. اشعری، ابو الحسن (1400). مقالات الاسلامیین، تصحیح: هلموت ریتر، بیجا: دار النشر.
5
6. آشتیانی، سید جلالالدین (1370). شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم شیخ اکبر محییالدین عربی، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
6
جوادی آملی، عبدالله (1389). رحیق مختوم، قم: مرکز نشر اسراء.
7
8. سبزواری، ملاهادی (1360). التعلیقات علی الشواهد الربوبیة، تصحیح و تعلیق: سید جلالالدین آشتیانی، مشهد: المرکز الجامعی للنشر.
8
سبزواری، ملاهادی (1369-1379). شرح المنظومه، تهران: نشر ناب.
9
سهروردی، شهاب الدین یحیی (1375). مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
10
شهرستانی، ابی الفتح محمد بن عبد الکریم (1421). الملل والنحل، تحقیق: امیر علی مهنا و علی حسن فاعور، بیروت: دار المعرفة.
11
صدر الدین شیرازی، محمد ابن ابراهیم (1354). المبدأ والمعاد، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
12
صدر الدین شیرازی، محمد ابن ابراهیم (1360 الف). الشواهد الربوبیة فی مناهج السلوکیة، مشهد: المرکز الجامعی للنشر.
13
صدر الدین شیرازی، محمد ابن ابراهیم (1360 ب). اسرار الآیات، تهران: انجمن حکمت و فلسفه.
14
صدر الدین شیرازی، محمد ابن ابراهیم (1363 الف). مفاتیح الغیب، تهران: مؤسسه تحقیقات فرهنگی.
15
صدر الدین شیرازی، محمد ابن ابراهیم (1363 ب). المشاعر، تهران: کتابخانه طهوری.
16
صدر الدین شیرازی، محمد ابن ابراهیم (1370). شرح اصول کافی، تصحیح: محمد خواجوی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
17
صدر الدین شیرازی، محمد ابن ابراهیم (1422). شرح الهدایة الاثیریة، بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
18
صدر الدین شیرازی، محمد ابن ابراهیم (1981). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: دار احیاء التراث.
19
صدوق، محمد بن بابویه (1357). التوحید، تصحیح: هاشم حسینی طهرانی، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
20
صدوق، محمد بن بابویه (1412). الاعتقادات فی دین الامامیة، تحقیق: غلامرضا مازندرانی، قم: انتشارات المحقق.
21
طباطبایی، محمد حسین (1368). اصول فلسفه و روش رئالیسم، تعلیقات: مرتضی مطهری، قم: انتشارات صدرا.
22
طباطبایی، محمد حسین (1385). نهایة الحکمة، قم: مرکز اصدارات مؤسسة الامام الخمینی للتعلیم والبحث.
23
طوسی، ابی جعفر نصیر الدین (1405). مصارع المصارع، قم: مکتبة آیة الله المرعشی.
24
عطوان، حسین (1371). فرقههای اسلامی در سرزمین شام در عصر اموی، ترجمه: حمیدرضا شیخی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس.
25
علم الهدی، سید مرتضی (1414). شرح جمل العلم والعمل، تصحیح: یعقوب جعفری مراغی، ایران: دار الاسوة للطباعة والنشر.
26
فارابی، ابونصر (1405). الجمع بین رأی الحکیمین، تهران: انتشارات الزهراء.
27
فارابی، ابونصر (1413). الکمال الفلسفة، تحقیق: جعفر آل یاسین، بیروت: دار المناهل.
28
فارابی، ابونصر (1996). کتاب السیاسة المدنیة، بیروت: مکتبة الهلال.
29
فارابی، ابونصر (بیتا). کتاب الحروف، تحقیق: محسن مهدی، بیروت: دار المشرق.
30
مصباح یزدی، محمدتقی (1366). آموزش فلسفه، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
31
مطهری، مرتضی (1366). شرح مبسوط منظومه، قم: انتشارات حکمت.
32
مطهری، مرتضی (1375). مجموعه آثار، تهران: صدرا.
33
میرداماد، محمدباقر (1376). تقویم الایمان و شرحه کشف الحقائق، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی.
34
میرداماد، محمدباقر (1381-1385). مصنفات میرداماد، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
35
یزدانپناه، سید یدالله (1388). مبانی نظری عرفان نظری، قم: مؤسسه امام خمینی (ره).
36
ORIGINAL_ARTICLE
بررسى و نقد فاعلیت نفس نباتى در رخداد تغذیه
حیات انسان با تغذیه شروع میشود و تغذیه فرآیندی است که در آن موجود بیجان به جسم زنده و پویا تبدیل میشود یا بخشی از جسم زنده میگردد. تأمل درباره چنین فرآیندی در حیطه دانش فلسفه است. تأملات برخی فیلسوفان نشان داده است که در این فرآیند جسمی که از آن تغذیه میشود، از جهت جوهر و عرض تغییر میکند و همسان جسم متغذی میشود تا حیات شکل بگیرد و بدن ساخته شود. فیلسوفان نفس گیاهی را مؤثر فاعل بالطبع این فرآیند میدانند، ولی تبیین آنان چند مسئله را پیش میکشد: 1. این فعل، شرایط فعل طبیعی را ندارد؛ 2. نفس نباتی منطبع در ماده و جسمانی است و از نظر آنان جسم و جسمانی تأثیر استقلالی بر شیء دیگر ندارد؛ 3. مقصود فیلسوفان از نفس نباتی مبهم است؛ و 4. نفس گیاهی در نقطه شروع حیات شخص تحقق نیافته است تا در این فرآیند مؤثر باشد. از آنجا که فیلسوفان پاسخ صریحی به این پرسشها ندادهاند، این پژوهش با تحلیل لوازم التزامی نظریه آنان به حل برخی از این مسائل دست یافته است. راهحل اندیشههای فیلسوفان متقدم، به تعطیلی قوای نفس ناطقه یا تفویض فعل طبیعی میانجامد، ولی با اصلاح نظریه نصیرالدین طوسی به کمک نظریه حرکت جوهری صدرایی میتوان تدبیر بدن را در آغاز حیات تبیین کرد؛ یا با نظریه ارباب انواع، هم مشکل اخیر و هم مشکل جسمانیت نفس نباتی را حل کرد. در پایان این نظر مطرح میشود که تغذیه فعل طبیعی نیست و از ترکیب نظریه نصیرالدین طوسی با نظریه فعل تسخیری صدرا راهحل دیگری به دست میآید که به مشکل تفویض نمیانجامد.
https://pfk.qom.ac.ir/article_676_7249c65586e8a4077349b1da03040b7b.pdf
2016-08-22
109
128
10.22091/pfk.2016.676
فاعل تسخیری
فاعلیت نفس
تغذیه
طبیعت
نفس نباتی
عالم مثل
معصومه
موحد نیا
mmovahed3@gmail.com
1
استادیار گروه فلسفه دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
1. ابنسینا، حسین بن عبدالله (1382). الاضحویة فی المعاد، تحقیق: حسن عاصی، تهران: شمس تبریزی، چاپ اول.
1
2. ـــــــــــــ (1383 الف). النجاة، مقدمه و تحقیق: حامد ناجی اصفهانی، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ اول، ج1.
2
3. ـــــــــــــ (1383 ب). طبیعیات، مقدمه، حواشی و تصحیح: سید محمد مشکوة، همدان: دانشگاه بوعلی سینا، چاپ دوم.
3
4. ـــــــــــــ (1389). قانون، تهران: سروش، ج۱، در: http://shiaonlinelibrary.com
4
5. ـــــــــــــ (1404). الشفاء (الطبیعیات والالهیات)، تحقیق: سعید زاید، قم: مکتبة آیة الله المرعشی، ج1 و 2.
5
6. ـــــــــــــ (2007). شرح الاشارات والتنبیهات مع المحاکمات، قم: دفتر نشر الکتاب، ج2.
6
7. اردکانی حسینی، احمد بن محمد (1375). مرآة الاکوان (تحریر شرح هدایه ملاصدرای شیرازی)، مقدمه، تصحیح و تعلیق: عبدالله نورانی، تهران: میراث مکتوب، چاپ اول.
7
8. سهروردی، شهابالدین (1372). مجموعه مصنفات، تصحیح: هانری کربن و سید حسین نصر، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ج1.
8
9. شهرزوری، محمد بن محمود (1383). رسائل الشجرة الالهیة فی علوم الحقایق الربانیة، تصحیح: نجفقلی حبیبی، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
9
ــــــــــــ (1354). المبدأ والمعاد، تصحیح: سید جلالالدین آشتیانی، تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
10
ــــــــــــ (1360). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، تصحیح و تعلیق: سید جلالالدین آشتیانی، مشهد: المرکز الجامعی للنشر، الطبعة الثانیة.
11
ــــــــــــ (1981). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، بیروت: دار احیاء التراث العربی، الطبعة الثالثة، ج1-9.
12
ــــــــــــ (بیتا). الحاشیة علی الهیات الشفاء، قم: بیدار.
13
فارابی، ابونصر (1405). الجمع بین رأی الحکیمین، مقدمه و تعلیق: البیر نصری نادر، تهران: الزهراء، الطبعة الثانیة.
14
فخر رازی، محمد (1373). شرح عیون الحکمة، مقدمه و تحقیق: محمد حجازی و احمد علی سقا، تهران: موسسة الصادق (ع)، الطبعة الاولی، ج2.
15
ـــــــــــ (1411). المباحث المشرقیة، قم: انتشارات بیدار، چاپ دوم.
16
قطبالدین رازی، محمد بن محمد (1375). المحاکمات بین شرحی الاشارات، تهران: مرکز نشر میراث مکتوب، الطبعة الاولی، ج1.
17
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی علم غیب ائمه(ع) در مکتب کلامی علامه طباطبایی و شاگردان وی
یکی از مباحث مهم درباره علم غیب این است که: علم ائمه (ع) به جهان غیب مطلق و نامحدود است یا محدود؟ نکته مهم این است که در آیات و روایات، تعبیرات به ظاهر متفاوتی دیده میشود. در این بحث، علم غیب را طبق دلالت آیات و روایات و از منظر کلامی طباطبایی و شاگردان وی بیان میکنیم. غیب دارای مراتب و مراحلی است؛ مثل غیب از حواس مانند گذشته و آینده، علم کتاب، علم لدنی، علم به لوح محو و اثبات، لوح محفوظ، علوم خاص به خدا مثل زمان قیامت، و علم ذات به ذات. ادله علم غیب نیز بر دو قسم است: ادله عقلی و فلسفی که مبتنی بر قدرت و کمال نفس در اتصال به مبدأ عالی است؛ ادله نقلی که برخی علم به غیب را به طور کلی از غیرخدا نفی کردهاند و برخی علم را با شرایطی برای انبیا و اولیا ثابت میکنند. در جمع بین این دو دسته راهکارهایی عرضه شده است، از جمله: تقسیم علم به استقلالی و تبعی، لوح محفوظ و محو و اثبات، تفکیک بین معانی غیب و مانند آن.
https://pfk.qom.ac.ir/article_637_2c47bc3b2fb5f3d6ce89e0a04968cfdb.pdf
2016-08-22
129
146
10.22091/pfk.2016.637
ائمه(ع)
" علم غیب
" غلو
" متکلمان اسلامی
"وهابیت
" قرآن کریم
" روایات
"
عصمت
نیری
nayyeri100@gmail.com
1
دانش آموخته کارشناسی ارشد مدرسی الاهیات و معارف اسلامی، دانشگاه معارف
LEAD_AUTHOR
حسین
قاسمی
hghasemii@chmail.ir
2
دانشجوی دکتری مدرسی الاهیات و معارف اسلامی، دانشگاه معارف
AUTHOR
محمد تقی
دیاری بیدگلی
mt-diari@yahoo.com
3
عضو هیئت علمی دانشگاه قم
AUTHOR
قرآن کریم، ترجمه: ناصر مکارم شیرازی،
1
نهج البلاغه،
2
ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبة الله (1404). شرح نهج البلاغه، قم: کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، الطبعة الاولی.
3
ابن سینا، حسین بن عبدالله (1403). الاشارات والتنبیهات مع الشرح للمحقق نصیر الدین طوسی و شرح الشرح للعلامة قطب الدین الرازی، قم: دفتر نشر الکتاب.
4
امینی، محمد حسین (1416). الغدیر، قم: مرکز الغدیر.
5
دهلوی، اسماعیل بن عبدالغنی (1417). رسالة التوحید، المملکة العربیة السعودیة: وزارة الشئون الاسلامیة، الطبعة الاولی.
6
راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412). المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دار العلم، الطبعة الاولی.
7
سبحانی، جعفر (1384). آگاهی سوم، قم: مؤسسه امام صادق.
8
سبحانی، جعفر (1385). مفاهیم القرآن، قم: مؤسسه امام صادق.
9
صفار، محمد بن حسن (1404). بصائر الدرجات، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، الطبعة الثانیة.
10
طباطبایی، محمد حسین (1371). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: اسماعیلیان، چاپ دوم.
11
طبرسی، فضل بن حسن (1377). تفسیر جوامع الجامع، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
12
طوسی، محمد بن حسن (1414). امالی، قم: دار الثقافة.
13
عطا صوفی، عبد القادر بن محمد (1422). المفید فی مهمات التوحید، بیجا: دار الاعلام، الطبعة الاولی.
14
فراهیدی، خلیل بن احمد (1410). کتاب العین، قم: انتشارات هجرت، چاپ دوم.
15
کلینی، محمد بن یعقوب (1407). الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیة، الطبعة الرابعة.
16
مجلسی، محمد باقر (1403). بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
17
مجلسی، محمد باقر (1404). مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، تهران: دار الکتب الإسلامیة، الطبعة الثانیة.
18
مطهری، مرتضی (1368). مجموعه آثار، تهران: صدرا.
19
مفید، محمد بن محمد (1413). امالی، قم: گنگره جهانی شیخ مفید.
20
مفید، محمد بن محمد (1413). اوائل المقالات، قم: کنگره جهانی شیخ مفید، چاپ اول.
21
[U3] مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چاپ سی و دوم.
22
مکارم شیرازی، ناصر (1386). پیام قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیة، چاپ نهم.
23
منیاوی، محمود بن محمد بن مصطفی بن عبد اللطیف (1426). الجموع البهیة للعقیدة السلفیة، مصر: مکتبة ابن عباس، الطبعة الاولی.
24
موسوی همدانی، سید محمدباقر (1374). ترجمه تفسیر المیزان، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعهٔ مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم.
25
میلی جزایری، مبارک بن محمد (1422). رسالة الشرک و مظاهره، بیجا: دار الرایة، الطبعة الاولی.
26
نجفی، عبدالحسین (1414). معارف الاسلامیة، تحقیق: محمد جمیل حمود، بیروت: بینا.
27
نیشابوری، مسلم بن حجاج (بیتا). صحیح مسلم، بیروت: دار الآفاق.
28
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و تحلیل نظریه اعتمادگرایی مبتنی بر فضیلت لیندا زاگزبسکی
لیندا زاگزبسکی با مطرحکردن نظریه معرفتشناختی اعتمادگرایی مبتنی بر فضیلت کوشیده است مناقشه میان نظریههای معرفتشناختی درونگرایانه و برونگرایانه را حل کند. او برای حلّ مناقشه از مؤلفههای اصلی نظریه اخلاقی فضیلتگرایانه ارسطو، مانند فضایل و رذایل عقلانی و اخلاقی، وجدان و عاطفه، استفاده کرده است. نظریه اعتمادگرایی مبتنی بر فضیلت با نظریههای درونگرایانه در اخذ مؤلفههای وظیفهگروی، ارادهگروی و آگاهی فاعل شناسا در معرفت شباهت دارد و وجه اشتراکش با نظریههای برونگرایانه در توجه به تأثیر علّی عوامل بیرون از باور بر نحوه شکلگیری باور است و در حل مناقشه تا حدودی موفق بوده است.
https://pfk.qom.ac.ir/article_674_3fc10ff3a085a3f72089645f76d09232.pdf
2016-08-22
147
146
10.22091/pfk.2016.674
معرفت
اعتمادگرایی
مبتنی بر فضیلت
لیندا زاگزبسکی
فضایل و رذایل اخلاقی و عقلانی
باور
اکرم
عسکرزاده مزرعه
akram_asgarzadeh@yahoo.com
1
استادیار دانشگاه محقق اردبیلی
LEAD_AUTHOR
ارسطو (1381). اخلاق نیکوماخوس، ترجمه: ابوالقاسم حسینی، تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.
1
ارسطو (1385). متافیزیک، ترجمه: شرفالدین خراسانی، تهران: انتشارات حکمت.
2
ارسطو (1386). سیاست، ترجمه: حمید عنایت، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
3
توکلی، غلامحسین (1380). «کیرکگور و ارادهگروی»، در: نامه مفید، ش28، ص27-40.
4
خزاعی، زهرا (1380). «اخلاق فضیلتمدار»، در: نامه مفید، ش28، ص41-64.
5
زاگزبسکی، لیندا (1392). معرفتشناسی، ترجمه: کاوه بهبهانی، تهران: انتشارات نشر نی.
6
طباطبایی، سید مرتضی؛ دیباجی، سید محمدعلی (1390). «فضیلت در نگاه ارسطو و توماس آکوئیناس»، در: معرفت اخلاقی، س3، ش9، ص5-20.
7
غفاری، ابوالفضل؛ باقری نوعپرست، خسرو (1380). «تربیت اخلاقی فضیلتگرا از منظر دیوید کار»، در: مطالعات اسلامی، ش53 و 54، ص157-184.
8
مبینی، محمدعلی (1387). «وظیفهشناسی باور؛ مروری بر دیدگاه ویلیام پی. آلستون»، در: نقد و نظر، ش49-50، ص99-126.
9
مکاینتایر، السدیر (1376-1377)، «اخلاق فضیلتمدار»، ترجمه: حمید شهریاری، در: نقد و نظر، ش13-14، ص286-299.
10
§ Alston, W. P. (1988). "The Deontological Conception of Epistemic Justification, Philosophical Perspectives", pp. 169-221, Reprinted in Epistemic Justification, 1989.
11
§ Alston, W. P. (2005). Beyond Justification, Ithaca: Cornel University.
12
§ Aristotle (1991). The Complete Works of Aristotle, Princeton University Press, Vol. 2.
13
§ Plantinga, A. (1993). Warrant and Proper Function, New York: Oxford University Press.
14
§ Pojman, L. P. (1998). The Theory of Knowledge, Classical, and Contemporary, Reading, USA: Wadsworth Publishing Company.
15
§ Sosa, E. (2007). "A Virtue Epistemology", in: Apt Belief and Relective Knowledge, Oxford, Clarendon Press, Vol. 2.
16
§ Zagzebski, L. (1996). Virtue of the Mind, Cambridge University Press.
17
§ Zagzebski, L. (2009). On Epistemology, Wadsworth, CanGage Learning.
18
§ Zagzebski, L. (2010). A Companion to Epistemology, 2th ed., J. Dancy, E. Sosa and M. Steup (eds.), Blakwell Publishing.
19