ORIGINAL_ARTICLE
استدلال در اعتباریات
اعتباریات از مسائل مهم فلسفه جدید اسلامی و نیز علم اصول است. در فلسفه اسلامی سنتی «اعتباریات» به صورت مستقل مورد بحث قرار نگرفته است؛ تا اینکه علامه طباطبایی در کتاب «اصول فلسفه و روش رئالیسم» آن را مطرح میکند. در علم اصول هم، صرفاً مجموعه مباحثی پراکنده در این زمینه وجود داشته و تحت عنوان واحدی مطرح نشده است و آن مباحث هم عمق کافی ندارد. در سلسله بحثهای «فلسفه علم اصول» بحث اعتباریات را به صورت برجسته مورد تحقیق قرار دادهام. یکی از مباحث قابل طرح در این زمینه جریان استدلال منطقی در اعتباریات و عدم آن است. علامه طباطبایی و شاگرد بزرگ او شهید مطهری، بر عدم جریان استدلال منطقی در اعتباریات استدلال میکنند. راقم این سطور گمان میکند که این نظر درست نیست. مقاله حاضر این استدلال را بازگو میکند.
https://pfk.qom.ac.ir/article_319_b8f5d9e5c4678881e4e6c412980b92b9.pdf
2005-06-22
4
30
10.22091/pfk.2005.319
اعتباریات
استدلال منطقی
قیاس
صادق
لاریجانی
1
استادیار گروه فلسفه دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
شهید صدر، بحوث فی علم الاصول، ج 1، الطبعة الثانیة، المجمع العلمی للشیهد الصدر، رمضان 1405.
1
طباطبائی، سیدمحمدحسین، اصول فلسفه و روش رئالیسم، دفتر انتشارات اسلامی، بی تا.
2
لاهیجی، ملاعبدالرزاق، سرمایه ایمان، چاپ سوم، انتشارات الزهراء، 1372.
3
لاهیجی، ملاعبدالرزاق، گوهر مراد، کتابخانة طهوری، 1364.
4
محقق اصفهانی، نهایة الدرایه، ج 2، آل البیت، قم، 1414ق.
5
محقق خویی، محاضرات فی اصول الفقه، ج 4، مطبعة النجف، النجف الاشرف، 1385ق.
6
مطهری، مرتضی، عدل الهی، انتشارات صدرا، قم، 1375.
7
ORIGINAL_ARTICLE
نظریة عدالت در اندیشة دیوید هیوم
گرچه دیوید هیوم یک فیلسوف سیاسی مصطلح نیست، برخی دیدگاههای او در تفکر سیاسی اثرگذار بوده است، از آن جمله بینش خاص او درباره فضیلت عدالت. وی با اتکا به رویکرد تجربهگرایانه خویش تلقیِ نفعانگارانهای از عدالت عرضه میدارد و برخلاف تصور مرسوم و رایج، عدالت را یک فضیلت و ارزش ذاتینمیداند و فضیلت بودن آن را به وجود شرایطی خاص مشروط میکند. مقالة حاضر ضمن تبیین تفصیلی دیدگاههای وی درباره عدالت و ارتباط آن با معرفتشناسی و انسانشناسی وی به بررسی و تحلیل انتقادی نظریة عدالت او میپردازد.
https://pfk.qom.ac.ir/article_320_19516710d81160e4e3b542669cd23f10.pdf
2005-06-22
31
53
10.22091/pfk.2005.320
تجربهگرایی
نفعانگاری
عدالت
وضع طبیعی
فضیلت صناعی
فضیلت طبیعی
شرایط عدالت
خودخواهی معتدل
احمد
واعظی
1
عضو هیأت علمی دانشکده باقرالعلوم
LEAD_AUTHOR
. Hume David, Treatise on Human nature, edited by L.A. selby - Bigge The clarendon press, oxford, 1888.
1
2. Hume David, An Enquiry concerning the principles of morals, edited by la salle, Illinois, 1966.
2
3. Barry Brian, Theories of Justice, Harvester-Wheat sheaf, 1989.
3
4. Hume David, An Inquiry concerning human Understanding and the principles of Morals, edited by L.A. selby - Bigge, revised by P.Nidditch, The clarendon Press, 1975.
4
5. Harrison Jonathan, Hume''s theory of Justice, clarendon press, oxford, 1981.
5
6. Plant Raymond, Modern Political thought, Blackwell, 1991.
6
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی دو قول به ظاهر متناقض درباب حملهای اولی ذاتی و شایع صناعی
در برخی از کتب فلسفی، قضیه ظاهراً واحدی را یک بار به حمل اولیذاتی و بار دیگر به حمل شایع صناعی صادق دانستهاند؛ برای مثال«جزئی جزئی است» را یک بار به حمل اولی و بار دیگر، به حمل شایع، صادق دانستهاند؛ یا معدوم مطلق را در جایی به حمل اولی صادقدانستهاند و در جایی به حمل اولی کاذب به شمار آوردهاند. این تهافت ظاهری باعث شدهاست تا در تبیین حملهای اولی ذاتی و شایع صناعیسر در گمی پیش آید. برخی اختلاف مورد بحث را ناشی از تفاوت درعقد الوضع و عقد الحمل قضایا دانستهاند. در این مقاله ضمن بررسیایراد این راه حل، راه حل جدید دیگری برای برطرف کردن تناقضظاهری، که مبتنی بر مصداقهای خارجی و ذهنی و تمایز بین مفهوم ووجود ذهنی مفهوم است ارائه خواهد شد که تهافت ظاهری را حلخواهد کرد.
https://pfk.qom.ac.ir/article_321_4600d700b36117d62c631a5c98cde458.pdf
2005-06-22
54
73
10.22091/pfk.2005.321
حمل اولی ذاتی
حمل شایع صناعی
مفهوم
مصداق ذهنی
مصداق خارجی
حمیدرضا
آیت اللهی
hamidayat@gmail.com
1
دانشیار گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی
LEAD_AUTHOR
سعید
انواری
saeed.anvari@atu.ac.ir
2
دانش آموخته کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی
LEAD_AUTHOR
1.آملی، محمد تقی، حاشیه بر غرر الفرائد (شرح منظومه حکمت)، تصحیح مهدی محقق، انتشارات دانشگاهتهران، تهران، 1369ش.
1
2. ابن ترکه، المناهج فی المنطق، تصحیح ابراهیم الدیباجی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 1376ش.
2
3. ابن سینا، منطق المشرقیین، مکتبة السلفیة، قاهره، 1328ق.
3
4.ابن کمونه، التنقیحات فی شرح التلویحات، تصحیح سید حسن سید موسوی، پایان نامه دکتری، بهراهنمایی دکتر ابراهیمی دینانی، دانشکده الاهیات دانشگاه تهران، تهران، 1375ش.
4
5.جرجانی، میر سید شریف، حاشیه بر شرح الشمسیة، به همراه شرح شمسیة، انتشارات بیدار، قم،1382ش.
5
6. الرفاعی، عبد الجبار، مبادی الفلسفة الاسلامیة، دار الهادی،بیروت، 1422ق.
6
7. سبزواری، ملاهادی، شرح المنظومه، تصحیح و تعلیق حسن زاده آملی، نشرناب، قم، 1416ق.
7
8. ــــــــــــ ، حاشیه بر شرح منظومه، تصحیح مهدی محقق، انتشارات دانشگاه تهران، تهران، 1369ش.
8
9. شهابی، محمود، رهبر خرد، کتابفروشی خیام، تهران، 1364ش.
9
10. ــــــــــــ ، النظر الدقیقة فی قاعدة بسیط الحقیقة، انجمن فلسفه ایران، تهران، 1396ق.
10
11. طباطبایی، محمد حسین، بدایة الحکمة، بی نا، بی جا، 1403ق.
11
12. ــــــــــــ ، نهایة الحکمة ، موسسه النشر الاسلامی، قم، 1416ق .
12
13. عماد الدوله، ترجمه و شرح مشاعر، تصحیح هانری کربن، کتابخانة طهوری، 1363ش.
13
14. قطب الدین رازی، تحریر القواعد المنطقیة (شرح الشمسیة)، انتشارات بیدار، قم، 1382ش.
14
15. قطب الدین شیرازی، درة التاج لغرة الّدباج، تصحیح سید محمد مشکوة، چاپخانة مجلس، تهران،1320ش.
15
16.کمپانی، تحفة الحکیم ، به نقل از حکمة المتعالیة فی شرح تحفة الحکیم، سید محمد کاظم موسوی، مکتبالاعلام الاسلامی، بیتا.
16
17.مدرس زنوزی، علی، رسالة حملیه، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1363ش.
17
18.مصباح یزدی، محمد تقی، تعلیقات نهایة، انتشارات الزهراء، 1363ش.
18
19.مظفر، محمد رضا، المنطق، انتشارات الهام، تهران، 1377ش.
19
20.ملاصدرا، محمد شیرازی، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، داراحیاء التراث العربی، بیروت،1423ق.
20
21. ــــــــــــ ، التنقیح فی المنطق، مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین، تصحیح ناجی اصفهانی، انتشارات حکمت، تهران، 1375ش.
21
22.ــــــــــــ ، شواهدالربوبیة، تصحیح جلال الدین الآشتیانی، موسسة التاریخ العربی، بیروت، 1360ش.
22
23.ــــــــــــ ، المشاعر، تصحیح هانری کربن، به همراه ترجمة میرزا عمادالدوله، کتابخانة طهوری، 1363ش.
23
24. ملکشاهی، حسن، ترجمه و تفسیر المنطق تفتازانی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران،1367ش.
24
25. موحد، ضیاء، در آمدی به منطق جدید، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1373ش.
25
26.هیدجی، حاشیه بر غرر الفرائد (شرح منظومة حکمت)، تصحیح مهدی محقق، انتشارات دانشگاه تهران، تهران،1369ش.
26
• به جز منابعی که بطور خاص در متن مورد استفاده قرار گرفته اند، سایر منابع عبارتند از:
27
27. انواری، سعید، خصوصیات حملهای اولی ذاتی و شایع صناعی، ارائه شده در دومین همایش جهانیحکمت متعالیه، تهران، خرداد 1383ش.
28
28.خوانساری، محمد، منطق صوری، ج2، انتشارات آگاه، تهران، 1362 ش.
29
29.دادبه، اصغر، حملهای اولی ذاتی و شایع صناعی، دایرة المعارف تشیع، نشر شهید سعید محبی، تهران،526/6
30
30.سعیدی کلیشمی، گل بابا، قضایا در منطق ارسطویی و تحول آن در اسلام، انتشارات مشکوة، تهران،1380ش.
31
31.قراملکی، احد فرامرز، تحلیل قضایا، پایان نامة تحصیلی دورة دکتری، به راهنمایی دکتر ضیاء موحد، دانشکدة الاهیات، تهران، 1373ش.
32
32.کردی، محمد، قضایای حقیقیه و خارجیه و ذهنیه، ناشر مؤلف، تهران، 1381ش.
33
33.محمد حسین ایران دوست، قضایای ثلاث، پایان نامة کارشناسی ارشد، به راهنمایی دکتر نجفقلیحبیبی، دانشکده الاهیات، تهران، 1368ش.
34
34.مطهری، مرتضی، شرح مبسوط منظومه، مجموعه آثار، انتشارات صدرا، تهران، 1378ش، 291 و 304- 303/9، 567-565/10
35
35.میر باقری، مرتضی، تحلیل تطبیقی مسئلة حمل در فلسفة اسلامی و معرفتشناسی کانت، پایان نامة دکتری، به راهنمایی دکتر دینانی، دانشگاه تربیت مدرس، رشتة فلسفة اسلامی، تهران، 1375ش.
36
ORIGINAL_ARTICLE
انجیل با دو قرائت
مطابق با قرآن کریم، انجیل کتابی آسمانی است که خداوند بر حضرت عیسی(ع) نازل کرده تا آن را بر مردم ابلاغ کند و آن مشتمل بر هدایت، ذکر و احکام الهی بوده است. اما مسیحیان این مفهوم از انجیل را از اساس منکرند. آنها هرگز نمیگویند که عیسی کتابی به نام انجیل آورده است. آوردن وحی توسط عیسی بهگونهای که حضرت موسی تورات را و حضرت محمد قرآن را آوردهاند، در الهیات مسیحی جایگاهی ندارد. آنها حقیقت انجیل را بشارت به رستگاری میدانند که حاصل تجسّد خدا در عیسی، تصلیب، و زنده شدن عیسی پس از مرگ است. بنابراین میتوان گفت که دو قرائت کاملاً متفاوت از مفهوم انجیل نزد مسلمانان و مسیحیان وجود دارد. نویسنده در این مقاله ضمن تبیین هر دو دیدگاه، با استناد به متون تاریخی و مسیحی، دیدگاه قرآنی در مورد انجیل را تقویت کرده است.
https://pfk.qom.ac.ir/article_322_9705f4ff013339f19efe49cff4bce9a0.pdf
2005-06-22
74
90
10.22091/pfk.2005.322
انجیل
اناجیل اربعه
قرآن
مسیحیت
تجسّد
تصلیب
بشارت
محمدکاظم
شاکر
mk_shaker@yahoo.com
1
استادیار و عضو هیأت علمی دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
1. آشتیانی، جلالالدین، تحقیقی در دین مسیح، نشر نگارش، تهران، 1368ش.
1
2. الانجیل، ترجمة عربی عهد جدید، 1982.
2
3. انجیل شریف، انتشارات کتاب مقدّس، چاپ اول، 1976.
3
4. انجیل عیسی مسیح (کتاب عهد جدید)، چاپ انگلستان، 1997
4
5. بخاری، محمد بن اسماعیل، الادب المفرد، تحقیق محمد فؤاد عبدالباقی، مؤسسة الکتب الثقافیة، 1989.
5
6. توفیقی، حسین، سیر تاریخی انجیل برنابا، مؤسسة در راه حق، قم، 1361ش.
6
7. خمینی، روح الله، آداب الصلوة، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی، 1372ش.
7
8. رابینسون، نیل، عیسی در قرآن؛ عیسای تاریخی و اسطورة تجسّد، ترجمة محمد کاظم شاکر، هفت آسمان، ش 24، 1383.
8
9. رشید رضا، محمد، تفسیر القرآن الحکیم الشهیر بالمنار، بیروت، دارالمعرفة، 1393ق.
9
10. سیوطی، جلال الدین، الدرالمنثور فی التفسیر المأثور، بیروت، دار الفکر،1993.
10
11. صادقی، محمد، الفرقان فی تفسیر القرآن، فرهنگ اسلام، تهران، 1408 ق.
11
12. طباطباﺋﻲ، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، اسماعیلیان، قم، 1970.
12
13. طبری، محمد بن جریر، جامع البیان عن تأویل آی القرآن، بیروت، دار الفکر، 1415ق.
13
14. عهد جدید یعنی انجیل مقدّس خداوند و نجات دهنده ما عیسی مسیح، بی تا، بی جا.
14
15. مونتگمری، ویلیام وات، برخورد آرای مسلمانان و مسیحیان، ترجمة محمدحسین آریا، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1373 ش.
15
16. میشل، توماس، کلام مسیحی، ترجمة حسین توفیقی، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، قم، 1381ش.
16
17. میلر، و.م.، تاریخ کلیسای قدیم، علی نخستین، حیات ابدی، تهران، 1981.
17
18. ویل دورانت، تاریخ تمدن، ترجمة حمید عنایت و دیگران، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، تهران، 1366ش.
18
19. Britanika, Encyclopedia Britanica, Inc., USA,1995.
19
20. Encyclopedia Of Fundamentalism (= E. F.), Brenda E. Brasher, NewYork, 2001.
20
21.Encyclopedia Of Islam (E. I), E. J. Brill, Leiden, 1986.
21
22. International Standard Bible Encyclopedia (I.S.B.E.), Geoffrey W. Bromiley, USA,1979.
22
23. Lofmark, Karl, What is the Bible, Rationalist Press, London, 1990.
23
24. New Catholic Encyclopedia (N. C. E.), Thomson Gale, 2003.
24
25. Van Dyke, Henry, The Gospel for a World of Sin, London, Hodder and Stoughton,1906.
25
ORIGINAL_ARTICLE
نظریة افعال گفتاری
نظریة افعال گفتاری(Theory of Speech Acts) نظریهای فلسفی است که جان لنگشاو اَستین استاد فلسفة اخلاق دانشگاه آکسفورد در سال 1962 عرضه کرد و پس از او شاگردش جان سرل، فلیسوفِ ذهن و زبان معاصر در کتابی با عنوان افعال گفتاری آن را بسط و توسعه داد. هدف این نظریه ارائه تحلیل جامعی از نحوة ارتباط زبان با عالم خارج است و در نهایت، به این پرسش اساسی و مهم در حوزة فلسفة زبان پاسخ میگوید که چگونه میتوان از یک سلسله پدیدههای طبیعیِ نه چندان پیچیدهای چون خروج اصوات از دهان یا ایجاد علائم و نشانهها بر کاغذ به یک سلسله اوصاف معناشناختی عجیب چون معناداری، بی معنایی، صدق ، حکایت، حمل ، ارتباط با عالم خارج، دست یافت؟ اهمیت این نظریه از آن جهت است که شاید نخستین تلاش جانانهای است که پس از حملة ویران گر ویتگنشتاین به هر گونه نظریه پردازی در فلسفه، صورت میگیرد و تا حدودی نیز موفق است. فیلسوفان اکنون پس از گذشت چهل سال از طرح این نظریه هنوز به استخراج لوازم و نتایج آن مشغولاند.
https://pfk.qom.ac.ir/article_323_dfd2cbab11e25d2fd3673faeb35276fb.pdf
2005-06-22
91
119
10.22091/pfk.2005.323
افعال گفتاری
افعال مضمون در گفتار
معنا
محتوای قضیهای
قواعد
واقعیتهای نهادی
محمدعلی
عبداللهی
1
استادیار دانشگاه تهران (پردیس قم)
LEAD_AUTHOR
. Alston William P. Illocutionary Acts and Sentence meaning , cornell university press, 2000.
1
2. Austin J.L, How to do things with words, oxford university press, 1962.
2
3. Bille James, Contemporary Analytic Philosophy, Prentice Hall, Upper saddle River, New Jersey, 1997.
3
4. Bunnin Nicholas and Tsui-James E.P(eds). the Blackwell Companion to philosophy, Blackwell, 1996.
4
5. Chapman Siobhan, philosophy for linguists an introduction, Routledge, 2000.
5
6. Fotion, Nick, John Searle, PrinctonUniversity Press, 2000.
6
7. Grice, Paul, Studies in The Way of Words, HarvardUniversity Press, 1989.
7
8. Hale Bob and Wright Crispin (eds), A Companion to The Philosophy of Language, Blackwell, 1997.
8
9. Horwich Paul, meaning, Clarendon Press. Oxford, 1998.
9
10. Lepor and Van Gulick (eds) John Searle and His Crities, Blackwell, 1991.
10
11. Lycan William G., Philosophy of Language A Contemporary introduction, Routledge, 2000.
11
12. Martinich A.P and Sosa David (eds), A Companion to Analytic Philosophy, Blackwell Publishing, 2001.
12
13. Rosenberg Jav F. and Travis Charles (eds), Reading in The philosophy of Language, Prentice – Hallinc. Inglewood cliffs, New Jersey, 1971.
13
14. Savasl, Tshatzidis (ed) Foundation of Speech Act Theory Philosophical and Liguistic Perpectives, Routledge, 1994.
14
15. Searle, John, Speech Acts, an Essay in the Philosophy of Language, CambridgeUniversity Press, 1969.
15
16. __________, The Philosophy of Language, (ed) Oxford university Press, 1971.
16
17. __________, Expression and meaning, studies in the Theory Speech Acts, Cambridg, 1979.
17
18. __________, Intentionality, an essy in the philosophy of mind, Cambridg, 1983.
18
19. __________,The Construction of Social reality, the free press New York, 1995.
19
20. __________, Mind, Language and Socity, Baisic Book A member of the perseus Books Group, 1998.
20
21. __________, Consciousness and Language, Cambridge university Press, 2002.
21
22. Wittgestein, Ludwig, Tractatus Logico – Philosophicus, Routledg, 2001.
22
23. __________, Philosiphical Investigations, Blackwell, 1997.
23
ORIGINAL_ARTICLE
امکان استقبالی و تعیّن صدق در گزارههای ناظر به آینده
ارسطو در کتاب باری ارمینیاس بحثی را دربارة تعیّن صدق گزارههای ناظر به آینده مطرح کرده است که از جمله بحثانگیزترین مباحث وی به شمار آمده است. وی با برشمردن توالی فاسد تعیّن صدق و یا کذب گزارهای مانند «نبرد دریایی فردا در تنگهها صورت خواهد گرفت»، نوعی عدم تعیّن و امکان را - موسوم به امکان استقبالی - در رویدادهای آینده اثبات میکند که رویدادهای مربوط به زمان حال و یا گذشته فاقد آن میباشند. بحث امکان استقبالی به فلسفة اسلامی راه یافت؛ و مورد نفی و اثبات قرار گرفت و در این کشاکش نکات معرفتشناختی، هستیشناختی، منطقی و کلامی در خور توجهی مطرح شد. در این مقاله تلاش شده با گزارش تحلیلی و ارزیابی انتقادی سخنان ارسطو، فارابی، ابنسینا، خواجه نصیر طوسی، صدرالمتألهین، ملاهادی سبزواری و دو تن از فیلسوفان معاصر، اوّلاً با تحوّلات تاریخی طرح این مسأله آشنا شویم و ثانیاً نقاط قوّت و ضعف دیدگاههای گوناگون در این مسأله را بشناسیم و ثالثاً از دیدگاه مورد نظر خود دفاع کنیم.
https://pfk.qom.ac.ir/article_324_14089db27cd55b84d8f8b5874e226d83.pdf
2005-06-22
120
143
10.22091/pfk.2005.324
امکان استقبالی
صدق
علم الهی
ضرورت به شرط محمول
تناقض
علی
شیروانی
1
استادیار گروه فلسفه و کلام در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
LEAD_AUTHOR
1. ابنسینا، الاشارات و التنبیهات، بوستان کتاب، چاپ اوّل، قم، 1381.
1
2. ــــــ ، العبارة، فی الشفاء، المنطق، تحقیق ابراهیم مدکور، ج 1، چاپ اوّل، قاهره، 1952.
2
3 . ارسطو، کتاب العبارة در منطق ارسطو، تحقیق عبدالرحمن بدوی، کویت و لبنان، وکالة المطبوعات و دارالقلم، چاپ اول، 1980م.
3
4. اکریل، جی.ال.، ارسطوی فیلسوف، علیرضا آزادی، حکمت، چاپ اوّل، تهران،1380.
4
5. جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم، ج اول بخش دوم، اسراء، اول، قم، 1375.
5
6. خراسانی، شرفالدین، ابنسینا، در دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج 4، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، چاپ دوم، تهران، 1377.
6
7. سبزواری، هادی، شرح المنظومه، تحقیق مسعود طالبی، ج 2، نشر ناب، چاپ اول، تهران،1371.
7
8 . سعیدی مهر، محمد، علم پیشین و اختیار انسان، مؤسسة فرهنگی اندیشه، چاپ اول، تهران، 1375.
8
9. شیرازی، سیّد رضی، الإسفار عن الأسفار، ج 1، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اول، تهران، 1381.
9
10. صدرالمتألهین، صدرالدین محمد بن ابراهیم الشیرازی، الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیة الاربعة، ج 1، مصطفوی، قم.
10
11. طباطبایی، سید محمد حسین، نهایةالحکمة، دفتر نشر اسلامی، چاپ اول، قم، 1362.
11
12. طوسی، نصیرالدین، اساس الاقتباس، تصحیح مدرس رضوی، دانشگاه تهران، چاپ سوم، تهران، 1360.
12
13. طوسی، نصیرالدین، شرح الاشارات و التنبیهات، ج 1، نشر بلاغت، چاپ اوّل، قم، 1375.
13
14. عارفی، عباس، نفسالامر و مناط صدق، ذهن، 1380، 6و7.
14
15. فارابی، ابونصر، شرح العبارة، در: المنطقیات للفارابی، تحقیق محمد تقی دانشپژوه، مکتبة آیة الله المرعشی، چاپ اوّل، قم، 1409 ه.ق.
15
16. فارابی، ابونصر، کتاب باری ارمینیاس، در: المنطقیات للفارابی، تحقیق محمد تقی دانشپژوه، ج 1، مکتبة آیة الله المرعشی، چاپ اوّل، قم، 1408 ه.ق.
16
17. مطهری، شرح منظومه، ج 1، حکمت، چاپ اوّل، تهران، 1360.
17
18. Audi Robert, The Cambridge Dictionary of Philosophy, Cambridge u.p., 1995.
18
19. Zagzebski, Linda, Foreknowledge and human freedom, in A Companion to Philosophy of religion, oxford, Blackwell, 1997.
19
ORIGINAL_ARTICLE
قدیسان اخلاقی
قدیسان اخلاقی شایستهترین افرادی هستند که در فرهنگ های دینی و اخلاقی ، به دلیل ویژگی های خاص معرفتی _ تربیتی و افعال برتر و فراتر از حد وظیفه، به عنوان نمونه و اسوه شناخته می شوند. دو چهره ارزشی و الزام آور اخلاق د رتئوری های اخلاق هنجاری ، به انضمام رویکرد دینی و غیر دینی در اخلاق های دینی و سکولار ، تفاوت هایی را درتفسیر افعال فراتر از وظیفه و ویژگی های قداستمآبانه ایجاد کرده است. گذشته از این ، تنوع در تصویر ارائه شده از هویت قدیسان و ویژگی های آنان ، د رآثار برخی نویسندگان غربی، تنزل مقام قدیس و قهرمان اخلاقی، تا حد یک سیاستمدار فاقد هر گونه قداست را به دنبال داشته است. به رغم تأیید قداست و پاکی طینت ورفتارهای صحیح قدیسان نزد نظریه پردازان مختلف، با تردیدهایی نیز در این رابطه مواجهیم. در مقاله حاضر ، پس از تصویر ماهیت قدیس د راخلاق دینی و سکولار، و اشاره به تفاوت های ماهوی قدیسان د راین دو رویکرد، بر دقت در کاربرد واژه قدیس د رفرهنگ های مختلف تأکید شده است . طرح و نقد دیدگاه های مخالف با جایگاه و ارزش های اخلاقی قدیسان ، از دیگر مباحثی است که به آن پرداخته شده است.
https://pfk.qom.ac.ir/article_325_b4dbca13497bdc3ce620f02d6e66038a.pdf
2005-06-22
144
166
10.22091/pfk.2005.325
قدیس اخلاقی
قهرمان اخلاقی
اخلاق دینی و سکولار
اخلاق فضیلت
سودگروی
وظیفه گروی
زهرا
خزاعی
z.khazaei@gmail.com
1
استاد گروه فلسفه و کلام دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
ابن مسکویه، تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق، مقدمه شیخ حسن تمیم، انتشارات مهدوی، تهران.
1
2. ارسطو، اخلاق نیکوماخوس،محمد حسن لطفی، طرح نو، تهران، 1378.
2
3. پینکافس، ادموند، از مسئله محوری تا فضیلت گرایی، سید حمید رضا حسنی- مهدی علی پور، دفتر نشر معارف، قم، 1382.
3
4. خواجه نصیرالدین طوسی،اخلاق ناصری، به تصحیح مجتبی مینوی، علیرضا حیدری، خوارزمی، چ 5، تهران، 1373.
4
5. ولف، سوزان، "معنای زندگی"، ترجمة محمد علی عبداللهی، نقد و نظر، شمارة1و2، بهار و تابستان،1382.
5
6. هیک، جان، بعد پنجم، ترجمة بهزاد سالکی، قصیدهسرا، تهران، 1382.
6
7. Adams, Robert,M. “Saints”,Philosophy,81,1984,and in The Virtues, eds.Kruschwitz and Roberts
7
8. Alderman,H.,”By Virtue of a Virtue”, Review of Metaphysics, 36,(1982),and in The Virtues,…
8
9. Aquinas, Th. Summa Theologica, in Great Books, vol.18
9
10. Bloom, J., “the Excesses of Sainthood and the Moral Martyr”, http://core-relations.uchicago.edu/volumIpages/martyr.html
10
11. Flescher, Heroes, Saints and Ordinery Morality ,(GeorgetownUniversity Press, Washington,D c.)
11
Kant,I.:--
12
12. G=Groundwork of the metaphysic of morals, trans.H.J.Paton (New york : Harper&Row,1964)
13
13. MS=The Metaphysics of Morals, tr.Mary Gregor(Cambridge University Press, 1991)
14
14. MES=Metaphysical Elements of Ethics, Great Books,Vol.39
15
15. Mill, J.S., Utilitarianism,ed.Crisp,( Oxford : Oxford University Press,1999)
16
16. Poiman, Louis P., “Moral saints and Moral Heroes”,2000, www.dean.usma.edu/english/poiman/morals saints-stockdale-fin-htm
17
17. Sartwell, C., “Introduction to Extreme Virtue: Truth and Leadership in Five Great American Lives, www.crispinsartwell.com/xintro.htm
18
18. Urmson,J. O.“Saints and Heroes”, in Ethics, ed.Cohn, Markie, (New York, Oxford, Oxford University Press, 1998)
19
19. Wolf,susan, “Moral Saints”, Philosophy,79,(1982),pp.419-39 and in virtue Ethics, eds.crisp, R.,Slote,M.(Oxford: Oxford University Press,1997), pp.79-99
20
20. ----------------,”Meaning and Morality” ,( John Hopkins University, USA, 1997),
21
21. --------------, “Happiness and Meaning : two aspects of the good life, -------------, www.prinston.edu
22
22. -------------, “The Meanings of Lives”2003, http://opp.weatherson.net
23
23. -------------, “Moral Saints”, Encyclopedia of Ethics, ed. Beker, l.
24
vol.2
25
24. “Saints and Heroes /Philosophy Talk/2005 ,
26
25. www.philosophytalk.org/saints andheroes.html
27
26. www..medievalwriting.50megs.com/churchglossary/glossaryr.htm
28
27. www.wordnet.prinston.edu/perl/webwn
29
28. www. Britannica.com
30
29. http://en.wikipedia.org/wiki.
31
30. www.newadvent.org/cathen/
32
33
ORIGINAL_ARTICLE
جایگاه امامت در کلام اسلامی
مسئلة خلافت (جانشینی پیامبر صلی الله علیه و آله) بعد از ارتحال رسول الله مورد اختلاف صحابه قرار گرفت. جمعی از آنان، یعنی اهل سنّت، امامت را تابع انتخاب دانسته و آن را امری فقهی می دانند که به خود مسلمانان واگذار شده است و جمعی دیگر، یعنی شیعیان ، قائل به نص و انتصاب امامت شده و آن را از مسائل کلامی دانسته اند. مؤلف در این مقاله سعی کرده با دلایل عقلی و نقلی، کلامی بودن آن را اثبات کند و این بحث را به گونهای بررسی کند که حافظ وحدت و دور از دامن زدن به اختلافات شیعه و سنی باشد. نگارنده به پیروی از بزرگان امامیه بر آن است که امام باید معصوم و در عقاید و اخلاق حسنه، به ویژه علم و عدالت افضل امت خود باشد و چون تشخیص و احراز قطعی عصمت و افضل بودن از دیگران برای مردم عادی میسر نیست، تعیین امام واجد شرایط منحصر به تعیین خدا و ابلاغ از طرف پیامبر (صلی الله علیه و آله) است. بنابراین، با انتخابات و آرای ملت نمی توان شخصی را به عنوان جانشینی پیامبر(صلی الله علیه و آله) معین کرد. نقش ملت بعد از نصب وی در تحصیل قدرت و اتمام حجت مؤثراست. نگارنده برای اثبات این مدعا این مقاله را در 3 فصل و یک خاتمه به پایان می برد و آن چه را در این چکیده ادعا شده با دلایل عقلی و نقلی به اثبات می رساند[1].
https://pfk.qom.ac.ir/article_326_3731a03e6e5d075679c2e91027ee509e.pdf
2005-06-22
167
191
10.22091/pfk.2005.326
علم کلام
شیعیان امامیه اثنی عشری
اهل سنت
امامت در کلام اسلامی
فرقه ناجیه
متکلمان امامیه و آل نوبخت
حسین
کریمی
1
عضو هیأت علمی دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
مطهری، مرتضی، آشنایی با علوم اسلامی، بخش کلام و عرفان،
1
مسعودی، علی بن حسین، اثبات الوصیه، چاپ پنجم، مکتبه بصیریتی، قم، بیتا
2
طبرسی، احمد بن ابی طالب، احتجاج ابی منصور، دارالقمان، نجف، 1386 ق.
3
شوشتری، قاضی نورالله، احقاق الحق، تحقیق و پی نوشت آیه الله شهاب الدین مرعشی، ج 1و2.
4
شهابی، محمود، ادوار فقه، چاپ پنجم، تهران، 1375 ش.
5
غزالی، ابوحامد محمد، احیاء علوم دین، دارالفکر، بیروت، 1409 ق.
6
شیخ مفید، محمدبن نعمان، ارشاد، بیروت، 1414 ق.
7
حر عاملی، محمدبن حسن، امل الامل، مکتبه آداب،نجف، 1385 ق.
8
علامه حلی، حسن بن یوسف، انوارالملکوت فی شرح الیاقوت. شرح ابواسحاق ابراهیم بن نوبخت، انتشارات رضی، قم، 1263 ش.
9
مجلسی، محمدباقر، بحارالأنوار، مؤسسة وفا، بیروت.
10
علامه مامقانی، تنقیع المقال، چاپ سه جلدی قدیم.
11
صدر، سیدحسن، تأسیس الشیعه لعلوم الاسلامی، منشورات اعلمی.
12
محدث قمی، حاج شیخ عباس، تحفه الاحباب، دار کتب سلامیه، تهران، بیتا.
13
مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، دارکتب اسلامی، قم.
14
کاشانی، محمدبن مرتضی، تفسیر صافی، چاپ قدیم، بیتا و بینا.
15
فاضل لنکرانی، شیخ محمد و اشراقی، شهاب الدین، پاسداران وحی، مؤسسة انتشارات علامه، قم، بیتا.
16
عراقی، شیخ محمود، دارالسلام، کتاب فروشی اسلامیه، تهران، 1352 ق.
17
مدرس، محمد علی، ریحانه الأدب، مکتبة خیام، 1369 ش.
18
علامه حلی، علامه حسن بن یوسف مظهر و مقداد سیبوری، فاضل، شرح باب حادی عشر، ... .
19
تفتارانی، سعدالدین، شرح مقاصد، انتشارات رضی، قم، 1370 ش.
20
ایجی، قاضی عضدالدین و جرجانی، سید شریف، شرح مواقف، انتشارات رضی، قم، 1370 ش.
21
نراقی، ملامهدی، شهاب ناقب، کنگرة فاضلین نراقیین.
22
تهرانی، شیخ ابوالفضل، شفاءالصدور، شرح زیارت عاشورا، چاپ دوم، مکتبه امیرالمؤمنین، قم، 1370 ش.
23
ابن بطریق یحی بن سید حلی، عمده، مؤسسة نشر اسلامی، قم.
24
شیخ صدوق، عیون اخبار رضا، تصحیح سید مهدی لاجوردی، انتشارات جهان، تهران، بیتا.
25
بحرانی، سید هاشم، غایه المرام، چاپ یک جلدی قدیم، مؤسسة اعلمی، قطع رملی، بیروت، بیتا ، بینا.
26
علامه امینی، الغدیر، دار کتب عربیه، بیروت.
27
کلینی، محمدبن یعقوب، کافی، مکتبه صدوق، تهران، 1381 ش.
28
شیخ صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، تصحیح علیاکبر غفاری، مکتبه صدوق، تهران، 1390 ق.
29
اربلی، علی بن موسی، کشف الغمه، مکتبه بنی هاشمی، تبریز، 1381 ق.
30
خراسانی، ملامحمد کاظم، کفایه الاصول، حواشی ابوالحسن مشکینی، چاپ هفتم، کتابفروشی اسلامیه، 1368 ش.
31
کاشف الغطاء، حاج شیخ جعفر، کشف الغطاء، جلد اول، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، 1380 ش.
32
نوبختی، محمدبن حسنبن موسی، فرق شیعه، مطبعة حیدری، نجف، 1389 ق.
33
معین، محمد، فرهنگ معین، مؤسسة انتشارات امیر کبیر، تهران، 1360 ش.
34
فیروزآبادی، فضائل خمسه، مؤسسة اعلمی بیروت.
35
قمی، میرزا ابوالقاسم، قوانین محکمه، چاپ قدیم، بیتا، بینا.
36
دهخدا، علیاکبر، لغتنامة دهخدا، دانشگاه تهران، تهران، 1337 ش.
37
خراسانی، ملاهاشم، منتخب التواریخ، چاپ سوم، کتابفروشی اسلامیه تهران، تهران، 1353 ش.
38
طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، بیتا، بینا.
39
اشعری، سعدبن عبدالله، مقالات و فرق، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، 1361 ش.
40
شهرستانی، محمدبن عبدالکریم، ملل و نحل، تحقیق سید گیلانی، مکتبه آداب قاهره.
41
حنفی، موفق بن احمد، کتبی، محمدکاظم، مناقب خوارزمی، نجف، 1385 ق.
42
ابن مغازلی، مناقب، مکتبه اسلامیه، تهران، 1384 ق.
43
شیخ عباس قمی، منتهی الامال، انتشارات جاویدان، 1389.
44
خراسانی، وحید، منهاج الصالحین، مدرسه امام باقر، چاپ سوم، قم، بیتا.
45
علامه حلی، منهاج الکرامه، انتشارات تاسوعا، قم، بیتا.
46
آیه الله خویی، معجم رجال حدیث، مطعبه آداب نجف، 1390 ق.
47
راغب اصفهانی، مفردات، مکتبه رضویه، تهران.
48
قمی، جعفربن احمد، مسلسلات، مکتبه اسلامیه، تهران، 1369 ق.
49
طباطبائی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، مجلد اول و بیستم، بیتا، بینا.
50
نهج البلاغه، ترجمة سید جعفر شهیدی، چاپ هجدهم، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، تهران، 1379 ش.
51
علامه حلی، نهج الحق و کشف الصدق، دار هجرت، قم، 1407 ق .
52
خاتون آبادی، سید عبدالحسین، وقایع السنین، کتابفروشی اسلامیه، تهران، 1352 ش.
53
شیخ حر عاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعه، مکتبه اسلامیه، تهران، 1383 ق.
54
قندوزی حنفی، ینابیع الموده، مکتبه محمدی، قم، بیتا.
55
علام حلی، کشف المراد، چاپ صیدا، مکتبه عرفان، 1353 ق.
56
علامه حلی، کشف المراد، تحقیق حسنزاده آملی، انتشارات جامعه مدرسین حوزة علمیة قم.
57
نوری، حاج میرزا حسین، نجم الثاقب، باب دهم، انتشارات اسلامیه.
58
محدث قمی، سفینه البحار، مطبعة علمیه نجف، بی نا، بی تا.
59
حسینی کریمی، آئینه اسرار، انتشارات مسجد مقدس جمکران.
60
حاج میرزا محمدتقی موسوی، وظیفه الانام فی غیبت الامام، منشورات مدرسه الامام مهدی قم، 1362 ش.
61
سید حسن صدر، تاسیس الشیعه لعلوم الاسلامی، مطبعه تجاریه، بیروت، بی نا، بی تا.
62
علامه محمد محسن تهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، جلد بیستم، بیروت، دارالاضواء، چاپ دوم، 1403ق.
63
امامی اصفهانی، میرزا محمدرضا، جنات الخلود، 1314، بی نا.
64
کریمی، حسین، نسیم ولایت، ناشر خود مولف، 1380، چاپ سوم، تهران.
65
شیخ مفید، فصول مختاره، مترجم آقا جمال خوانساری، انتشارات مومنین قم، چاپ اول، اسفند 1377.
66