ORIGINAL_ARTICLE
نظریه مثل و صدور کثرات از واحد حقیقی
ایده مثل افلاطونی که راهی برای رهایی از برخی اشکالات پیرامون شناخت اشیاء، توجیه کثرات و یافتن مبدا نهایی ثابت برای موجودات متغیر بود، چندان طول نکشید که در عرصه معرفت شناسی و شناخت اشیاء دشواری های بسیاری را پدید آورد. در دنیای اسلام نظریه مثل افلاطونی مخالفان و موافقان نامداری دارد.سه فیلسوف بزرگ عالم اسلام ابن سینا،سهروردی و ملاصدرا هر یک به طور مفصل به این مسئله پرداخته اند.ابن سینا به طور جد آنرا نادرست دانسته و دو فیلسوف دیگر تلاش بسیاری در اثبات آن نموده اند. از آنجا که نظریه مثل افلاطونی پیوندی وثیق با نظریه صدور کثرات از واحد حقیقی دارد، پژوهش حاضر کوشیده است ضمن ارائه دلایل مخالفان و موافقان ؛چالشهای پیش روی نظریه صدور کثرات از واحد حقیقی، با توجه به ایده مثل افلاطونی؛ تبیین نماید.
https://pfk.qom.ac.ir/article_554_063ec494010d7a6c54ab3e87b4c05ab7.pdf
2015-11-22
7
28
10.22091/pfk.2015.554
مثل افلاطونی
صدور کثرات
شیخ اشراق
صدرالمتألهین
محمد
ذبیحی
zabihi.m21@gmail.com
1
استاد گروه فلسفه و کلام دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
محمود
صیدی
m.saidiy@gmail.com
2
استادیار گروه فلسفه و حکمت دانشگاه شاهد
AUTHOR
ابنسینا، حسین بن عبداللَّه (1379). الاشارات والتنبیهات، تصحیح الخاتمی، تهران: دفتر نشر الکتب حیدری، ج2 و 3.
1
ابنسینا، حسین بن عبداللَّه (1385). الالهیات من کتاب الشفاء، تصحیح: حسن حسنزاده آملی، قم: انتشارات بوستان کتاب.
2
سهروردی، شهابالدین یحیی (1380). مجموعه آثار شیخ اشراق، تصحیح و مقدمه: هانری کربن، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ سوم، ج1 و 2.
3
صدرالدین شیرازی، محمد ابن ابراهیم (1382). شواهد الربوبیة، مصحح: سید جلالالدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب، چاپ سوم.
4
صدرالدین شیرازی، محمد ابن ابراهیم (1383). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، تصحیح: ابراهیم امینی و فتحاللَّه امید، تهران: حیدری، چاپ دوم، ج1-8.
5
طباطبایی، محمدحسین (1383). تعلیقات اسفار، تصحیح: ابراهیم امینی و فتحاللَّه امید، تهران: حیدری، چاپ دوم، ج2 و 3.
6
طباطبایی، محمدحسین (1423). نهایة الحکمة، تصحیح: عباسعلی زارعی سبزواری، قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
7
طباطبایی، محمدحسین (1427). نهایة الحکمة، تصحیح: عباسعلی زارعی سبزواری، قم: مؤسسة النشر الاسلامی، چاپ دوم، ج2.
8
فخر رازی، عمر (1429). المباحثالمشرقیه، محمد المعتصم باللّه بغدادی، بیروت: ذوی القربی، الطبعة الثانیة، ج1.
9
کاپلستون، فردریک چارلز (1368). تاریخ فلسفه؛ یونان و روم، ترجمه: جلالالدین مجتبوی، تهران: مرکز اندیشه، ج1.
10
ORIGINAL_ARTICLE
وجوه تشابه حکیم ترمذی و ابن عربی در بحث ولایت
یکی از مهم ترین مباحث عرفان نظری،بحث ولایت است.شاید عامل اصلی پرداختن به این بحث معرفتی در عرفان اسلامی، ریشه در متون اسلامی به ویژه قرآن کریم دارد و همین امر موجبات تفاسیر متعددی را در دیدگاه مفسران فراهم آورده است.در این میان تفاسیر عرفانی نقش چشمگیری در تحول معنا و مفهوم و طرح بحث های متنوع در این زمینه داشته است. از جمله این دیدگاهها می توان به نظر حکیم ترمذی ،صوفی ایرانی قرن پنجم و دیدگاه ابن عربی ، پایه گذار مکتب عرفان نظری در قرن هفتم اشاره کرد.اهمیت این بحث در آن است که مشابهات اعتقادی و گفتاری قابل توجهی میان این دو صوفی به نام وجود دارد، به گونه ای که نمی توان تاثیرابن عربی را از دیدگاههای حکیم ترمذی نادیده گرفت یا انکار کرد.طرح نظریه ی ضرورت نیاز به ولی و ولایت ،مفهوم تفاضل ولایت بر نبوت،ویژگیهای ولی حق الله و بالاخره مفهوم و مصداق ختم نبوت و ختم ولایت از مباحث کلیدی بحث ولایت است که به دلیل اهمیت خاص آنها ،سعی در بررسی این مباحث از نظر حکیم ترمذی و ابن عربی شده است تا هم نظر این دو را جویا شده هم به میزان مشابهات اعتقادی ایشان اشاره گردد.
https://pfk.qom.ac.ir/article_549_985f697751a6c0723576d788c13de13b.pdf
2015-11-22
29
44
10.22091/pfk.2015.549
"ولایت "
"حکیم ترمذی"
"ابن عربی"
مینا
باهنر
bahonar_m1386@yahoo.com
1
مدرس دانشگاه آزاد شهرضا
LEAD_AUTHOR
ابوالفضل
محمودی
amahmoodi5364@gmail.com
2
استادیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
AUTHOR
آملی، سیدحیدر (1375). نصالنصوص، ترجمه: محمدرضا جوزی، تهران: روزنه، چاپ اول.
1
آملی سیدحیدر،(1347).جامع الاسرار و منبع الانوار،به کوشش هانری کربن و عثمان یحیی.
2
ابنعربی، محییالدین (1384). ترجمه فتوحات مکیه، معارف باب 73، ترجمه: محمد خواجوی، تهران: مولا.
3
ابنعربی، محییالدین (1375). فصوص الحکم، تهران: انتشارات الزهراء
4
ابن عربی،محیی الدین(بی تا).الفتوحات المکیه،ج 1و2،بیروت،دارصادر.
5
ابن عربی،محیی الدین(1410)،فتوحات مکیه،به تحقیق عثمان یحیی و ابراهیم مذکور، قاهره ، الهیئه المصریه للعامه الکتب.
6
اصفهانی، ابونعیم (1387). حلیة الاولیاء و طبقات الاصفیاء، بیروت: دار الکتاب العربی.
7
انصاری، خواجه عبدالله (1380). طبقات الصوفیه، تهران: بینا.
8
برهان قلج، ابومنصور عثمان بن محمد (1381). مرتع الصالحین و زاد السالکین، به کوشش: نجیب مایل هروی، تهران: نشر نی.
9
پازوکی، شهرام (28/6/1384). «اندیشه ولایت در گفتوگو با دکتر پازوکی»، در: روزنامه همشهری، س13، ش3804.
10
ترمذی، محمد بن عبدالله (1249). نوادر الاصول معرفة اخبار الرسول، بیجا: بینا، ج1.
11
ترمذی، محمد بن عبدالله (1992). ثلاثة مصنفات للحکیم الترمذی، به اهتمام: براند راتکه، بیروت: النشرات الاسلامیة.
12
ترمذی، محمد بن عبدالله (2005). ختم الاولیاء، تحقیق: عبدالرحیم سایح، قاهره: مکتبة الثقافة الدینیة.
13
جندی، مؤیدالدین (1381). شرح فصوص الحکم، به اهتمام: سید جلالالدین آشتیانی، قم: بوستان کتاب.
14
جهانگیری، محسن (1383). محییالدین ابنعربی چهره برجسته عرفان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
15
ذهبی، ابوعبدالله محمد بن احمد بن عثمان (1334). تذکرة الحفاظ، حیدرآباد، هند: بینا.
16
راتکه، براند؛ اورکین، جان (1379). مفهوم ولایت در دوران آغازین اسلام، ترجمه: مجدالدین کیوانی، تهران: نشر مرکز.
17
سوری، محمد (1385). «حکیم ترمذی و نظریه ولایت»، در: فصلنامه معارف عقلی، ش4، ص85-104.
18
قمی، محمد طاهر بن محمد حسین (ملاطاهر) (1336). تحفة الاخیار، تهران: بینا.
19
کلینی رازی، محمد بن یعقوب (1375). اصول کافی، تهران: اسوه، چاپ سوم.
20
مجلسی، محمدباقر (1373). عین الحیوة، تهران: بینا.
21
محمود الغراب، محمود (1986). شرح رسالة روح القدس، دمشق: بینا.
22
نجفی، مجتبی (1386). ولایت و ائمه شیعه از دیدگاه ابنعربی، پایاننامه کارشناسی ارشد،عرفان اسلامی آزاد دهاقان،استاد راهنما خلیل بهرامی قصرچمی
23
نویا، پل (1373). تفسیر عرفانی و زبان قرآنی، ترجمه: اسماعیل سعادت، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
24
هجویری، ابوالحسن علی بن عثمان (1384). کشف المحجوب، تصحیح: محمود عابدی، تهران: سروش.
25
ORIGINAL_ARTICLE
دعا از دیدگاه قاضی عبدالجبار معتزلی
قاضیعبدالجبار همدانی شرایط دعا را اراده، علم به مقام کسی که از او طلب میکنیم، بیان قید خالی بودن از مفسده، و خاضع و خاشع بودن می داند. در دیدگاه معتزلی وی، فلسفهی دعا لطف بودن آن است. وجه لطف بودن دعا، این است که خداوند ما را امر به دعا کردن فرموده و خدا امر به کار قبیح نمیکند. دعا تقسیمهایی دارد. دعا در حق غیر و لعنت، دعا برای مؤمن، فاسق و کافر، دعا برای امر حسن یا قبیح و نیز دعا برای اموات از تقسیمهای دعا هستند. از نظر وی دعا برای اموات، از طرف بازماندگان آنها بی تأثیر است. دعا گاهی واجب است. این وجوب یا از حیث متعلَّق دعاست و یا از حیث شخص داعی. دعا در طلب رزق از خداوند مؤثر است، زیرا عقل و شرع آن را حسن میدانند و طلب حسن، حسن میباشد.
https://pfk.qom.ac.ir/article_551_7046aa782700c3f867d00c8b9cb91eec.pdf
2015-11-22
45
70
10.22091/pfk.2015.551
دعا
طلب
قاضیعبدالجبار
مصلحت
لطف
اجابت
جنان
ایزدی
dr.izadi2010@yahoo.com
1
استادیار گروه فلسه و کلام دانشگاه اصفهان
LEAD_AUTHOR
هاجر
مهوری حبیب آبادی
hajarmehvari@yahoo.com
2
دانشجوی کارشناسی ارشد کلام اسلامی دانشگاه اصفهان
AUTHOR
1- قرآن کریم.
1
2- ابنسینا (1391). تعلیقات، تحقیق و تصحیح سیدحسین موسویان، تهران: مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران.
2
3- ابوحنیفه، قارى، ملاعلى (1428). شرح کـتاب الفقه الأکبر، تعلیق علىمحـمد دنـدل، بیـروت: دارالکتب العلمیه.
3
4- اشعری، ابوالحسن (بیتا). الابانه عن اصول الدّیانه، بیروت: دار ابن زیدون.
4
5- طباطبایی، سیدمحمدحسین (1374). ترجمه تفسیر المیزان، 20 جلد، قم: دفتر انتشارات اسلامی (وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم).
5
6- الطرطوشیالاندلسی، ابوبکر (1409). الدعاء الماثور و آدابه و ما یجب علی الداعی اتّباعه و اجتنابه، تحقیق محمد رضوان الدّایه، بیروت: دار الفکر المعاصر.
6
7- فخرالدین رازی (1420). تفسیر مفاتیح الغیب، 32 جلد، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
7
8- قاضیعبدالجبار، مانکدیم، قوامالدین (1422). شرح الأصول الخمـسه، تعلـیق احمد بن حسین ابىهاشم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
8
9- قاضىعبدالجبار (1965- 1962). المغنی فی أبواب التوحید و العدل،20 جلد، تحقیق جورج قنواتى، قاهره: الدار المصریه.
9
10- (بیتا). متشابه القرآن، القاهره: مکتبه دارالتراث.
10
11- (1426).تنزیه القرآن عن المطاعن، بیجا: دارالنهضه الحدیثه.
11
12- مجلسی، محمد باقر (1383). عین الحیات، تحقیق کاظم عابدینی مطلق، قم: کامکار.
12
13- ملاصدرا (1381). الحکمه المتعالیه فی اسفار الاربعه، 6 جلد، تصحیح تحقیق و مقدمه احمد احمدی ، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
13
ORIGINAL_ARTICLE
تاویلات بدیع سهروردی از آیه نور
سهروردی را باید حلقه واسط فلاسفه مشایی و اشراقی و عرفا دانست. وی عرفان را عمیقاً با فلسفه درآمیخت به گونهای که فلسفه از خشکی محض خویش به درآمد و عرفان پایههای استوار استدلالی یافت. به عبارت دیگر، علت ظهور افرادی مثل ابنعربی، عزیزالدین نسفی و حتی صدرای شیرازی را باید در تأثیر سهروردی بر فلسفه و عرفان جستوجو کرد. یکی از مهمترین وجوه اشتراک فلسفه مشاء، فلسفه اشراق و عرفان اسلامی، بحث وجود است که اشراقیان و عرفا از آن به نور تعبیر میکنند. مهمترین جلوه نور در قرآن آیه 35 سوره نور است که فلاسفه و عرفا تأویلات و تفسیرهای متفاوتی از آن کردهاند. سهروردی در تأویلاتش، هم از فلاسفه مشاء تأثیر پذیرفته و هم از عرفا. مثلاً در تفسیر «لا شرقیة و لا غربیة» مانند ابنسینا آن را چیزی میداند که نه عقل باشد نه هیولا؛ و «شجره زیتونه» را مثل غزالی قوه فکر دانسته است؛ «نور علی نور» را بازگشت هر چیزی به جنس خودش دانسته، در حالی که غزالی و عینالقضات از آن به روح نبوی تأویل کردهاند. در این مقاله، تأویلها و تفسیرهای سهروردی از نور (عموماً) و آیه نور (خصوصاً) به بحث گذاشته شده، میزان تأثیرپذیری وی از متقدمان فلاسفه و عرفا و جنبههای ابتکاری تأویلات او بررسی میشود.
https://pfk.qom.ac.ir/article_550_08d0be43bf45bfd57e25d51a9dde3288.pdf
2015-11-22
71
92
10.22091/pfk.2015.550
سهروردی
غزالی
اشراق
مشاء
عرفان
تاویل
نور
محمد رضا
یوسفی
myousefi46@yahoo.com
1
دانشیار گروه ادبیات فارسی دانشگاه قم
LEAD_AUTHOR
الهه
حیدری جونقانی
2
دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه قم
AUTHOR
1- قرآن کریم
1
2- اسفندیاری، امید، فلسفه نور و منابع تاریخی آن، مجله فرهنگ قومس شماره 27 و 28
2
3- اکبریان، رضا، اصالت نور در سهروردی و اصالت وجود در ملاصدرا، مجله خردنامه صدرا، شماره 25، پاییز 1380
3
4- رضی، هاشم، نور در حکمت اشراق و ایران باستان، روزنامه اطلاعات شماره 10 و 80/5/14
4
5- سنایی، مجدودبن آدم، 1387، لطایف الحدایق، عبداللطیف عباسی، تصحیح محمدرضا یوسفی، محسن محمدی، قم،آیین احمد چاپ اول
5
6- سهروردی شهاب الدین، 1370، سه رساله از شیخ اشراق، تصحیح نجف قلی حبیبی، تهران، انجمن فلسفه ایران
6
7- سهروردی، شهاب الدین 1365، رشف النصایح الایمانیه و کشف الفضایح الیونانیه، ترجمه معین الدین جمال بن جلال الدین محمد، تصحیح نجیب مایل هروی، تهران، نشر بنیاد
7
8- سهروردی، شهاب الدین، 1376، شرح رسائل فارسی سهروردی، سید جعفر سجادی، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی
8
9- سهروردی، شهاب الدین، 1348، مجموعه آثار فارسی شیخ اشراق، تصحیح حسین نصر، تهران. انستیتو فرانسوی پژوهش های علمی در ایران.
9
10- عین القضات همدانی، عبدالله بن محمد، 1341، تمهیدات، تصحیح عفیف عسیران، تهران، منوچهری، چاپ دوم
10
11- غزالی، ابوحامد، 1364، مشکوه الانوار، ترجمه صادق آیینه وند، تهران، امیر کبیر
11
12- محمد زاده مقدم، جواد، نور و ظلمت در حکمت اشراق، مجله کیهان فرهنگی شماره 178، مرداد 1380
12
13- محمدی، محمدعلی، تاویل از دیدگاه سهروردی، مجله حقوقی و قضایی دادگستری شماره18
13
14- نصر حسین، 1386، معرفت جاودان (مجموعه مقالات) به اهتمام سید حسین حسینی، تهران، مهر نیوشا
14
15- نصر، حسین، 1383، سنت عقلانی اسلامی در ایران، ترجمه سعید دهقانی، تهران، قصیده سرا
15
16- نصر، حسین، 1359، نظر متفکران اسلامی درباره طبیعت، تهران، خوارزمی، چاپ سوم
16
17- نسفی ابوحفص نجم الدین عمر بن محمد، 1362، تفسیر نسفی، تصحیح عزیزالله جوینی، تهران، بنیاد قرآن، چاپ دوم
17
18- نسفی، عبدالعزیز بن محمد، 1389، مجموعه رسائل مشهور به الانسان الکامل، تصحیح ماریژان موله، ترجمه ضیاءالدین دهشیری، تهران، طهوری، چاپ دهم
18
19- نور بخش، سیما، 1383، نور در حکمت سهروردی، تهران، نشر شهید محبی
19
20- یثربی، یحیی1386، حکمت اشراق سهروردی، قم، بوستان کتاب، چاپ دوم
20
ORIGINAL_ARTICLE
صدق و کذبپذیری مشهورات نزد ابنسینا
این پژوهش در صدد یافتن موضع ابنسینا در قبال صدق و کذبپذیری مشهورات است و به جستوجوی قسم خاصی از این آراء که قابلیت اتصاف به صدق و کذب را دارا هستند، میپردازد. با توجه به اظهارات ابنسینا مبنی بر ابتنای احکام جدل بر تسلیم و شهرت و عدم اعتبار مقدمات جدلی ومشهورات بر اساس حق و حقیقت و همچنین تصریحات دیگر او مبنی بر صدق و کذبپذیری مشهورات، این نتیجه حاصل میشود که موضع وی در قبال صدق و کذبپذیری آراء مشهوره لابشرط است. به نظر میرسد صدق و کذبپذیری در میان اقسام مختلف مشهورات، وصف متعلق به قسم اخلاقی مشهورات است و عالم فوقنفسانی به عنوان نفسالأمر قضایای اخلاقی مشهوره و شریعت به عنوان ملاک و معیار صدق این قضایا محسوب میشود. درغیراینصورت این آراء مانند سایر آراء مشهوره، متغیر و نسبی خواهند بود و بدینترتیب، خاتمیت پیامبرص و هدف از بعثت او نیز زیر سؤال خواهد رفت. توجیه صدقوکذب مشهورات، بر اساس تئوریهای پراگماتیسم و تلائم نیز امکانپذیر میباشد.
https://pfk.qom.ac.ir/article_552_e645a41bb80d7fe9c3b9c1e37a4f731e.pdf
2015-11-22
93
110
10.22091/pfk.2015.552
آراء مشهوره
صدق و کذبپذیری مشهورات
قسم اخلاقی مشهورات
عالم فوقنفسانی
شریعت
مهناز
امیرخانی
amirkhani@alzahra.ac.ir
1
استادیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه الزهرا(س)
AUTHOR
سیده ملیحه
پورصالح امیری
poorsaleh68@gmail.com
2
دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته فلسه و کلام دانشگاه الزهرا(س)
LEAD_AUTHOR
ابنسینا، حسین بن عبدالله، 1375، الاشارات و التنبیهات، قم، نشرالبلاغه، چاپ اول.
1
همو، 1383،الاشارات و التنبیهات، قم، نشرالبلاغه، چاپ اول.
2
همو، 1326، تسع رسائل فی الحکمة و الطبیعیات، قاهره، دارالعرب، چاپ دوم.
3
همو، 1400، رسایل ابنسینا، قم، انتشارات بیدار.
4
همو، 1953، رسائل ابنسینا2، به اهتمام حلمی ضیاء اولکن، استانبول، دانشکده ادبیات استانبول.
5
همو، 2007م، رساله احوال نفس، مقدمه و تحقیق از فواد الاهوانی، پاریس، دار بیبلیون.
6
همو، 1313، رسائل اخری لابنسینا(هامش شرح الهدایة الاثیریة)، تهران، بینا.
7
همو، 2005، رساله فی ما تقرر عنده من الحکومة، نقل در مبحث عن القوی النفسانیة او کتاب فی النفس علی سنة الاختصار، تقدیم و ترجمه و تحقیق ادورد کرنیلیوس فندیک، بیروت، داربیبلیون.
8
همو، 1375،شرح الاشارات و التنبیهات مع المحاکمات، شرح نصیر الدین طوسی به انضمام محاکمات قطب الدین رازی، قم، نشرالبلاغه، چاپ اول.
9
10. همو، 1404الف، الشفاء(مدخل)، تحقیق سعید زائد، قم، مکتبة آیة الله المرعشی.
10
11. همو، 1404ب، الشفاء(طبیعیات)، تحقیق سعید زائد، قم، مکتبة آیة الله المرعشی.
11
12. همو، 1404ج، الشفاء(العباره)، تحقیق سعید زائد، قم، مکتبة آیة الله المرعشی.
12
13. همو، 1404د، الشفاء(قیاس)، تحقیق سعید زائد، قم، مکتبة آیة الله المرعشی.
13
14. همو، 1404ن، الشفاء(جدل)، تحقیق سعید زائد، قم، مکتبة آیة الله المرعشی.
14
15. همو، 1404و، الشفاء(خطابه)، تحقیق سعید زائد، قم، مکتبة آیة الله المرعشی.
15
16. همو، 1404ه، الشفاء(برهان)، تحقیق سعید زائد، قم، مکتبة آیة الله المرعشی.
16
17. همو، 1404ی، الشفاء(الهیات)ی، تحقیق سعید زائد، قم، مکتبة آیة الله المرعشی.
17
18. همو، 1980، عیون الحکمة، مقدمه و تحقیق عبدالرحمن بدوی، بیروت، دارالقلم، چاپ دوم.
18
19. همو، 1405الف، القصیدة المزدوجة فی المنطق، قم، مکتبة آیة الله المرعشی، چاپ دوم.
19
20. همو،1950، کتاب المجموع او الحکمة العروضیة فی معانی کتاب ریطوریقا، تحقیق و شرح دکتر محمدسلیم سالم، قاهره، مکتبة النهضة المصریة.
20
21. همو، مختصرالاوسط، کتابخانه ایاصوفیه استانبول، شماره دستنویس 4829.
21
22. همو، 1370، المسائل الغریبة العشرینیة، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
22
23. همو، 1352ق، معراج نامه، به اهتمام بهمن کریمی، رشت، بی نا.
23
24. همو، 1388الف، المنطق الموجز، تصحیح و تحلیل هشت رساله منطقی ابنسینا از دکتر زینب برخورداری، پایاننامه دکتری، اساتید راهنما: دکتر نجفقلی حبیبی و دکتر احد فرامرزقراملکی، دانشگاه تهران، دانشکده الهیات.
24
25. همو، الموجزة فی المنطق، کتابخانه دانشگاه استانبول، شماره دستنویس 3/4755.
25
26. همو، 1405ب، منطق المشرقیین، قم، مکتبة آیة الله المرعشی، چاپ دوم.
26
27. همو، 1379، النجاة من الغرق فی بحر الضلالات، مقدمه و تصحیح محمدتقی دانشپژوه، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ دوم.
27
28. همو، 1400، النجاة و عیون الحکمة، تصحیح عبدالرحمن بدوی، قم، انتشارات بیدار.
28
29. همو، 1388ب، «نکت المنطق»، تصحیح سید حسین موسویان، نقل در جاویدان خرد، سال ششم، شماره دوم، دوره جدید، بهار.
29
30. پورصالح امیری، سیده ملیحه، 1393، پایاننامه تبیین مشهورات در منطقابنسینا،پایاننامه کارشناسی ارشد، به راهنمایی: دکتر مهناز امیرخانی و مشاورت دکتر زینب برخورداری، دانشگاه الزهرا(س)، دانشکده الهیات، بیستم اسفند.
30
31. حاجحسینی، مرتضی، 1381، «بررسی و تحلیل گزارههای شرطی و شروط صدق آنها در منطق ابنسینا»، مجله پژوهشی دانشگاه اصفهان(علوم انسانی)، جلد13، شماره1.
31
32. خسروپناه، عبدالحسین، 1379، «نظریه مطابقت»، خردنامه صدرا، شماره 22.
32
33. رازی، فخرالدین محمد بن عمر، 1384، شرح الاشارات و التنبیهات، مقدمه و تصحیح دکتر نجفزاده، تهران، نشر انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چاپ اول.
33
34. همو، 1400، شرح عیونالحکمة، تحقیق دکتر احمد حجازی احمد السقا، قاهره، مکتبة الانجلوالمصریة دارالتضامن، چاپ اول.
34
35. فرامرز قراملکی، احد 1373، رساله تحلیل قضایا، پایان نامه دکتری، به راهنمایی: دکتر ضیاء موحد و مشاورت دکتر احمد بهشتی، دانشگاه تهران، دانشکده الهیات، ششم شهریور.
35
36. همو، 1391، مقدمه التنقیح فی المنطق، نوشته: صدرالدین محمد شیرازی، تصحیح و تحقیق غلامرضا یاسی پور، با اشراف سید محمد خامنهای، تهران، نشر بنیاد حکمت اسلامی صدرا، چاپ دوم.
36
37. فارابی، ابی نصر محمد بن محمد بن طرخان، 1408 الف، المنطقیات، تحقیق و مقدمه از محمدتقی دانش پژوه، قم، مکتبة آیة الله المرعشی، چاپ اول.
37
38. هاک، سوزان، 1382، فلسفه منطق، ترجمه سید محمدحسین حجتی، قم، انتشارات کتاب طه.
38
ORIGINAL_ARTICLE
خواب و رؤیا و تحلیل آن از منظر ابنسینا و ملاصدرا
خواب و رؤیا، معنا و جایگاه آن در فلسفه بحثی است که کمتر فیلسوف برجسته ای از آن غافل مانده و به بررسی آن از منظر اصول و مبانی فلسفی خود نپرداخته باشد. در نظر حکمای اسلامی، رؤیا حاصل فاصله گرفتن روح از حواس ظاهری و میل آن به قوای باطنی است، به این معنی که انسان گاهی در عالم خواب به ادراک حقایق هستی و وقایع آینده موفق می شود و از این رهگذر، به ادراک و معرفت شهودی دست می یابد؛ این احوال اگر در عالم خواب طبیعی پیش آید، در صورتی که شفاف باشد، «رؤیای صادقه» است و در صورتی که ضعیف و مبهم باشد، پیام آن باید با تفسیر و تجزیه و تحلیل (تعبیر)، روشن شود.از دیدگاه ابن سینا، در حالت خواب، قوه متخیله به عالم قدس متصل می شود و از طریق حس مشترک به کشف و الهام نائل می گردد. ملاصدرا نیز همین نظر را دارد ولی قائل به این است که شخص برای متّحد شدن با عقل فعال باید به مقام و مرتبه جامعیت در نشآت سه گانه عقلی، نفسی و حسی رسیده باشد. پرسش هایی چون ،ماهیت خواب چیست؟ آیا خوابها احتیاج به تعبیر دارند؟؛واگر پاسخ به آن مثبت است آیا همه خواب ها باید تعبیر شوند یا پاره ای از آنها ؟ آیا بین تعبیر و تأویل تفاوت است؟و ... سوالاتی هستند که برای هر صاحب عقل سلیمی ممکن است مطرح شوند؛اینک ما در این مقاله برآنیم تاتحلیل این مسائل را ازمنظر دوفیلسوف ابن سینا و ملاصدرا به تماشا گزاریم.
https://pfk.qom.ac.ir/article_611_f2a802408a3141d8ca2eb53cd30be1a1.pdf
2015-11-22
111
130
10.22091/pfk.2015.611
رؤیا
خیال
خواب
ابنسینا
ملاصدرا
وحیده
حداد
h.philosophy@gmail.com
1
دانشجوی دکتری الهیات دانشگاه اصفهان.
LEAD_AUTHOR
حامد
ناجی اصفهانی
h.philosophy41@gmail.com
2
دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه اصفهان
AUTHOR
قرآن کریم.
1
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1315). رساله در روانشناسی، تصحیح و تحشیه و مقدمه: محمود شهابی، تهران: خیام.
2
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1331 ب). رساله نفس، مقدمه و تصحیح: موسی عمیر، تهران: انجمن آثار ملی.
3
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1348). روانشناسی شفا، ترجمه: اکبر داناسرشت، تهران: چاپخانه بانک بازرگانی.
4
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1363 الف). اشارات و تنبیهات، ترجمه: حسن ملکشاهی، تهران: سروش.
5
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1363 ب). المبدأ والمعاد، تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مکگیل با همکاری دانشگاه تهران، چاپ اول.
6
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1379). التعلیقات، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، چاپ چهارم.
7
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1384). الاشارات والتنبیهات، شرح: خواجه نصیرالدین طوسی، تحقیق: آیتالله حسن حسنزاده آملی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، چاپ اول، ج3.
8
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1385). الاهیات نجات، ترجمه و شرح: یحیی یثربی، قم: بوستان کتاب.
9
ابنسینا، حسین بن عبدالله (1386). روانشناسی شفا، ترجمه: اکبر داناسرشت، بیجا: نشر المعی.
10
ابنسینا، حسین بن عبدالله (بیتا). شفا: برگزیده طبیعیات، ترجمه: ابراهیم مدکور، بیجا: نشر قاهره.
11
ابنسینا، حسین بن عبدالله، (1400ق)، رسائل ( الرساله العرشیه، الفعل و الانفعال)، قم، بیدار، چاپ اول.
12
ابنسینا، حسین بن عبدالله، (1371)، المباحثات، تحقیق: محسن بیدارفر، قم، بیدار، چاپ اول.
13
ابنسینا، حسین بن عبدالله، (1375)، النفس من کتاب الشفاء، تحقیق: آیت الله حسن حسنزاده آملی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه، چاپ اول.
14
ابنعربی، محیی الدین، (1384) فتوحات مکیه، ترجمه و تعلیق: محمد خواجوی، تهران، انتشارات مولی، چاپ دوم.
15
راغبصفهانی، حسین بن محمد (1387). المفردات فی غریب القرآن، ترجمه: حسین خداپرست، قم، دفتر نشر نوید اسلام.
16
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1362). مبدأ و معاد، ترجمه: احمد حسینی اردکانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
17
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1363). مفاتیح الغیب، تحقیق: محمد خواجوی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول.
18
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، ( ملاصدرا)، (1370)، شرح اصول کافی، تحقیق: محمد خواجوی، تهران، مؤسسهی مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
19
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، ( ملاصدرا)، (1378)، المظاهر الالهیه فی اسرار العلوم الکمالیه، تصحیح و تحقیق و مقدمه: سید محمد خامنهای، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت ارشاد اسلامی، چاپ اول.
20
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم، ( ملاصدرا)، (1360)، تفسیر قرآن کریم، تحقیق: محمد خواجوی، قم، انتشارات بیدار، ج1.
21
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1378). اسفار الاربعه، ترجمه: محمد خواجوی، تهران: نشر مولا.
22
طباطبایی، محمد حسین (1392). المیزان فی تفسیر القرآن، تهران: نشر دار الکتب الاسلامیه.
23
مجلسی، محمد باقر (1392). بحار الانوار، تهران: نشر کتابفروشی اسلامیه.
24
مکارم شیرازی، ناصر (1362). تفسیر نمونه، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
25
نجاتی، عثمان محمد، (بیتا)، الادراک الحسی عند ابنسینا؛بحث فی عند النفس عند العرب، نشر مصر.
26
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل نظریه تکامل و بررسی پیامدهای آن از منظر سید حسین نصر
چکیده دکتر سید حسین نصر بواسطه تبحر در حکمت اسلامی ، تسلط بر علوم طبیعی و آشنایی با مدرنیته به نقد نظریه تکامل می پردازد . نوشته حاضر به بررسی انتقادات و دلایل ایشان پیرامون نظریه تکامل و پیامدهای آن می پردازد. به نظرایشان فاقد شی نمی تواند معطی آن باشد و طبیعت کور با هر امتداد زمانی موجد آن نیست و این معنا با تامل در سنخ فاعلیت حق تعالی که هستی بخش است و نه اعدادی ، روشن می شود. به لحاظ منطقی ناممکن است که صور حیاتی بالاتر از صور حیاتی نازل تر تکامل یابند. از منظر قدسی تنها معنای مقبول تکامل ، به فعلیت رسیدن قوه های نهفته شی است. به نظر نصر تعمیم نابجای بایسته های تکاملی به اخلاق ، انسان شناسی و سایر علوم ، برخورد دنیای مدرن با تکامل به مثابه ایدئولوژی و نه صرفا تئوری علمی، نفی امور قدسی و تاریخی دیدن آن، قدسی سازی امور مادی و طبیعی بدون توجه به سلسله مراتب وجود ، از جمله ایراداتی است که می توان بر داعیه داران تکاملی داشت.
https://pfk.qom.ac.ir/article_569_8280c98901e2208d3ddd18cd22f888ac.pdf
2015-11-22
131
152
10.22091/pfk.2015.569
کلید واژه
نصر
تکامل
داروین
مدرنیسم
اسحاق
آسوده
ea7049@gmail.com
1
استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه جهرم
LEAD_AUTHOR
آسوده ، اسحاق،1391 ،تحلیل انتقادی شیوه مواجهه متفکران مسلمان ایرانی معاصر با نظریه تکامل، اصفهان، دانشگاه علوم و تحقیقات اصفهان
1
باربور، ایان ، 1389، علم و دین، ترجمه خرمشاهی، تهران مرکز نشر دانشگاهی ، چاپ هفتم
2
سحابی یدالله،1344ش،قرآن و تکامل. شرکت سهامی انتشار، تهران.
3
سحابى یدالله ،1346ش، خلقت انسان. شرکت سهامى انتشار، تهران.
4
سروش، عبد الکریم ، 1360، دانش و ارزش . چاپ هفتم یاران، تهران.
5
طباطبایی، محمدحسین.1379، تفسیر المیزان . ترجمه محمد باقر موسوی همدانی ، چاپ دوازدهم، دفتر انتشارات اسلامی ، قم.
6
فرهیخته نورالدین ،1351،داروینسیم و مذهب ، شرکت سهامی ،چاپ دوم
7
قراملکی،احد فرامرز ، 1373 ، موضع علم و دین در خلقت انسان، تهران انتشارات آرایه چاپ اول
8
مشکینى اردبیلى ،على ، تکامل در قرآن، ترجمه ى ق. حسین نژاد تهران بی تا (دفتر نشر فرهنگ اسلامى).
9
نصر سید حسین ، 1386 الف، اسلام سنتی در دنیای متجدد ، ترجمه محمد صالحی ، تهران ، دفتر نشر و پژوهش سهروردی
10
------------، 1387 ، جوان مسلمان و دنیای متجدد ، ترجمه مرتضی اسعدی ، تهران ، طرح نو، چاپ هفتم
11
------------- ، 1386 ب، دین و نظم طبیعت ، ترجمه انشاء الله رحمتی ، تهران، نشر نی ، چاپ دوم
12
------------- ،1385، معرفت و معنویت ، ترجمه انشاءالله رحمتی ، تهران دفتر پژوهش و نشر سهروردی، چاپ سوم
13
-------------،1377 ، نظر متفکران اسلامی درباره طبیعت،تهران شرکت سهامی انتشارات خوارزمی، چاپ چهارم چاپ اول 1342
14
.هات ، جان ، 1382 ، علم و دین از تعارض تا گفتگو ، ترجمه بتول نجفی ، چاپ اول تهران طه
15
مقالات
16
صالحی، علیرضا، 1388 ،ماهیت انسان و نیازهای او از دیدگاه سید حسین نصر ، نقد و نظر، سال چهارم ، شماره سوم پاییز، صص 111-142
17
فطور چی ،پیروز،1380 ، «تاملی درباره رویکردهای جدید درباره الهیات طبیعی با نگاه به حکمت اسلامی»، نامه علم و دین، شماره 11
18
قائمی نیا علیرضا ،1384، مساله ارتباط علم و دین در جهان اسلام ، مجله ذهن ، بهار و تابستان - شماره 21 و 22)
19
میانداری حسن ، 1388"اخوان الصفا ، ابن مسکویه ، بیرونی ، و نظریه تکامل زیستی"، متافیزیک ، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان متافیزیک شماره 1و2
20
نصر سید حسین ، 1378 ،تأملاتی درباره اسلام در اندیشه مدرن، ترجمه منصور انصاری،مجله متین شماره2بهار
21
-----------، 1388 ،نقد نظریه تکاملی داروین ،گفتاری از دکتر سید حسین نصر ، بخش اول ، ترجمه مرضیه سلیمانی ، رشد آموزش معارف اسلامی » شماره 72 ، بهار ،صفحات 4-11
22
Darwin, C. (1859) On the Origin ofSpecies. London: John Murray. Available online at: http://darwinonlin.org.uk/content/)
23
Philip P. Wiener1973, Dictionary of the history of ideas , New York , vol.2
24
E. F. Schumacher 1977, A Guide for the Perplexed, New York,
25
K. Stern 1965, The flight from Woman, New York,
26
H. J. Muller1959. One Hundred Years Without Darwinism Are Enough. School Science and Mathematics Available online at http://onlinelibrary.wiley.com
27