TY - JOUR ID - 2225 TI - طرحی برای روش‌شناسی مطلوب در فلسفه اولی با تأکید بر آراء اندیشمندان معاصر ایرانی JO - پژوهش‌های فلسفی -کلامی JA - JPTR LA - fa SN - 1735-9791 AU - اسحقی, رضا AU - فنایی اشکوری, محمد AD - دانشجوی دکتری فلسفه تطبیقی، گروه فلسفه، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران AD - استاد، گروه فلسفه، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، قم، ایران Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 24 IS - 2 SP - 115 EP - 139 KW - روش‌شناسی KW - فلسفه اولی (مابعدالطبیعه) KW - منابع علم KW - نظام‌مندی علم KW - غایت فلسفه اولی DO - 10.22091/jptr.2022.7456.2645 N2 - مقاله حاضر درصدد پاسخ به این مسئله است که فیلسوف در پاسخ به مسائل فلسفی باید از چه روش و منابع معرفتی استفاده کند و در به‌کارگیری چه منابع و روش‌هایی محدودیت دارد. پیش‌فرض مقاله در پاسخ این است که میان غایت، موضوع و روش فلسفه رابطه مستقیم وجود دارد، و تعیین روش و منابع معرفتی مورد استفاده در فلسفه تابعی از غایت و موضوع فلسفه است. با ملاحظه موضوع و مسائل مطرح در فلسفه، آشکار می‌گردد که بحث از مشترکات میان موضوعات علوم یا واقعیت‌های گوناگون غایت اصلی فلسفه اولی است. سپس با در نظر گرفتن دو مرحله اساسی در روش‌شناسی علوم، یعنی اولاً طرح مسئله و فرضیه‌پردازی و ثانیاً سنجش و اکتشاف نظریه، به این نتیجه می‌رسیم که در مرحله طرح مسئله فلسفی، شهودهای خاص و همگانی (حسی- وجدانی)، نقل و تجربه (به عنوان زمینه‌ساز)، در کنار تحلیل‌های عقلی نقش دارند؛ اما در ناحیه سنجش و اکتشاف نظریات، باید قائل به تفصیل شد: اگر بر همگانی بودن اثبات‌پذیری مسائل فلسفی تأکید داشته باشیم، نسبت به عوارض وجود، صرفاً تحلیل‌های عقلی و نسبت به مبادی وجود و تقسیمات وجود (ناظر به موضوعات علوم) تحلیل‌های عقلی در کنار شهود، تجربه و استقراء به کار گرفته می‌شود؛ و اگر ارجاع معرفتی به نحو تفصیلی مد نظر نباشد، در هر سه مورد می‌توان در کنار تحلیل عقلی و تجربه، نقل قطعی را نیز به کار گرفت. UR - https://pfk.qom.ac.ir/article_2225.html L1 - https://pfk.qom.ac.ir/article_2225_1fe6ba56dd08ccb4012aefe61b075b7e.pdf ER -