TY - JOUR ID - 278 TI - سبب و مسبب از دیدگاه جبر عارفانه مولوی JO - پژوهش‌های فلسفی -کلامی JA - JPTR LA - fa SN - 1735-9791 AU - فولادی, محمد AU - یوسفی, محمد رضا AD - عضو هیات علمی دانشگاه قم Y1 - 2006 PY - 2006 VL - 8 IS - 1 SP - 111 EP - 134 KW - مولوی KW - مثنوی معنوی KW - علم کلام KW - جبر KW - اختیار DO - 10.22091/pfk.2006.278 N2 - جبر و اختیار یکی از موضوعات مهم کلامی است که از دیرزمان بادیدگاه های گوناگون مورد توجه بوده است و هر یک از پیروان عقاید مختلف با دیدگاه خاص خود به این موضوع پرداخته‌اند. یکی از دیدگاه های معروف در این مسأله دیدگاه عرفا است  که در میراث ادبی – عرفانی بازتاب گسترده ای دارد. مولوی به عنوان یکی از نظریه‌پردازان این موضوع در مثنوی معنوی با شیوة خاص خود، داستان و ضرب المثل که شیوة قرآنی است، به طرح آن پرداخته است. در این مقاله با اشاره به پیشینه مباحث کلامی و تأثیر آن در فرهنگ و اندیشة ایرانیان، به بررسی دیدگاه عارفانة مولانا پرداخته شده است. وی با طرح مسائلی همچون سبب و مسبب، سبب سازی و سبب سوزی، رابطة جبر و توکل، جبر خاصه و حدود اختیار انسان، افکار و اندیشه هایش را بیان کرده است. او در عین اینکه قدرت فائقه و جباریت حق را نشانة عجز وزاری انسان و نهایتاً جبر می‌داند، با بیان پشیمانی و شرم آدمی از اعمالش او را دارای اختیار و انجام عمل آگاهانه معرفی می‌کند.   UR - https://pfk.qom.ac.ir/article_278.html L1 - https://pfk.qom.ac.ir/article_278_07ed4e841c7ddc83f02e14f247467d36.pdf ER -