2024-03-29T19:19:34Z
https://pfk.qom.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=26
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1379
2
5-6
سبک و شیوه صدرالمتألهین در تفسیر قرآن
علی
دهقان منگابادی،
ملاصدرا حکیم فرزانه اسلامی تالیفات و آثار قلمی متعددی از خود بر جای گذاشته است کتاب تفسیر ملاصدرا از مهمترین تالیفات وی میباشد او در تفسیر خود به مباحث کلامی مفسران توجه و افر داشته است و به مناسبت به ذکر آرای آنها پرداخته است . و گاه در صدد رد نظریات آنان برآمده است .ملاصدرا در تفسیر خود به نوعی تحت تاثیر مفسرانی چون ابوحامد غزالی ، طبرسی ، فخر رازی ، بوده است ملاصدرا مهمترین وظیفه مفسران را توجه به معانی بطون آیات میداند و میگوید : مفسرانی به حقیقت نزدیکترند که بتوانند از حقایق و رموز آیات پرده برگیرند و در این خصوص ضمن ارائه معیار و ملاکهای تاویل به طبقه بندی مفسران پرداخته است
صدر المتالهین
تفسیر
تاویل
روشهای تفسیری
تفسیر ملاصدرا
غزالی
2000
09
22
5
19
https://pfk.qom.ac.ir/article_449_002bf29c5a09ab37c2b4bedd8eba7939.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1379
2
5-6
اتحاد عاقل و معقول از دیدگاه ابن سینا
محمد
ذبیحی
یکی از مباحث اساسی و کلیدی در فلسفه مسئله اتحاد عاقل و معقول است که اثبات و عدم اثبات آن نقش بنیادین در پارهای از مسائل فلسفی دارد. از دیرباز حتی خیلی پیش از اسلام این مسئله مورد توجه اندیشمندان بوده و دیدگاههای متفاوتی درباره آن ارائه شده است. در این میان، دیدگاه رئیس فلاسفه مشاء در عالم اسلام به درستی روشن نیست؛ ایشان از سویی، در کتاب شفاء و اشارات به طور صریح و قاطع به مخالفت با آن پرداخته است، و از سوی دیگر، در کتاب مبدأ و معاد با ارائه بیانی اجمالی و تفصیلی به طور جانبدارانه از نظریه اتحاد عاقل و معقول دفاع کرده، آن را اثبات میکند. این که کدام نظریه مورد اعتقاد ابن سینا بوده و این که کدام یک از این دو دیدگاه او مقدم بر دیگری است و یا آن چه در مبدأ و معاد آورده شده بر اساس ممشای قوم (مشائین) بوده یا نه، مباحثی است که در این مقاله تلاش شده با استمداد از شواهد و قراین تا حدودی به آن پاسخ داده شود.
عقل
عاقل
معقول
اتحاد
صورت
ماده و نفس
2000
09
22
21
33
https://pfk.qom.ac.ir/article_452_f6ea187e8303f6b8067a80ff6d879646.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1379
2
5-6
تشکیک در فلسفه اسلامی
احمد
عابدی
تشکیک مراتب وجود مسئلهای است که قریب به اتفاق ابتکارات ملاصدرا در حکمت متعالیه بر آن بنا شده است با وجود این صدرالمتألهین در آثار خود«تشکیک وجود» را چنان مسلم و قطعی انگاشته که هیچ دلیلی بر آن اقامه ننموده و تنها با تشبیه کردن وجود به نور، تشکیک خاصی وجود را در هر دو پذیرفته است.این مقاله کوششی برای یافتن برهان فلسفی بر مسئله تشکیک است که از راه اختلاف آثار وجود و نفی تباین بین وجودات به این مقصود رسیده و آن را از منظر شارحان فلسفه ملاصدرا مورد مطالعه قرار داده است. باید خاطر نشان کرد از آنجا که مقاله در مقام تفسیر و اثبات نظر معروف و رایج بوده از نقد آن خودداری کرده است.
تشکیک
تشکیک عامی
تشکیک خاصی
مراتب وجود
اختلاف مراتب
حقایق متبانیه
وحدت در عین کثرت
شدت و ضعف وجود
2000
09
22
35
47
https://pfk.qom.ac.ir/article_450_b919478473b129530ef49a5bf77707d9.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1379
2
5-6
گفت و گو با جان کاتینگهام درباره دکارت
مرتضی
فتحی زاده
گفت و گوی حاضر از سوی مجله کوگیتو به مناسبت چهارصدمین سالگرد تولد دکارت با یکی از برجستهترین دکارتشناسان معاصر درباره وضعیت فلسفه دکارت در جهان کنونی، نحوه آموزش آن، درسهای کلی و ویژه آن برای نسل امروز صورت گرفته است و به طرح مسائلی، چون شک دکارتی - و گستره آن، کوگیتو و تعابیر مختلف آن، جایگاه خدا در فلسفه دکارت، دو گانه انگاری و وحدت گوهری نفس و بدن، تبیین جایگاه حیوانات در فلسفه دکارت، چگونگی تبیین احساس و تخیل با نظریه سه گانه انگاری و پارهای دیگر از آموزههای اصلی دکارت میپردازد.
کوگیتو
شک
دوگانه انگاری
سه گانهانگاری
دکارت
فلسفه غرب
2000
09
22
49
71
https://pfk.qom.ac.ir/article_451_0c80d7eb80724108f3ef1d96dafada6f.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1379
2
5-6
هویت شخصی و نظریه های جاودانگی
امیر
دیوانی
فکر و اندیشه بشری درباره مسئله جاودانگی و کیفیت آن همواره حساس و فعال بوده است و دعوت انبیای الهی به سوی ایمان به جاودانگی بر این حساسیت بسیار افزوده است . خصوصیات این تفکر و نتایج آن در فلسفه و کلام به طور عام و فلسفه و کلام اسلامی به طور خاص جلوه کر شده است در این مقاله تلاش می شود تا نخست آرای مختلف فیلسوفان و متکلمان مسلمان در ارتباط جاودانگی با مسئله هویت شناسی گزارش شود ودر مرحله بعد کیفیت برخوردهر رای درحل این مسئله تقریر می گردد.
جاودانگی جسمانی؛ جاودانگی روحانی؛ هویت شخصی؛ بدن طبیعی و مثالی
ملاک های هو هویت
رابطه نفس و بدن
2000
09
22
73
109
https://pfk.qom.ac.ir/article_453_9e12171d29d74e0b73e27b9089680b6f.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1379
2
5-6
قاضی سعید و نظریه خاص او درباره اسما و صفات حق تعالی
مرضیه
صادقی
این مقاله در صدد تبیین دیدگاه خاص قاضی سعید درباره چگونگی و کیفیت اتصاف واجب تعالی به صفات است از آن جا که توضیح دقیق این مسئله، منوط به تبیین اصول فکری و مبنایی قاضی سعید است، لذا در ابتدا به این مبانی اشاره شده و سپس چون به نظر نویسنده قول حق در مسئله قول صدرالمتألهین شیرازی است، مقایسهای اجمالی بین این دو دیدگاه به عمل آمده است.
صفات
زیادت صفات
عینیت صفات
نیابت ذات
سلب مقابلات
اشتراک لفظی
مباینت
2000
09
22
111
125
https://pfk.qom.ac.ir/article_454_0d0b4b0504d455fb1c4ec5e5ebff3aa7.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1379
2
5-6
آیا می توانیم درباره خدا سخن بگوییم؟
امیر عباس
علیزمانی
ونسانبرومر در این بحث، تلاش میکند تا به طرح دیدگاههای مختلف در باب«امکان سخن گفتن از خدا» بپردازد. او ابتدا به طرح محدودیتهای سخن گفتن از خدا پرداخته و به سه نوع محدودیت دینی، معرفت شناختی و معنایی اشاره میکند. او در این بحث به مسئله «تناقض نماهای دینی» پرداخته و دو رهیافت کاملا متفاوت را در برخورد با این مسئله بیان میکند. در ادامه بحث از تناقض نماها به موضوع «اختلاف کیفی نامتناهی بین خدا و مخلوقات» پرداخته و ارتباط آن را با مسئله «امکان سخن گفتن از خدا» بیان میکند. برومر، «زبان اشاری» را به عنوان یکی از راه حلهای پیشنهادی برای مشکل سخن گفتن از خدا دانسته و به نقد و بررسی آن میپردازد. «زبان انکشاف»، که مدعی است ما خدا را فقط هنگامی که خودش را بر ما آشکار میکند، تجربه میکنیم و به میزان همین انکشاف و تجربه و متناسب با آن میتوانیم درباره او سخن بگوییم، دیدگاه دیگری است که برومر آن را نقد و بررسی میکند.برومر در ادامه این بحث به بررسی نظریه تمثیلی توماسآکوینی پرداخته و با تفکیک تمثیل توصیفی از تمثیل تناسبی، به نقد و بررسی دیدگاه توماس میپردازد.
سخن گفتن از خدا
تمثیل اسنادی
تناقض نماهای دینی
زبان اشاری
زبان انکشاف
2000
09
22
127
143
https://pfk.qom.ac.ir/article_455_b1f0cf4444cbf6a287ea2a8a654978fa.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1379
2
5-6
کثرت گرایی دینی
مریم
لاریجانی
میدانیم که دین طیف گسترده ای از عقاید واعامال گوناگون را شامل است دراباره مقوله دین چها نظریه مهم در عرصه کلام جدید مطرح شده است .و درباره این نظریه ها سوالات جالب توجهی مطرح است که برخی از آنها عبارتند از ، افزایش محبوبیت کسرت گرایی و شمول گرایی را چگونه می توان تحلیل کرد .چگونه باید کسرت گرایی راا بیان کنیم مقاله حاضر بر آن است که به صورت فشرده به تبیین و نقادی این سوالات بپردازد
طبیعت گرایی تحویل گرا
انحصار گرایی
شمول گرایی
کثرت گرایی دینی
پدیدار شناسی دین
سنت های دینی
2000
09
22
145
155
https://pfk.qom.ac.ir/article_456_1295436fb407f4e60248ac0f2b3493de.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1379
2
5-6
وحدت وجود یا وحدت شهود از دیدگاه ابن عربی و اکهارت
قاسم
کاکایی
نظریه «وحدت وجود» که از جانب عرفا مطرح شده به علت دور از عقل بودن و نیز مخالفت با بعضی از ظواهر متون مقدس، مورد انتقادهای فراوان قرار گرفته است. جمعی از طرفداران این نظریه برای کاستن چنین انتقادی آن را به «وحدت شهود» تأویل کردهاند و آن را بیشتر مقولهای «معرفت شناختی» دانستهاند تا «وجود شناختی». مقاله حاضر بر آنست تا این بحث را از دیدگاه دو عارف بزرگ مسلمان و مسیحی، یعنی ابن عربی و اکهارت مورد بررسی قرار دهد و نیز نشان دهد که تمایز بین «وحدت وجود» و «وحدت شهود» با مبانی عرفا سازگار نیست و نزد آنان این دو یک چیز بیشتر نیستند. هم چنان که بین «ذهن» و «عین» نیز چنین تمایزی را قائل نیستند.
وحدت وجود
وحدت شهود
معرفتشناسی
وجودشناسی
2000
09
22
157
177
https://pfk.qom.ac.ir/article_457_3ef5addd376c1ae80cfebd23c93b1501.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1379
2
5-6
ابن عربی، مولانا و اندیشه وحدت وجود (2)
ابوالفضل
محمودی
اندیشه وحدت وجود، از اندیشههای اساسی عرفان نظری اسلامی بوده و ابنعربی و مولانا از قلل رفیع آن هستند. موضوع این مقاله ربط و نسبت میان این سه است. این نوشتار از دو بخش تشکیل شده است: در بخش اول که در این شماره عرضه میگردد و قسمت اعظم مقاله را تشکیل میدهد، چیتیک (نویسنده مقاله) پس از اشاره به معنا و ساختار لغوی وحدت وجود، اجمالی از تاریخچه آن را در میان صوفیه از قرن دوم تا زمان ابنعربی ذکر میکند. سپس با تفصیل بیشتری به توضیح روش ابنعربی، دیدگاه او در مورد وحدت وجود، تنوع نظریات او در این مورد و سادهانگاریها و کژفهمیهایی که بهویژه خاورشناسان در فهم تعالیم ابنعربی رواداشتهاند، یادآور میشود. وی در ادامهی این بخش به بررسی اندیشه وحدت وجود در میان شاگردان باواسطه یا بیواسطه ابنعربی از قونوی گرفته تا عبدالرحمن جامی، میپردازد.
وحدت
وجود
وحدت وجود
شهود
تجلی
2000
09
22
179
207
https://pfk.qom.ac.ir/article_458_17bd9b5905286fba17b83120e7baad3e.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1379
2
5-6
گزارشی از کنفرانس معرفت شناسی باور پایه
محسن
جوادی
در تاریخ بیستم ژوئن 2001 که مصادف با سی خرداد هشتاد بود کنفرانسی تحت عنوان معرفت شناسی باور پایه به مدت سه روز در دانشگاه آزاد آمستردام در هلند برگزار شد بعد از اشاره ای اجمالی به موضوع کنفرانس گزارشی کاملا موجز از آن ارائه می شود مفهوم باور پایه یکی از مفاهیم اساسی در معرفت شناسی امروز است . اصل آن به نظریه قدیمی مبنا گروی بر میگردد.بر اساس این نظریه مجموعه باورهای آدمی به دو دسته تقسیم میشود استنتاجی و غیر استنتاجی
معرفت شناسی باور پایه
2000
09
22
209
218
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1379
2
5-6
چکیده بخشی از پایان نامه های کارشناسی ارشد
سرور
صبوری
خدا همواره موضوعی مهم برای اذهان بشر ی بوده است مسئله شناخت خدا افزون بر اهمیت نظری و معرفتی آن نقش اساسی در حیات آدمی ایفا می کند بدهی است از زمان گذشته تا کنون دیدگاههای گوناگونی درباره وجود خدا و اوصاف او وجود دارد
خدا باوری سنتی
یگانگی خدا
تجسد
خالقیت
سرمدیت
بساطت خدا
تجرد خدا
قدرت مطلق خدا
علم مطلق خدا
2000
09
22
219
226
https://pfk.qom.ac.ir/article_460_1ff4f29a5d399c980855da95bc4ee8c4.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1379
2
5-6
پاسخ نقدی بر مقاله زبان قرآن گفتاری یا نوشتاری
جعفر
نکونام
این مقاله پاسخ نقدی است که دانشمند محترم آقای سید محمد علی ایازیبر مقاله نویسنده با عنوان زبان قرآن گفتاری یا نوشتاری نوشته شده است این پاسخ ابهام را از پاره ای تعابیر نویسنده زدوده و اشکالات نا قد را جواب داده و ضعف نظریات را بازنمود ه است
زبان قرآن
گفتاری یا نوشتاری
2000
09
22
227
251
https://pfk.qom.ac.ir/article_461_3035208c7aa8d260365b3282ae7e8019.pdf