2024-03-29T19:19:59Z
https://pfk.qom.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=49
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1388
10
3
طرحی نو در محتوای کتابهای درسی زبان انگلیسی
محمد
افضلی شهری
با فراگیر شدن زبانآموزی و استقبال روزافزون جوانان و نوجوانان از زبان انگلیسی به عنوان زبان علمی و بینالمللی، و رواج کتابهای مختلف آموزشی که توسط ناشران و دانشگاههای معتبر انگلیسی زبان منتشر شده و در نشر آنها کلیه اصول و قواعد تاثیرگذار کتابهای آموزشی رعایت گردیده است، سوالهای گوناگون و اساسی در ذهن اندیشمندان پدیدار گشته است که از مهمترین آنها میتوان به تاثیر زبان به طور اعم، و زبان انگلیسی به طور اخص، بر فرهنگ و رفتار ملل دیگر اشاره نمود. تاکنون یکی از دغدغهها، حذف یا کاهش تاثیرات منفی فرهنگهای مختلف بر فرهنگ بومی، و از جمله تاثیرات مختلف فرهنگ غرب بر فرهنگ و ارزشهای ملی و اسلامی بوده است. در همین راستا، از ابتدای انقلاب تاکنون تمهیداتی نیز اندیشیده شده است، اما به نظر میرسد چنانچه اصول تدوین کتابهای آموزشی به کار گرفته شود و محتوای آنها نیز با هوشیاری تنظیم گردد، نه تنها از اثرات منفی یاد شده کاسته میگردد بلکه میتوان به صدور اندیشههای انقلاب و اسلام ناب محمدی همت گمارد. در مقاله حاضر سعی شده با بررسی نقطه نظرهای برخی از فلاسفه مشهور مغرب زمین و استفاده از دیدگاههای اندیشمندان معروف و تاثیرگذار مسلمان در خصوص جایگاه انسان در فلسفه تعلیم و تربیت و همچنین با نگاهی به احادیث اسلامی در این زمینه، اقدام به طراحی یک مجموعه کتابهای آموزش زبان انگلیسی بر اساس اصول و روش تدریس زبانهای خارجی نمود که ضمن آن با طرح مسائل فلسفی و کلامی از زبان شخصیتهای کتاب و در قالبی جذاب، بتوان به اهداف مورد نظر دست یافت.
زبانآموزی
آموزش زبان انگلیسی
زبان و فرهنگ
فلسفه تعلیم و تربیت و آموزش زبان
جایگاه انسان در تعلیم و تربیت
2009
05
22
131
150
https://pfk.qom.ac.ir/article_213_6916a259828d0448e3ea86825205588e.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1388
10
3
اخــــلاق مادری در اســـلام و فمینیســـــم
اقدس
یزدی
تفاوتهای تکوینی جسمی و روحی زن و مرد در خلقت هدفمند بوده است و کمال زن در تکاپو و حرکت درچهارچوب فطری وخلقتی اونهفته است. اسلام مادری را با ضوابط خاص اخلاقی آن ازجمله نمودهای عالی کمال زن دانسته،پرورش نسل را خطیرترین وظیفه ی زن میداند. در جهان غرب به موازات نهضت حقوق بشر و انقلاب صنعتی، جنبش هایی برای احقاق حقوق زنان و برابری با مردان با عنوان "فمینیسم" به ظهور پیوست. این نهضت طی تطوّرات خود به ایدئولوژی همه جانبه با گرایشهای متفاوت تبدیل شده است. فمینیستهای تندرو بر اساس مبانی فکری و فلسفی خاص چون اصل فرد گرایی و آزادی جنسی، مادری را مهم ترین عامل فرودستی و سرکوب زنان میدانند. از نظر آنان مرد سالاری برسراسر تاریخ، جامعه و علم سیطره داشته، شؤون و خصلتهای خاص زنان نادیده گرفته شده است. آنان با انتقاد از اخلاق سنتی، در پی رهیافتهای جدیدی بوده اند تا ضمن ستایش و اثبات برتری خصلتهای زنانه، با تعمیم آنها راهکارهای کلی اخلاقی درسطح عموم جامعه ارائه دهند. ازجمله رهیافت-های آنها به حوزۀ اخلاق، اخلاق مادرانه است. آنان با این رویکرد درپی آنند تا رابطه ی محبت -آمیز و خیر خواهانه ی مادر- فرزندی را الگوی تمام روابط اجتماعی بشر قرار دهند. اسلام فضایلی چون تقوا، عفت، صبر و ایثار و ... را ضروری عملکرد مقام مادری دانسته، دامان مادر را اولین مدرسه ی انسان و مهم ترین عامل انتقال ارزشها به نسلها میداند.
مادری
خانواده
تفاوتهای بیولوژیک
فمینیستهای تندرو
اخلاق مادرانه
اخلاق مراقبت
تقوا
عفت
گذشت و ایثار
2009
05
22
151
183
https://pfk.qom.ac.ir/article_214_543fcb613f1d18ba31ca82d9f021a8c0.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1388
10
3
نگاهی به مبادی و مسائل فلسفه اطلاعاتِ لوچیانو فلوریدی
محمد
خندان
غلامرضا
فدایی
فلسفه اطلاعات عنوانی است که لوچیانو فلوریدی، فیلسوف معاصر ایتالیایی، برای اشاره به یک حوزه جدید در مطالعات فلسفی عنوان کرده است. فلسفه اطلاعات در زمره آن دسته از فلسفه های مضاف است که هم دارای جنبه پدیدارشناختی است و هم دارای جنبه فرانظریهای. این بدان معنی است که فلسفه اطلاعات از یک سو متکفل تحقیق انتقادی درباره ماهیت مفهومی و اصول اساسی اطلاعات، از جمله دینامیک های اطلاعات، کاربرد اطلاعات و علوم مربوط به اطلاعات است و از سوی دیگر، معطوف به اخذ و کاربرد روش شناسیهای مبتنی بر نظریه اطلاعات و رایانش برای حل مسائل فلسفی است. در مقاله حاضر، پس از تبیین سیر تاریخی ظهور فلسفه اطلاعات در تاریخ تفکر غرب، مسائل هجده گانه مطرح در آن به اجمال تبیین میشود.
لوچیانو فلوریدی
فلسفه اطلاعات
فلسفه
فلسفه رایانش
معنی شناسی
معرفت شناسی
نظریه اطلاعات
2009
05
22
5
39
https://pfk.qom.ac.ir/article_208_f4e3784df8f0f3dd38e769c885fc8a95.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1388
10
3
پارادوکس تعیین حد
محمد رضا
عبداللهنژاد
عبدالله
نصری
متافیزیک توصیفی استراوسن، همانند رئالیسم تجربی کانت، با توصیف ساختار واقعی اندیشه ما از جهان، به تعیین محدودیتهای شناخت تجربی ما از جهان میپردازد. در این صورت، ایدئالیسم استعلایی کانت همچون آموزه نا منسجمی میماند که گرویدن به آن به معنای باز گشت مجدد به شکاکیتی است که فلسفه انتقادی خواهان حل آن بود. مطابق نظر استراوسن، کافی است فقط درباره حد، فکر کنیم و نه اینکه همانند آموزه ایدئالیسم استعلایی کانت به هر دو طرف حد فکر کنیم، چرا که اندیشیدن دربارۀ هر دوطرف حد منجر به پیدایش پارادوکس تعیین حد میگردد. اما آیا متافیزیک توصیفی او میتواند محدودیتهای شناخت ما را توصیف کند بدون اینکه به هر دوطرف حد فکر کند؟ ظاهراً او به هنگام توصیف محدودیت شناخت ما٬ زبان باور را اتخاذ کرده و ما را مقید به نوعی الزام متافیزیکی میکند که مخالف با طرح کلی متافیزیک توصیفیاش است. به این ترتیب٬ او نیز مرتکب همان پارادوکسی میشود که آنرا در کانت کشف کرده بود. به نظر میرسد تفکر دربارة حد اصولاً پارادوکسیکال است و ما نمیتوانیم براساس آن شکاکیت را حل کنیم. در نتیجه راه برای مطالعات آتی در متافیزیک همواره باز است.
تعیین حد
رئالیسم تجربی
رئالیسم متعالی
براهین استعلایی
اصل معناداری
متافیزیک توصیفی
2009
05
22
41
60
https://pfk.qom.ac.ir/article_209_af6a0cb89a7ffe14ecc59edddebaf405.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1388
10
3
جدیدترین نظریه قانون طبیعی در بوته نقد
محمد حسین
طالبی
آموزه «قانون طبیعی»[1] در خلال قرن های متمادی به گونه هایی متفاوت تفسیر شده است. این آموزه مشتمل بر گستره پهناوری از نظریه هاست که از زمان تمدن یونان باستان تا عصر حاضر، در حوزه های علوم اجتماعی نقش محوری ایفا کرده است. امروزه جدیدترین و یکی از پرطرفدارترین قرائت های مربوط به قانون طبیعی، تفسیر جان فینیس[2] از نظریه توماس آکوئیناس[3] درباره قانون طبیعی است. به حکم این قرائت، تنها در صورتی یک عمل حکیمانه است که انگیزه انسان از انجام آن وصول به یکی از خیرهای اصیل[4] باشد. براساس این نظریه، خیر های پایه و اصیل بشری عبارتند از: حیات مادی، دانش، مهارت در کار و تفریح، دوستی، ازدواج، عقلانیت عملی و دین. ویژگی های مشترک این خیرها بداهت، ذاتی بودن، عدم ارتباط با یکدیگر، اهمیت یکسان و عدم ابتناءآنها بر واقعیت است. این نوشتار بعد از توضیح مختصری درباره نظریه فینیس دربارة قانون طبیعی به نقد و بررسی این نظریه بر اساس تعالیم حکمت متعالیه اسلامی میپردازد.
قانون طبیعی
طبیعت
آکوئیناس
فینیس
خیر اصیل
رابطه باید و هست
2009
05
22
61
74
https://pfk.qom.ac.ir/article_210_725c0f5e93e2fdbbb980101d5810e8cb.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1388
10
3
برهان صدیقین و وحدت شخصی وجود در حکمت متعالیه
قباد
محمدی شیخی
احمد
عابدی
یکی از موضوعات اصلی و مهمترین دغدغه فکری بشر خداوند است. انسانها برای شناخت و اثبات و اعتقاد به او جلّ جلاله دست کم به دو راه عمده توجه کردهاند که عبارتند از: عرفان و فلسفه. طرفداران هر کدام از این شیوهها مدّعیاند که از دیگران موفقتر بودهاند. یکی از استدلالهایی که هر کدام از دو شیوه، مدّعی توفیق در تبیین آن است، برهان صدّیقین است. این برهان در حکمت متعالیه بیشتر از هر مکتب فلسفی و عرفانی دیگری، تقریر و تبیین شده است. در این مقاله، برهان صدیّقین با استفاده از مبانی حکمت متعالیه به گونهای تقریر گردیده است که به تبیین وحدت شخصی وجود پرداخته و با استفاده از دیدگاههای شاخصترین صاحبنظران شیوه حکمت متعالیه، بداهت وجود مورد تبیین قرار گرفته است و این ادّعا با تحلیل عمیق و نهایی علت و معلول و ارجاع آن به تشأن و تجلّی با توجه به آخرین دیدگاههای حکمت متعالیه ملاصدرا و پیروان مکتب وی تبیین گردیده است. و در پایان، پنج تقریر نوین از مؤلّف نوشتار حاضر جهت تبیین وحدت شخصی وجود، ارائه گردیده است که علاوه بر این که صورت برهانی این تقریرات محفوظ است از ذکر مقدماتی که دیگران درصدد حذف آنها بودهاند ولی عملاً چنین نشد، پرهیز شده است.
وحدت شخصی وجود
وجود لاشرط مقسمی
برهان صدیقین
حکمت متعالیه
2009
05
22
75
100
https://pfk.qom.ac.ir/article_211_03b5515224cab2adca3e75ee82f73028.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1388
10
3
شیمل و اسلام
شهین
اعوانی
جریان شرقشناسی و اسلامشناسی در حوزههای دانشگاهی جهان، پیوسته با واکنشهای مختلفی از سوی شرق مواجه بوده است. برخی، محققین در این رشتهها را همکاران سیاسی دولت متبوع میدانند و در فعالیتهای آنها به دنبال مقاصد استعماری و... هستند. عدهای شرقشناسان را معاند اسلام میدانند. در مقابل این آراء، بعضی شرق و غرب را از یکدیگر جداییناپذیر میدانند؛ آنهماری شیمل در زمرة این دسته محسوب میشود. این مقاله سه نوع جریان شرقشناسی را برمیشمارد؛ رویکرد به شرق بر مبنای کتابهایی نظیر هزار و یکشب؛ مواجهه با شرق از طریق مطالعة الهیات و ادیان ابراهیمی؛ و شیفتگی و عشق به شرق؛ و شیمل را در دستة سوم جای میدهد و به تبیین علمی رویکرد شیمل به اسلام، ویژگیهای اسلامشناسی وی و اهمیت جایگاه علمی و معنوی او به عنوان اسلامشناس در سطح جهان میپردازد.
شرقشناسی
اسلامشناسی
شیمل
اقبال لاهوری
تسامح
صلح
2009
05
22
101
130
https://pfk.qom.ac.ir/article_212_5ed00558b05530f7d120560db601e8e5.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1388
10
3
تأملی در تحول روش شناسی دانش متافیزیک (با نگاه به رابطه آن با علوم تجربی)
عباس
ایزدپناه
مقاله پیش رو در صدد است به عرصه روش شناسی مطلوب و جامع فلسفه هستی شناختی و متافیزیک به مفهوم فلسفی آن دریچهای بگشاید. از همین روی نخست به کشف تحولات و سرگذشت تاریخی – تطبیقی آن در تفکر اسلامی و غربی میپردازد و پس از آن به تبیین اصول و ارکان نظریه «روش شناسی جامع دانش متافیزیک و فلسفه» همت میگمارد و چون تحولات تاریخی یاد شده غالباً در ضمن تعامل متافیزیک با علوم تجربی بوده است، این پیوند و همبستگی تاریخی نیزبه طور فشرده مورد اشاره قرار میگیرد.
متافیزیک وجود شناختی
روش تعلیلی
روش شناسی عام تحقیق
روش شناسی جامع
روش تحلیلی معرفتی
2009
05
22
185
203
https://pfk.qom.ac.ir/article_215_4d105526de7ece2b8577069edc2d6514.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1388
10
3
تحلیل رابطه قوه وفعل با موضوع فلسفه اولی درحکمت متعالیه
جمشید
صدری
قوه و فعل از اوصاف واحکام موجود مطلق است،موجودنسبت به فعلیتی که میتواند واجد آن شود بالقوه نامیده میشود،هرچندبه لحاظ فعلیتی که هم اکنون داردموجودی بالفعل است. موجود مطلق که موضوع فلسفه اولی است به قوه وفعل تقسیم میشود، غالب مسایل فلسفی به شکل قضایای مرددة المحمول مطرح میشوند که اطراف تردید مساوی با موضوع فلسفه است .قوه یک امر وجودی است، منتهی یک وجود ضعیف که آن را از عدم ممتازمی گرداند. وجود از جهت شدت وضعف دوطرف داردیک طرفش اعلی مراتب وجوداست، طرف دیگرش هیولای اولی است که فعلیتی جزعدم فعلیت ندارد.مقاله حاضر ابتدا به طریقۀ ورود مسئله قوه وفعل به فلسفه اولی وضرورت بحث از آن میپردازد و در ادامه رابطه قوه وفعل باموضوع فلسفه اولی ونحوه صدق وجود بر آن و تناظر آن دو با خیر و شر و طرح شبهات وپاسخ به آنها از دیدگاه حکمت متعالیه را مورد بررسی وتحلیل قرار میدهد.
موجود بالقوه
موجود بالفعل
تشکیک وجود
خیر و شر
2009
05
22
205
222
https://pfk.qom.ac.ir/article_216_116cb6b233c5cc63e35ce26cea814885.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1388
10
3
« تجربه دینی از منظر جیمز »
کیوان
بلند همتان
میرعبدالحسین
نقیبزاده
پراگماتیسم پیش از هر چیز، روش است- روشی جهتِ روی آوردن به تجربه؛ چه به معنای فرایندی آن و چه به معنای فرآورده ای آن. از این منظر، مفهوم تجربه در اندیشه پراگماتیکی جیمز جایگاهی ویژه می یابد. به گونه ای که می توان کل اندیشه او را در هر زمینه به آن برگرداند و بر مبنای آن فهمید. این نکته در مورد نگاه او به "دین" نیز صادق است. جیمز در پی بررسی دین در حدود زندگی آدمی، کنشها و تجارب اوست و برای این منظور، اصطلاح تجربه دینی را به کار میگیرد، اما چون منظور جیمز از این اصطلاح به روشنی بیان نگردیده، می کوشد منظور او را در سه گام متمایز اما به هم پیوسته ( خلوت فرد با امر قدسی، احساس حضور آن و واکنش متاثر از آن در برابر جهان و انسان) دریابد. سپس بسترهای وقوع این تجربه را، که در نگاه جیمز منجر به "انواع تجربه دینی" خواهد شد، کاویده و مهمترین بستر آن، یعنی بستر روانی- عاطفی را که منظور نظر جیمز است، شرح خواهد داد. در نهایت مقاله به بررسی کاربردهای اندیشه جیمز و نقدهای وارد شده بر آن پرداخته و مهمترین نقد را بی توجهی او به مولفه اجتماعی و سنت دینی می داند.
روش پراگماتیکی
دین
تعریف دین
تجربه دینی
ویلیام جیمز
2009
05
22
223
249
https://pfk.qom.ac.ir/article_217_0f4885a97bc9ca8c1fbc6ea3637e5fba.pdf
پژوهشهای فلسفی -کلامی
1735-9791
1735-9791
1388
10
3
نقش عقل در معرفت از دیدگاه علامه مجلسی
حیدر
نور الدین
بحث درباره جایگاه عقل در ادراک وگفتگو از گستره اعتبار آن در حوزه تحصیل معارف الهى واحکام آن نفیاً یا إثباتاً از مهمترین ومطرح ترین مباحث جارى تاریخ بشر است. ودر برهه خاصى از تاریخ فکر اسلامى به کانونى از جذب ودفع افکار واندیشهها مبدل گشته است. اخباریون ومحدثین که مرحوم مجلسى در میان آنان جایگاه ویژه دارد به نفى مطلق اعتبار وارزش عقل وجایگزینکردن تمسک به اخبار وکلام معصومین منسوب گشتهاند. مقاله اى که فرا روى شما خواننده محترم قرار دارد به بررسی و تحلیل کلماتى از علامه مجلسى پرداخته که ادعا شده است در راستاى مطالب فوق قرار دارد. در پرتو تحلیل وارزیابى کلمات ایشان به حدود اثرگذارى عقل در کسب معرفت وارزش واعتبار احکام عقلى آشنا خواهید شد.
عقل
مجلسى
معرفت
شناخت
فقه الحدیث
2009
05
22
251
273
https://pfk.qom.ac.ir/article_218_47ed5ed7db0b44d3a46994d6c42e80e1.pdf