حکمت خداوند از منظر ابن‌سینا

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‌پژوه دکتری مؤسسه تخصصی کلام

2 عضو هیئت علمی دانشگاه باقر‌العلوم

چکیده

بررسی در زمینه علم خداوند – علم به ذات و موجودات– و نیز غایت، فاعلیت و قدرت پروردگار، بحث دیگری را به میان می‌کشد که همان بحث از «حکمتِ خداوند» است. فیلسوفان مسلمان همواره در صدد شناخت هویت حکمت خداوند بوده‌اند. در این میان، نخستین فیلسوف مسلمانی که به ایضاح مفهومی حکمت خداوند و تبیین مؤلفه‌های آن پرداخت، ابن‌سینا بود. وی پس از تحلیل مفهوم حکمت خداوند، سه مؤلفه­ علم، سببیت و رضایت را به عنوان عناصر اصلی حکمت پروردگار ذکر می‌کند. علاوه بر این، وی در تبیین حکمت خداوند از قاعده «العالی لایلتفت الی السافل»، فاعلیت بالعنایة واجب‌الوجود، علم عنایی و علم فعلی واجب، نظام اسباب و مسببات و خیریت ذاتی وجود نیز بهره می‌گیرد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Providence of God in Avicenna’s point of view

نویسندگان [English]

  • Javad Hajipoor 1
  • Seyed Mahmood Musavi 2
چکیده [English]

The fundamental concept of divine Wisdom grew out of deep discussions
on God's Knowledge and it can be properly analyzed when related
arguments about the purpose, agency and Providence of God are also
treated and truly understood. Of Islamic Philosophers, Avicenna was the
first to give a conceptual clarification of the divine Wisdom and explain its
constituent elements. In analyzing and scrutinizing this concept, he refers
to three components of knowledge, efficacy and pleasure contained in the
notion of divine Wisdom. In order to explain the Wisdom of God,
however, Ibn Sina appeals to other propositions in terms of his
philosophical system including "the principle that the higher being does
not care about the lower, " providential agency of Necessary Being,
Knowledge by providence, act of knowledge by Necessary Being, order of
causes and effects, essential goodness of Being.
 
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Wisdom of God
  • Providence of God
  • Providential knowledgepurpose
  • Good and Evil
  1. قرآن کریم.
  2. ابن‌سینا، 1363، المبدأ و المعاد، به اهتمام عبدالله نورانی.

3. –––––––، 1376، الالاهیات من کتاب الشفاء، تحقیق: حسن حسن­زاده آملی، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، ج2.

  1. –––––––، 1379، اشارات و تنبیهات، قم، نشر بلاغت، ج3.

5. –––––––، 1400، رسائل (رساله عیون الحکمه)، مقدمه عبدالرحمن بدوی، قم، انتشارات بیدار.

6. –––––––، بی­تا، تعلیقات، مقدمه عبدالرحمن بدوی، قم، مرکز نشر اسلامی حوزه علمیه قم.

7. –––––––، 1383، دانشنامه علایی، تصحیح دکتر محمد معین، انتشارات دانشگاه بوعلی سینا و انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.

8. –––––––، 1382، اشارات و تنبیهات (غایات مبادی)، ترجمه و شرح احمد بهشتی، قم، مؤسسه بوستان کتاب، چاپ اول.

  1. سهروردی، شهاب­الدین، 1380، مجموعه مصنفات، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ سوم، ج4.
  2. شیرازی، صدرالدین، 1428، الحکمة المتعالیة فی أسفار العقلیة، قم، طلیعه نور، چاپ دوم، ج1و7.
  3. –––––––، 1362، مفاتیح الغیب، تهران، مؤسسه تحقیقات و مطالعات فرهنگی انجمن حکمت و فلسفه ایران، چاپ اول.
  4. گمپرتس، تئودور، 1375، متفکران یونانی، محمدحسن لطفی، تهران، شرکت سهامی انتشار، ج3.
  5. مطهری، مرتضی، 1387، مجموعه آثار شهید مطهری، قم، انتشارات صدرا، چاپ هفتم، ج8.
CAPTCHA Image