علیّتِ شبه‌اُکازیونالیستی در فلسفهٔ دکارت

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه ادیان و فلسفه دانشگاه کاشان، کاشان، ایران.

چکیده

یکی از مباحث کلیدی در فلسفهٔ دکارت که امروزه نیز در میان پژوهشگران فلسفهٔ مدرن و قرون‌وسطیٰ‌‌‌‌، از اهمیت بالایی برخوردار است‌‌‌‌، رویکرد دکارت در خصوص ارتباط علت و معلولی پدیده‌ها و رویدادهای مختلف است. دکارت برای ارتباط علّی میان نفس و بدن‌‌‌‌، رویکردی اُکازیونالیستی یا همان رویکرد مبتنی بر اصالت علل موقعی، اتخاذ کرده است که بر مبنای این رویکرد، علتِ نهایی‌‌‌‌، خداوند است‌‌‌‌، اما پرسش اصلی جستار حاضر این است که آیا دکارت‌‌‌‌، همهٔ ارتباطات علت و معلولی میان پدیده‌ها‌‌‌‌ - چه مادی و چه فرامادی‌‌‌‌ - را اکازیونالیستی تبیین می‌کند و آیا اساساً می‌توان دکارت را بنیان‌گذار اصلیِ اکازیونالیسم در فلسفه دانست یا این ‌که ریشه‌های علیّت‌‌‌‌ اکازیونالیستی را باید در آثار و افکار متفکران قرون وسطیٰ جست‌وجو کرد؟ از این‌رو‌‌‌‌، در این جستار تلاش خواهیم کرد تا با توجه به آثار مختلف دکارت و نیز با توجه به دیدگاه‌های برخی متفکران قرون وسطیٰ در خصوص علیّت‌‌‌‌، نشان دهیم که دکارت را در بهترین حالت‌‌‌‌، می‌توان طرفدار نظریه یا رویکردی شبهِ‌اکازیونالیستی در خصوص علیّت‌‌‌‌ دانست که بر اساس آن‌‌‌‌، چنین نیست که علل فیزیکی و طبیعی در رویدادهای مختلف‌‌‌‌، تأثیرگذار نباشند، بلکه - به زعمِ دکارت - در کنار علیّت‌‌‌‌ خداوند‌‌‌‌، می‌توان از تأثیرگذاری علل طبیعی نیز سخن گفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Quasi-Occasionalistic Causation in the Philosophy of René Descartes

نویسنده [English]

  • Hasan Ahmadizade
Assistance Professor, Department of Religions & Philosophy, University of Kashan, Kashan, Iran.
چکیده [English]

Introduction
The discussion of “self-knowledge” as a philosophical issue begins with an intuition. This intuition is based on the fact that our knowledge of our mental states or our knowledge in relation to statements like: “I know that I am happy,” is a particular knowledge that is distinct from the rest of our knowledge. It seems that in order to gain knowledge of ourselves, we do not need to go through those processes that we go through in order to gain knowledge about the external world or knowledge of other minds. We feel that we directly know our own mental states. The role of self-knowledge philosophers is to explain this type of particular knowledge. Theories such as the Inner Sense Theory, the Acquaintance Theory, inferentialism, or theories with a rationalist approach are presented in response to this issue. Considering theories such as the Inner Sense Theory and the Acquaintance Theory, we will find that a common aspect of these theories is that self- knowledge has been defined as a product of an internal observation of our mental states. Such an approach is a kind of Empiricism in self-knowledge. The Rationalist approach has been raised against this approach. This approach, by linking self-knowledge with rationality, has opened a new chapter in the discussion of self-knowledge. The foundation of this approach is based on the principle that our situation as a rational agent plays a fundamental role in self-knowledge. Rationalists believed that this ignorance of the fundamental role of rationality in self-knowledge has caused Empiricists to ignore the most important kind of self-knowledge that is associated with rationality. Tyler Burge, Richard Moran, and Matthew Boyle are some of the important philosophers who theorize about this kind of self-knowledge.
Goal
In this paper, we will first introduce the main components of Rationalist approaches because we want to review the theoretical literature of this approach. Then, we will bring up a summary of the Tyler Burge view, a famous and important philosopher of the rationalist approach. This is an introduction to introduce Moran's Theory of Transparency which is the focal point of our discussion. We will then refer to one of the most important challenges facing the Transparency Theory and bring up a significant solution that is presented by Matthew Boyle. We will also show that despite the advantages of this solution, there are ambiguities and other challenges. Finally, we will try to set up two proposals as a way to advance Boyle’s solution.
Conclusion
The perspective of rationalist philosophers about the existence of a kind of self-knowledge in rational creatures seems to be a powerful idea that is difficult to oppose. Tyler Burge presented interesting arguments about this issue. But it is not easy replying to the question of how this kind of self-knowledge occurs. The theory of Transparency and Reflectivism were proposed to respond to this question. Although they have been considered as efficient theories; however, the mentioned problem still remains ambiguous and complex. Transparency denied the introspective self-knowledge, but couldn’t explain how transparent self-knowledge occurs and therefore, it does not provide a complete explanation for self-knowledge. Some vagueness and some important challenges still continue to exist in this theory.
Finally, we propose two proposals as a complement to Boyle’s theory. Maybe they could advance this theory. We suggest that we can use the concept of non-conceptual belief and dispositional belief. These debates have the potential for solving some of the challenges of Transparency and Reflectivism. These are profound topics and need great reflection. We know that our proposals are very elementary and crude ideas. But perhaps they can be a way toward developing the Transparency and Reflectivism theories.

کلیدواژه‌ها [English]

  • René Descartes
  • Causation
  • Occasionalism
  • Medieval age
ابن سینا‌‌‌‌، حسین بن عبد اللّه. (1404ق). الشفا. (الهیات(. (مقدمه: ابراهیم مدکور). قم: مکتبة آیة اللّه مرعشی نجفی.
ابن‌میمون‌‌‌‌، موسی. (1972). دلالة الحائرین. (قدّم له حسین آتای). آنکارا: مکتبة الثقافة الدینیة.
بهمنیار بن مرزبان‌‌‌‌. (1375). التحصیل. (تصحیح و تعلیق: مرتضی مطهری). تهران: دانشگاه تهران.
دکارت‌‌‌‌، رنه. (1361). تأملات در فلسفهٔ اولی. (ترجمه: احمد احمدی). تهران: مرکز تولید و انتشارات مجتمع دانشگاهی ادبیات و علوم انسانی.
دکارت‌‌‌‌، رنه. (1384). اعتراضات و پاسخ‌ها. (ترجمه و توضیح: علی موسایی افضلی). تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
رازی‌‌‌‌، فخر الدین محمد بن عمر. (فخر رازی). (1987). المطالب العالیه من العلوم الالهی. (تحقیق: احمد حجازی). بیروت: دار الکتب العربیه.
رازی‌‌‌‌، فخر الدین محمد بن عمر. (1990). المباحث المشرقیه فی علم الالهیات والطبیعیات. (تحقیق: محمد المعتصم باللّه). بیروت: دار الکتب العربیة.
ژیلسون‌‌‌‌، اتین. (1385). نقد تفکر فلسفی غرب از قرون وسطیٰ تا اوایل قرن بیستم. (ترجمه‌: احمد احمدی). تهران: انتشارات سمت.
غزالی‌‌‌‌، محمد بن محمد. (1383). تهافت الفلاسفه. (ترجمه: حسن فتحی). تهران: انتشارات ثار اللّه.
 
Al-۔Razi, F. D. (1990). Al۔Mabahith al۔Mashriqiyya. (M. Mohtasem Billah, Ed). Beirut: Dar Al۔Kotob al۔Arabiyah.
Al-Ghazali, Muḥammad. (1383 A H). Tahafut al۔Falasifa [The Incoherence of the Philosophers] (). (H. Fathi, Trans.). Tehran: Thar Allah. [In Persian].
Al-Rāzī. (1987). Al۔Matalib al۔Aliya min al۔‘Iilm al۔Ilahi. (H. Ahmad, Ed.). Beirut: Dar Al۔Kotob al۔Arabiyah.
Aquinas, T. (2012). The Power of God: By Thomas Aquinas (1 edition; R. J. Regan, Trans.). New York: Oxford University Press.
Aquinas, T. (2014). The Summa Theologica. Catholic Way Publishing.
Avicenna. (Ibn Sina). (1404 AH). Al۔Ilahiyyat min Kutub al۔Shifa [Metaphysics from the Book of Healing]. (I. Madkour, Ed.). Qom: Ayatollah Marashi Najafi.Library
Bahmanyar. (1375 AP). Kitab at۔Tahsil. (M. Motahhari, Ed.). Tehran: University of Tehran.Press
Bennett, J. (2001). Learning from Six Philosophers: Descartes, Spinoza, Leibniz, Locke, Berkeley, Hume. Oxford: Oxford University Press, USA.
Descartes, R. (1361 AH). Ta’ammulat dar Falsafa-i Ula [Meditations on First Philosophy]. (A. Ahmadi, Trans.)., as. Tehran: Markaz-i Tawlid va Intisharat-i Mujtame-i Daneshgahi-i Adabiyyat va Ulum-i Islami. [In Persian].
Descartes, R. (1384 AH). E‘terazat va Pasukh-ha [Objections and Replies]. (A. Musaee Afzali, Trans.). Tehran: Ilmi Farhangi. [In Persian]
Descartes, R. (1984). The Philosophical Writings of Descartes: (J. Cottingham, R. Stoothoff, & D. Murdoch, Trans. & Eds.). Cambridge University Press.
Fakhry, M. (2008). Islamic Occasionalism and its Critique by Averroes and Aquinas. London: Routledge.
Gilson, É. (1385 AH). Naqd-i Tafakkur-i Falsafi-i Gharb az Qurun-i Vusta ta Awa’il-i Qarn-i Bist [Etudes sur le role de la pensee medierale dans la formation du systeme cartesien]. A. Ahmadi, Trans.). Tehran: Samt. [In Persian]
Maimonides, M. (1972). Dalalat al-Ha’ireen [The Guide of the Perplexed]. Preface by H. Atay. Ankara: Maktabat al۔Thaqafa al۔Diniyyah. [In Arabic].
Malebranche, N. (1997). The Search after Truth. (T. M. Lennon & P. J. Olscamp. T. M. Lennon & P. J. Olscamp., Trans. & Eds.). Cambridge: Cambridge University Press.
Nadler, S. (1994). Descartes and Occasional Causation. British Journal for the History of Philosophy, 2(1), 35–54. doi: 10.1080/09608789408570891
Schmaltz, T. M. (2008). Descartes on Causation. Oxford: Oxford University Press.
Suárez, F. (1994). On Efficient Causality: Metaphysical Disputations 17, 18, and 19 (A. J. Freddoso, Trans.). New Haven: Yale University Press.
CAPTCHA Image