تأثیر گناه بر شناخت، با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبایی(ره)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری کلام اسلامی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)

چکیده

نوشتة پیش‌روی، برآن است تا تأثیر گناه بر شناخت را، در قلمرو شناخت حضوری و حصولی، باتأکید بر دیدگاه علامه طباطبایی بررسی‌کند؛ در قلمرو شناخت حضوری، به بررسی تأثیر عامل گناه بر شناخت حضوری از خود و شناخت حضوری از خداوند می‌پردازد و درشناخت حصولی نیز بحث را در حوزة عقل عملی و نظری، پیش می‌برد.
علامة طباطبایی، میزان فهم را در چارچوبِ علم‌النفس فلسفی، علم اخلاق تبیین می‌کنند؛ از این‌روی، در کنار عوامل اجتماعی و بیرونی نظیر دوری از مراکز علمی، ملکات واعمال ناپسند را نیز عامل تفاوت در فهم می‌دانند و بر نقش منفی ملکات رذیله در استعدادهای ذهنی و فراگیری علوم تأکید می‌کنند.
در واقع، از آن‌جا که، آیات و روایاتی بر تأثیر تقوا برشناخت و قوة تمییز انسان تصریح دارد، می‌توان تأثیر اعمال وملکات را در متون دینی، در چارچوبِ تأثیر تقوا به مثابة خودنگه‌داری در اعمال و داشتن همةملکات فضیلت‌مند دانست. لذا، علامة طباطبایی بین رعایت تقوای الهی و توان عقل در ادراک نظری قایل به ملازمه‌اند؛ این سخن بدین معناست که نه تنها توان عقل در میزان رعایت تقوای الهی مؤثر است، بلکه پای‌بندی به تقوا در مقام علم نیز تأثیر دارد.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Impact of Sin on Knowledge according to Allamah Tabataba`i

نویسنده [English]

  • Mehdi Shokri
چکیده [English]

The present paper is going to examine the effect of sin on knowledge, whether direct or indirect knowledge, with an emphasis on Allamah Tabatabai’s viewpoint. In the domain of direct knowledge, the paper discusses such an effect in both the direct knowledge of the self and the direct knowledge of God. In the domain of indirect knowledge, it goes on to discuss it in terms of theoretical and practical reason. In fact, as the Koranic verses and the Islamic traditions have specified, God fearing results in increasing knowledge; moreover, it expresses itself in the form of self-controlling and in the acquisition of moral virtues. So, Allamah Tabataba`i holds that there is a concomitance between God fearing and the power of intellect in discursive discernment. This means that there is a mutual interaction between the power of reason and the observance of divine commands.

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • knowledge
  • sin
  • God fearing
  • moral justice
  • Allamah Tabataba`i
  1. قرآن کریم
  2. نهج‌البلاغه
  3. آمدی، التمیمی، عبدالواحد، 1373، غرر الحکم      و درر الکلم، تحقیق: میر سید جلال الدین محدث الارموی، تهران، دانشگاه      تهران.
  4. ابن سینا، ابو علی،1375، الاشارات و      التنبیهات، قم، نشر البلاغه، ج 2.
  5. ارسطو، 1365، اخلاق نیکوماخوس،      ترجمه: دکتر سید ابوالقاسم پور حسینی،تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ج1.
  6. افلاطون، 1380، دوره      آثارافلاطون، ترجمه: محمد حسن لطفی، تهران، انتشارات خوارزمی، ج2و3.
  7. برنجکار، رضا،1374، معرفت      فطری خداوند، تهران، موسسه نبأ.
  8. پترسون، مایکل،1379، عقل      و اعتقاد دینی، ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران، انتشارات طرح      نو.
  9. جوادی آملی، عبدالله، 1378،      معرفت‌شناسی در قرآن، قم، مرکز نشر اسراء.
  10. جوهری، اسماعیل،1339ق، صحاح اللغة، بیروت، دارالعلم، ج3وج6.
  11. حر عاملی، محمد      حسین،1371، الجواهر السنیه، ترجمه: زین العابدین کاظمی، تهران، انتشارات دهقان.
  12. ری شهری، محمد، 1375، میزان الحکمة، قم، دارالحدیث.
  13. صدرالدین شیرازی،محمد ابن ابراهیم،1379، الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة،      قم انتشارات مصطفوی، ج1.
  1. طباطبایی، سید محمد حسین،1364، اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران، انتشارات صدرا، ج 2.
  2. _________ ، 1417ق، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات،ج1و 2 و4 و5 و 6و7 و8 و11و13و 15 و 19.
  3. _________ ،1362، رسائل سبعه، قم، بنیاد علمی و فکری علامه طباطبایی .
  4. _________ ،1360، رسالة الولایة، تهران، منشورات قسم الدراسات، الاسلامیه.
  5. _________ ،1371، مجموعه مقالات، تهران، دفتر نشر و فرهنگ اسلامی، ج1.
  1. _________ ،1416، نهایة الحکمة،قم، موسسة النشر الاسلامی.
  2. طوسی، خواجه نصیرالدین، بی‌تا، اخلاق ناصری،      تهران، انتشارات علمیه اسلامیه.
  3. فیاضی، غلامرضا، 1383، انسان انسان را نشان ‌می‌دهد،      خبرنامه، شماره7.
  4. مجلسی، محمد باقر،1405ق، بحار      الانوار،تهران،المطبعه الاسلامیه، ج71.
  5. مسکویه رازی، ابو علی، تهذیب الاخلاق و تطهیر      الاعراق، بیروت، مکتبة الحیاة، بی تا.
  6. مصباح یزدی، محمد تقی،1370، آموزش فلسفه، تهران،      مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، ج 1و2.
  7. _________ ، 1405، تعلیقة      علی نهایة‌الحکمة، قم، موسسه در راه حق.
  8. _________ ، 1377، خودشناسی برای خودسازی، قم،      انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
  9. _________ ، 1380، شرح جلد هشتم الاسفار‌الاربعه،      قم، انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ج2.
  10. مطهری، مرتضی، بی‌تا، ده گفتار، قم، انتشارات      صدرا.
  11. _________ ،1354، سیری در نهج البلاغه، قم،      مرکز مطبوعاتی دار التبلیغ اسلامی.
  12. معین، محمد،1379، فرهنگ فارسی، تهران،      انتشارات، امیر کبیر، ج 2.
  13. مفید، محمد بن محمد، 1416، الارشاد، قم، موسسه      آل البیت لاحیاء التراث، ج1.

 

 


CAPTCHA Image