بررسی و نقد براهین عدل الاهی از دیدگاه محمدحسین طباطبایی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

مشغول به سطح چهار حوزه و دانشجوی دکتری شیعه‌شناسی (کلام شیعه) دانشگاه ادیان و مذاهب.

چکیده

از نگاه محمدحسین طباطبایی، حقیقت عدل همان مساوات و موازنه بین امور است، به طوری که هر چیزی در جایگاهی که استحقاق آن را دارد، یعنی در جایگاه شایسته‌اش، قرار گیرد. ایشان عدل را مساوق و ملازم با حسن می‌دانند و از طرفی در تفسیر المیزان افعال الاهی را مبتنی بر حسن و قبح عقلی قرار داده‌اند. پس از نگاه ایشان اوامر و نواهی الاهی مبتنی بر عدل نیز هست. برای اثبات عدل الاهی در کتب فلسفی و کلامی به براهین عقلی و نقلی متعددی تمسک شده که در این مقاله می‌کوشیم به بررسی برخی از براهین عدل الاهی بپردازیم، که از نظر طباطبایی می‌توان در جهت اثبات عدل الاهی از آنها بهره جست؛ براهینی از قبیل واجب‌الوجود بالذات بودن خداوند، برهان صدیقین، و برهان عنایت

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Review and Critique of Proofs for Divine Justice in Allamah Tabatabaii's View

نویسنده [English]

  • mohsen Fatahi ardakne
چکیده [English]

In Allamah Mohammad Hussein Tabatabaii's view, the essence of justice is equality and balance among things, such that everything is placed in its deserved position. He believes that justice is coextensive and concomitant of goodness. On the other hand, in his Al-Mizan Commentary, he bases divine acts on rational goodness and badness. In his view, therefore, divine command and forbiddance are based on justice as well. In philosophical and theological books, he resorts to several transmitted and intellectual proofs to prove divine justice. The present paper attempts to review some of these proofs which Tabatabaii believes can be used to prove divine justice. Some of these proofs are the proof of Necessary Existence by itself, God's being by essence, proof of the Righteous, and proof of Providence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • justice
  • divine justice
  • necessary existence
  • proofs for proving the existence of God
  • Tabatabaii

مراجع

1-    هج البلاغه، ترجمه محمد دشتی، 1379، قم، لقمان، چ سوم.
2-    ابن منظور، محمد بن مکرم،  بی تا، لسان العرب، بیروت، بی جا.
3-    ابی الحسین احمد بن فارس بن زکریا، 1404 ق، مقاییس اللغه، مکتب الاعلام الاسلامی.
4-    بحرانی، ابن میثم، 1406، قواعد المرام فی علم الکلام، قم، مکتبه آیه الله المرعشی، چ دوم.
5-       جوادی آملی، عبدالله،  1378، تبیین براهین اثبات خدا، قم، انتشارات اسراء، چ سوم.
6-       حلی، حسن بن یوسف بن مطهر، 1422، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، مصحح حسن زاده آملی، قم، موسسه نشر اسلامی، چ نهم.
7-       راغب اصفهانی، بی تا، المفردات فی غریب القرآن، تهران، مکتبه المرتضویه.
8-       شیرازی، صدرالدین محمد، 1428ق، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، همراه با تعلیقات و حواشی علامه طباطبایی، انتشارات طلیعه نور.
9-       طباطبایی، محمد حسین، 1417ق، المیزان، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه‌ی مدرسین.
10-  طباطبایی، محمد حسین، 1378، نهایه­الحکمه، تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضی، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، چ اول.
11-  طباطبایی، محمد حسین، 1382، اصول فلسفه و روش رئالیسم، قم، انتشارات صدرا، چ نهم.
12-  طریحی، فخر الدین، 1985م، مجمع البحرین، بیروت، مکتبه الهلال، چ اول.
13-  طوسی، خواجه نصیر الدین، 1407، تجرید الاعتقاد، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چ اول.
14-  مجتهد خراسانی، میرزا محمود، 1382، رهبر خرد، قم، انتشارات عصمت.
15-  مصباح یزدی، محمد تقی، 1405ق، تعلیقه علی نهایه­الحکمه، قم، موسسه در راه حق.
16-  مصباح یزدی، محمد تقی، 1378، آموزش فلسفه، قم، سازمان تبلیغات اسلامی، چ اول.
17-  مطهری، مرتضی، 1386، عدل الهی، قم، انتشارات صدرا، چ بیست و هشتم.
18-  مظفر، محمد رضا، 1375، المنطق، قم، اسماعیلیان، چ هفتم.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار