معرفت تنزیهی و تشبیهی خداوند

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران ـ گروه کلام

چکیده

یکی از مهم‌ترین مباحث تاریخ کلام و فلسفه، چه در مغرب‌زمین و چه در فرهنگ اسلامی، همواره این بوده است که آیا عقل انسان قادر است به ذات و صفات پروردگار، معرفت ایجابی پیدا کند یا تنها می‌تواند به معرفت سلبی (تنزیهی) دست یابد. در این مقاله کوشیده‌ام نشان دهم که هم دلایل عقلی و هم آیات و احادیث اسلامی اثبات می‌کنند که یگانه معرفت دست‌یافتنی برای ذهن ما دربارة ذات و صفات الهی، معرفت سلبی است و هرگونه تلاش برای کسب معرفت ایجابی در این امر، به نظریه تشبیه می‌انجامد که به حکم عقل و نقل باطل است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Negative Knowledge: The Only Way Available to God's Attributes

نویسنده [English]

  • Ali M. Afzali
چکیده [English]

 
One of major discussions in the history of theology and philosophy, whether in western or Islamic culture, is whether the reason can gain a positive Knowledge of the divine attributes. The author in this paper has attempted to show, on the basis of both rational proofs and textual proofs, that Negative (or apophatic) Knowledge is the only available Knowledge of God's qualities, so that any attempt to acquire a positive Knowledge is resulted in anthropomorphism, which is false by reason and tradition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • God's attributes
  • positive Knowledge
  • negative Knowledge
  • apophatic theology
1ـ قرآن کریم
2ـ نهج‌البلاغه
3ـ جهانگیری، محسن، محی‌الدین ابن‌عربی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران،چاپ چهارم، 1375.
4ـ صدوق، محمدبن علی، التوحید، تهران، مکتبة الصدوق، 1398ه‍ .ق.
5ـ طباطبایی، محمدحسین (و مطهری، مرتضی)، اصول فلسفه و روش رئالیسم، قم، انتشارات صدرا،بی تا
6ـ طباطبایی، محمدحسین، نهایة الحکمة، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، بی‌تا
7ـ کلینی، محمدبن یعقوب، الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1365، 8 جلد
8ـ مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، چاپ دوّم، 1403ه‍ .ق.، 110 جلد
9ـ مصباح یزدی، محمدتقی، آموزش فلسفه، تهران، سازمان تبلیغات اسلامی، 1365.
CAPTCHA Image