نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه حقوق خصوصی دانشگاه قم
چکیده
تازه های تحقیق
مبنا و هدف حقوق از مباحث اساسی فلسفه حقوق است که به اعتبار آنها نظامهای گوناگون حقوقی هر یک مبنایی را برگزیدهاند و اهدافی را مطرح کردهاند. در مرتبة بالاتر نظام حقوقی شعبهای از علوم انسانی است. میتوان گفت مبنا و هدف حقوق، متأثر از دیدگاه کلی است که نسبت به جهان و انسان و رابطة انسان با جهان در آن مطرح میشود. و به اعتبار مشربهای گوناگون فلسفی اجتماعی که هدف و غایت انسان را مشخص میکنند، نوع نظام حقوقی هم بر این اساس پایهریزی میشود.
حق در لغت و اصطلاح، صرف نظر از اختلاف سلیقهها یک نوع توانایی و امتیاز است که صاحب حق میتواند به اعتبار این توانایی آن را اعمال کند یا دیگران را ملزم به رعایت آن نماید و این وجه اشتراک نظر حقوقدانان و فقهاء در معنای حق است.
در قرآن حق در معنای وسیع آن مطرح شده است و ثبات، صحت و هدفداری را در برمیگیرد.
حقوق، ضوابط و مقررات حاکم بر یک جامعه معین است. در حقوق اسلامی معنایی فراتر از ضوابط حاکم بر روابط اجتماعی دارد و روابط انسان با هستی و انسان با خدا را در برمیگیرد.
مبنا و منبع حق با هم متفاوتند و مقصود از مبنا ملاک حکم و قدرتی پنهانی که قواعد حقوقی را الزامآور میکند، است ولی سرچشمة ضوابط و مقررات صرف نظر از ملاک آنها میباشد.
مبنای حقوق در دیدگاه طرفداران حقوق فطری، عدالت و اراده خداوند است که در طی دورههای مختلف تا عصر حاضر تحولات فراوانی یافته و در حال حاضر به چند قاعده مشخص محدود شده است.
در مجموع میتوان گفت آن است که امنیت فردی و اجتماعی، تقویت فضیلتهای اخلاقی و اصلاح و آبادانی دنیا و آخرت، اقامه قسط و عدالت از اهداف حقوق در نظام حقوق اسلامی است.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
Discussion on the fundamentals and aims of the law, especially philosophy of the law, is among the main themes of such a discipline. Proportionate to the attitudes towards the cosmos and man, there are aims and basic rules for legal systems. Social justice, freedom, interests and order are among those aims and principles in different legal systems. Accordingly, in Islamic legal system, the fundamentals of the law are based on values, limits, and rights in the religious perspective, so that the enforcement of the legal rules provides happiness in the life hereafter as well as in this world, whether individual or social happiness. The paper, written in two separate parts, examines the aims and fundamentals of different legal systems.
کلیدواژهها [English]
گورویچ، ژرژ، درآمدی بر جامعهشناسی حقوق، ترجمه حسن حبیبی، انتشارات دانشگاه تهران،
ارسال نظر در مورد این مقاله