بازخوانی حرکت جوهری ملاصدرا و برخی لوازم و پیامد‌های دین‌شناختی آن

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بندرعباس

2 دانشیار دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

مقاله حاضر، با واکاوی مبانی وجودی و معرفتی فلسفه ملاصدرا، رویکرد خاص وی را به نظریه حرکت جوهری بررسی می‌کند. ملاصدرا بر اساس نگرش تلفیقی خود، مؤلفه‌ها و لوازم نظریه خویش را بازنگری می‌کند. بر این اساس، دوگانه‌های ماده و صورت و اتصافشان به جوهریت، در ذیل کارکردهای نفس تبیین می‌شود. وی، با وضع تفکیک بین اشتداد وجودی و اشتداد جوهری، موضوع اشتداد را امری ورای جوهریت و عرضیت و اسناخ حقیقت وجود می‌داند. ملاصدرا، با وضع تشکیک به مثابه ملاک نهایی، فرآیند اشتداد را در عقول مجرد و جمیع ماسوی‌الله تسری می‌دهد. بر این اساس، در تفکر صدرایی، خلع نفس از عوارض مادی و جسمانی در حین موت، مانع از استدامه حرکت استکمالی و تناسخ دنیوی نفس نخواهد بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Reanalysis of Mulla Sadra’s Theory on Substantial Motion and Some of Its Theological Requirements and Outcomes

نویسندگان [English]

  • Mohammad Nejati 1
  • Mohammad Sa’eedimehr 2
چکیده [English]

The present paper investigates Mulla Sadra’s specific approach to the theory of substantial motion by reanalyzing the existential and epistemic foundations of his philosophy. Based on his synthetic attitude, Mulla Sadra revises the components and requirements of his theory. Accordingly, dichotomy of matter-form and qualifying them to substantiality are explained under the rubric of soul’s functions. By differentiating existential increase in intensity from substantial increase in intensity, he believes that gradual increase in intensity is beyond substantiality, accidentalness and congruence of reality. By proposing gradation as the final criterion, he applies the process of gradual increase in intensity to immaterial intellects and everything other that God. In Sadrian thought, therefore, removing material and physical accidents from soul at the time of death does not prevent the continuation of its perfecting motion and worldly reincarnation.

مراجع

  1. منابع

    1. اکبری، رضا (1377). «تجربه دینی سوئین‌برن و اصل زودباوری»، در: قبسات، س3، ش8 و 9، ص96-103.
    2. پترسون، مایکل و همکاران (1383). عقل و اعتقاد دینی، ترجمه: احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
    3. ملکیان، مصطفی (1381). راهی به رهایی؛ جستارهایی در باب عقلانیت و معنویت، تهران، نشر نگاه معاصر.
      1. Cupitt, D. (1998). Mysticism and Morality,Blackwell.
      2. James, W. (1902). The Varieties of Religious Experience, Newyork: longman, creen.
      3. Mackie, J. L. (1982). The Miracle Of Theism, New York: Oxford University Press.
      4. Peterson, M. (1991). Reason and Religious Belief, Oxford: Oxford University Press.
      5. Swinburne, R. (1979).The Existence of God, Oxford: Clarendon Press.
      6. Swinburne, R. (2005). Faith and Reason, Oxford, 2nd ed.: Oxford University Press.
        1. Swinburn, R., Intellectual Autobiography, in Reason and the Christian Religious, Essay in Honor Of Richard Swinburne , Edited by Alan G. Radgett., Oxford , Clarendon Press, 1994.
        2. William, J. (1902). The Varieties of Religious Experience, Newyork: Longman, Green Co.
        3. Yandell, K. (1993). The Epistemology of Religious Experience, Cambridge.

     

     

ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار