عقلانیت اشراقی در اندیشه فلسفی ابن‌سینا

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه باقرالعلوم.

2 عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم

3 دانشجوی دکتری مدرسی معارف دانشگاه باقرالعلوم

چکیده

‏ابن‌سینا به عنوان یکی از شارحان و معلمان بزرگ فلسفه ارسطویی بیش از هر چیز فیلسوفی عقل‌گراست که ‏به استدلال و فلسفه استدلالی- بحثی اهمیت زیادی می‌دهد؛ اما در بعضی آثار او رگه­هایی از تمایل وی به اشراق ‏یافت شده که جهت‌گیری او به سمت راه ‏اشراق و شهود را نشان می‌دهد. از میان مهم‌ترین آثار ایشان با رنگ و بوی اشراقی می­توان به رسائل رمزی شیخ، همچون حی بن یقظان، رسالة الطیر، رساله سلامان و ابسال، قصیده عینیه و رسالة فی العشق اشاره کرد، که البته از همه اینها مهم‌تر سه نمط آخر اشارات در بهجت و سعادت، مقامات العارفین ‏و اسرار الآیات است. ابن‌سینا خود صریحاً به گرایش اشراقی­اش اشاره کرده و در مقدمه منطق المشرقیین که ‏باقیمانده از حکمت مشرقی ایشان است از گرایشی دیگر و جدا شدن از شریکان مشایی سخن می‌گوید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Illuminative Wisdom in the Philosophical Thought of Avicenna

نویسندگان [English]

  • Mohammad Mahdi Gorjiyan 1
  • Sayyid Mahmud Musawi 2
  • Ma'sumeh Isma'ili 3
چکیده [English]

Avicenna as one of the great commentators and teachers of Aristotelian philosophy is a rationalist philosopher setting the most emphasis on reasoning. In some of his works, however, he showed an inclination toward illuminative philosophy. Some of these works are as follows: Hayy Ibn Yaqdhan, Risalat al-Tayr, Risalat Salaman wa Absal, Qasidah 'Iyniyyeh, and Risalat fi al-'Ishq and most importantly the last three parts of Al-Isharat: speaking of happiness and felicity, the positions of mystics, and the secrets of the charismatic acts of the saints. Avicenna himself alluded to his interest in illuminative philosophy in the introduction of one of his works called, Mantiq Al-Mashriqiyyin, in which he writes of the a different tendency, separating him from peripatetic philosophers.

کلیدواژه‌ها [English]

  • rationalism
  • illuminative method
  • argumentative method
  • illuminative philosophy
  • illuminative knowledge
  • Avicenna

مراجع

  1.  

    1. ابن‌سینا، 1371، الشفاء: البرهان، قم، المؤسسه العالمیه للدراسات السلامیه، الطبعة الاولی.
    2. ------- ، 1373، رسالة فی ماهیة الصلاة، تهران، نشر مهران.
    3. ------- ، 1378، حیّ بن یقظان، قم، بیدار.
    4. ------ ،  1403، الاشارات و التنبیهات، شرح خواجه نصیرالدین طوسی، ج2، بی­جا، نشر الکتاب.
    5. ------ ، 1953، رسائل ابن‌سینا، رسالة العشق، استانبول.
    6. ------ ، المنطق المشرقیین، 1362، الشفاء، النفس من کتاب الشفاء، قم، مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی.
    7. ------ ، المنطق المشرقیین، 1364، قم، منشورات مکتبه آیت الله العظمی المرعشی النجفی.
    8. ------- ، المنطق المشرقیین، 1375، التعلیقات، قم، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
    9. ارسطو، 1949، التحلیلات الثانیه، ابوبشر متی بن یونس، تحقیق: عبدالرحمن بدوی، قاهره، دار کتب المصریه.
    10. افلاطون، 1969، فایدروس، ترجمه:­ أمیر حلمی، مصر، دارالمعارف.
    11. ------ ، بی‌تا، تاسوعات، مترجم: الدکتور فرید جبر، مکتبة لبنان.
    12. بدوی، عبدالرحمن، 1977، افلوطین عند العرب، وکالة المطبوعات.
    13. ------ ، 1978، ارسطو عند العرب، کویت، وکالة المطبوعات.
    14. ------ ، 1978، الأفلاطونیه، المحدثه عند العرب، کویت، وکالة المطبوعات.
    15. سهرورردی، ‌شهاب‌الدین، 1380، حکمة الإشراق، شرح شمس‌الدین محمد شهرزوری، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
    16. ------ ، 1385، المشارح و المطارحات، مجموعه اول، تهران، مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
    17. صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم‌، بی‌تا، حکمة المتعالیه فی الأسفار الأربعه، قم، شرکة دار المعارف الإسلامیه.
    18. عزت بالی، مرقت، 1404، الإتجاه الإشراقی فی فلسفه ابن‌سینا، البیروت، دار الجلیل.
    19. کربن، هانری، 1372، تاریخ فلسفه­ اسلامی، تهران، کویر.
    20. گوهرین، سید صادق، 1330، حجة الحق ابوعلی سینا، تهران.
    21. مجموعه نویسندگان، 1383، المهرجان لا بن‌سینا، همدان، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
    22. ------ ، 1384، جشن­نامه­ ابن‌سینا، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
    23. محمد بن منور، 1348، اسرار التوحید، تهران، سخن.
    24. نصر، سید حسین، 1342، نظر متفکران اسلامی درباره­ طبیعت، تهران، خوارزمی.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار