ارزش ذاتی و ارزش ابزاری در فلسفه محیط زیست (از رویکردهای فلسفی تا راهبردهای حقوقی)

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد یار دانشگاه قم

2 دانشجوی دکتری حقوق عمومی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

این مقاله ضمن تحلیل و بسط دو مفهوم ارزش ذاتی و ارزش ابزاری در حوزه طبیعت و محیط زیست و تطبیق آن با رویکردها و نحله های غالب فلسفه و اخلاق محیط زیست به مطالعه این بحث در حوزه حقوقی، بویژه حوزه مربوط به خسارات زیست محیطی و ارزیابی آنها پرداخته است. فرض اساسی این نوشتار براین امر استوار است که هنوز قوانین و رویکردهای حوزه محیط زیست رنگ و بویی مبتنی بر انسان محوری دارند و از رویکردهای طبیعت محوری که انسان نیز جزئی از آن بشمار آمده، غفلت گردیده است. در نهایت برآیند این مقاله تأکید بر رویکرد انسان «طبیعت محور» (آنترو بیوسنتریک) با الهام از آموزه های اسلام در عرصه فلسفه و حقوق محیط زیست است.
 
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Intrinsic and instrumental value in environmental philosophy (from philosophical approaches to legal strategies)

نویسندگان [English]

  • Azizollah Fahimi 1
  • Ali Mashhdi 2
چکیده [English]

Having Analyzing the concepts of ‘intrinsic value’ and ‘instrumental value’ in the domain of natural environment, the present essay deals with the major approaches in the philosophy of environment and ethics of environment as well as discusses the approaches in the domain of law, especially in relation to the environmental damages. The basic assumption of this writing is that the orientation of the laws and approaches is still anthropocentric, neglecting the biocentric approaches which include man as one element. In the end, while inspired by the Islamic doctrines in the philosophy of environment and the law of environment, the essay emphasizes on the anthrobiocentric approach.

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • intrinsic value
  • instrumental value
  • anthropocentric approach
  • biocentric approach
  • anthrobiocentric approach
الف- فارسی وعربی
1- بری،جان،1380، محیط زیست ونظریه اجتماعی، ترجمه حسن پویان ونیره توکلی، سازمان حفاظت محیط زیست،چ اول.
2- بنسون، جان ،1382، اخلاق محیط زیست ،مجموعه مقالات و بررسیها ،ترجمه عبدالحسین وهاب زاده، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد،چ اول.
3- بیری، توماس،1385، »عصر اکوزوئیک «، مجله سیاحت غرب، مرکز پژوهشهای اسلامی صداوسیما، ش33، فروردین.
4- ترنر،آر.ک،ودیگران ،1374، اقتصاد محیط زیست ،ترجمه دکتر سیاوش دهقانیان، انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد،چ اول.
5- جان بلامی فاستر،1381، اکولوژی مارکس، ماتریالیسم وطبیعت، ترجمه اکبر معصوم بیگی،نشر دیگر،چاپ اول.
6- زمانی،سید قاسم، تابستان 81، »توسعه مسئولیت بین المللی درپرتو حقوق بین الملل محیط زیست،«، نشریه حقوقی شهر دانش،ش1.
7- فتحی واجارگاه، کوروش، محسن فرهینی فراهانی،1382، دانش زیست محیطی زنان برای توسعه پایدار،انتشارات دانشگاه شهید بهشتی،چ اول.
8- کزازی،مجتبی، زمستان 72، »معرفی وبررسی مقدماتی کمیسیون غرامات سارمان ملل متحد«، مجله حقوقی، دفتر خدمات حقوقی بین المللی ،ش16.
9- مجنونیان، باریس هنریک،1384، تقریرات درس حفاظت از محیط زیست، دوره کارشناسی ارشد حقوق محیط زیست،دانشگاه شهید بهشتی.
10- زمخشری، محمود، 1407هـ.ق، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل، دار الکتب العربی ،ج3.
11- طباطبایی، محمد حسین، 1417هـ ق.پ، المیزان، دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
12- فیض الاسلام،1373، نهج البلاغه. مشهد.
13- محمد بن احمدالانصاری القرطبی،1405 هـ.ق، الجامع الحکام القرآن، موسسه التاریخ العربی، ج3.
14- محمد بن حسن ابن علی،(شیخ حر عاملی)،1409 هـ.ق، وسایل الشیعه، موسسه آل البیت ،ج5،باب 8.
ب- لاتین
15-Alain de Benoist , La nature et sa « valeur intrinsèque» , sur: http://www.alaindebenoist.com/pdf/la nature et sa valeur intrinseque.pdf
 
16- Catherine Roche,2006, Droit de l’environnement ,Gualino editeur.
17- Chantal Cnsde et al,2008, Code de l’environnement , Dalloz,11e édition.
18- Dalil Boubakeur, 2mars2001 « L’Islam et l’environnement» , Conférence du G8, Triest – Italie.
19-Delord. J ,2008, «La recherche écologique à l épreuve de la philosophie de l'environnement» , Reveu Labyrinthe-Atelier interdisciplinaire , n°29.
 20-Drengson, Alan, Summer 1997, «An Ecophilosophy Approach, the Deep Ecology Movement, and Diverse Ecosophies »,Journal of Ecosophy, Vol 14, No. 3.
21-J. Baird Callicott, Spring 1995, « Intrinsic value in Nature: a Metaethical Analysis», The Electronic Journal of Analytic Philosophy.
22- Kiss,Alexandre,2004, Droit international de l’environnement, Pedone,13e ,Paris. 
,2002, «La philosophie éthique: Michel Leblanc DesNeiges23-
au service de l'environnement? », Fondation Médias Verts
24-Prieur,Michel, 1 Juin 2008, "Vers un droit de l'environnement renouvelé" , Cahiers du Conseil constitutionnel.
25-Yves Jegouzo , "La Constitution etl’environnement", Études et doctrine Cahiers du Conseil constitutionnel , n° 15sur <http://www.conseil-constitutionnel.fr/cahiers/ccc15/env1.htm>
 
 
CAPTCHA Image