هوش معنوی؛ مولفه‌ها و مبانی آن در حکمت متعالیه

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکترای حکمت متعالیه دانشگاه فردوسی مشهد

2 استاد گروه فلسفه دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هوش معنوی در سال‌های اخیر از جمله سازه‌های مورد توجه در روان‌شناسی محسوب می‌شود. از دست دادن امید به زندگی و احساس یاس و ناکامی در انسان‌های عصر تکنولوژی، روان‌شناسان را به شناسایی سازه‌ای راهگشا برای انسان واداشت که به هوش معنوی یا وجودی معروف است که بالاترین سطح هوشی و قوی‌ترین نوع سازگاری فرد با محیط محسوب می‌شود.
از طرفی معنویت یکی از ارکان مهم فلسفه صدرا محسوب می‌شود و گرچه اصطلاح هوش معنوی در حکمت متعالیه به کار نرفته است، اما می‌توان این سازه مهم، ویژگی‌ها و مولفه‌ها، مبانی و ساختار اصلی و موانع رشد آن را از دیدگاه ملاصدرا استخراج کرد.
این بررسی‌ نشان می‌دهد که با توجه به دستگاه فکری ملاصدرا، سازه هوش معنوی در قالبی واقعی‌تر و موثرتر قابل تعبیه است، به صورتی که نه تنها هر انسانی با تقویت این هوش به معیارهای مورد توجه روان‌شاسان برای یک انسان سالم نزدیک می‌شود، بلکه انسان را به حقیقت خود یعنی تبدیل شدن به انسان کامل کمک می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Spiritual Intelligence: Its Components and Foundations in Transcendent Philosophy

نویسندگان [English]

  • Reyhaneh Shayesteh 1
  • Seyyed Murteza Husseini Shahroodi 2
1 PhD, Transcendent Philosophy, Ferdowsi University of Mashhad
2 Professor of Department of Philosophy, Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

Spiritual intelligence has been of interest to psychologists in recent years. The loss of life and a sense of despair and frustration in people living in the age of technology have led psychologists to identify instrument useful for people that is known as spiritual or existential intelligence, which is regarded to be the highest IQ and the strongest type of an individuals’s adaptation to the environment. The spirituality is one of the important pillars of Mulla Sadra's philosophy and although spiritual intelligence has not been used in transcendental philosophy, this important construct, its features and components, principles, main structure and growth barriers can be inferred from Mulla Sadra’s viewpoints. This study shows that with regard to Mulla Sadra’s doctrine, spiritual intelligence construct can be embedded in a more realistic and effective form. Therefore, every human being can not only become closer to the criteria that psychologists set for a healthy person but also approach to their truth that is becoming a perfect man

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mulla Sadra
  • spiritual intelligence
  • spirituality
  • intelligence
  • psychology

مراجع

آشتیانى، جلال‌الدین. (1381) .  شرح بر زاد المسافر صدر الدین محمد بن ابراهیم شیرازى. قم: بوستان کتاب.
رجایی، علیرضا. (1389). هوش معنوی؛ دیدگاه‌ها و چالش‌ها. پژوهشگاه تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، 5(22)، 49-21.
سهرابی، فرامرز. (1387). مبانی هوش معنوی، فصلنامه سلامت روان، 1(1)، 18-14.
شجاری، مرتضی. (1388).  انسان شناسی در عرفان و حکمت متعالیه. تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.
صدرالدین شیرازى، محمد بن ابراهیم. (1360). اسرار الآیات. به کوشش محمد خواجوى. تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه اسلامی.
صدرالدین شیرازى. (1361). تفسیرالقرآن الکریم (جلد دوم). به کوشش محمد خواجوی. قم: بیدار.
صدرالدین شیرازى. (1419). تفسیر القرآن الکریم (جلد اول). بیروت: دار التعارف المطبوعات.
صدرالدین شیرازى. (1981).  الحکمة المتعالیة فى الأسفار العقلیة الأربعة (با حاشیه علامه طباطبائى). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
صدرالدین شیرازى. (1392). رساله سه اصل. تصحیح محمد خواجوی. تهران: انتشارات مولی.
صدرالدین شیرازى. (1417).  الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة. بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.
صدرالدین شیرازى. (1420). العرشیة. بیروت: دارالاحیاء لتراث العربى.
صدرالدین شیرازى. (1354).  المبدا و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران .
صمدی، پروین. (1385). هوش معنوی. اندیشه‌های نوین تربیتی، 2(3)، 113-99.
عبدالله زاده، حسن، و همکاران. (1388). هوش معنوی. تهران: انتشارات روان سنجی.
غباری بناب، باقر، و همکاران. (1386). هوش معنوی. اندیشه نوین دینی، 3(10)، 147-125.
کینگ، اورسولا. (1383). معنویت. ترجمه علی‌رضا شجاعی‌وند. هفت آسمان، 6(23)، 93-73.
یدالله­پور، محمد هادی. (1393). بررسی مفهوم هوش معنوی از منظر روان شناسی و اسلام. دانشگاه علوم پزشکی بابل، نشریه اسلام و سلامت، 1(1)، 57-48.
۱۸. راهنمای سازمان ملل متحد. اداره اطلاعات سازمان ملل متحد، راهنماى سازمان ملل، ترجمه منصور فراسیون. تهران، وزارت علم و آموزش عالى، 1354، 896
Amram. J (Yosi). (2005). Intelligence Beyond IQ: The contribution of emotional and spiritual intelligences toeffective business leadership, Institune of Transpersonal Psychology.
Emmons, R.A.(2000). Is  Spirituality and Intelligence? The International Joumal for the Psychology of Religion, 10(I), 3-26, 27-34
Gardner,H. (1983). Frames of mind: The theory of multiple intelligences. New York: Harper Collins
Halama , P. , & strizenec , M. (2004). Spiritual , existential or both? Theoretical considerations on the nature of  higher intelligence. studia psychologica, 43 (3)
Santos, E, Severo. (2006). Spiritual intelligence; What is spiritual intelligence? How it benefits a person?, www.Skopun.Files.Wordpress.com
Wigglesworth, C. (2004). Spirithual intelligence and why it matters. www.consciouspursuits.com
zohar D, Marshall I. (2000).  SQ- Spiritual intelligence, the ultimate intelligence. London: Bloombury
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار