نیهیلیسم و تکنولوژی اطلاعات

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، فلسفۀ علم و فناوری، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران.

2 استاد فلسفه، کالج اسلامی (وابسته به دانشگاه میدلسکس) لندن‌؛ مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور

چکیده

کی‌یرکگور، در نوشتار عصر حاضر، مواجهه‌ای خصمانه علیه مطبوعات دارد؛ زیرا معتقد است مطبوعات زمینۀ بروز و ظهور نیهیلیسم را فراهم می‌آورند. دریفوس، این اندیشۀ کی‌یرکگور را به دیگر تکنولوژی‌های اطلاعاتی _ به‌ویژه اینترنت ـ بسط می‌دهد. مقالۀ حاضر نشان می‌دهد که این نگرش کی‌یرکگور– دریفوس نتیجۀ انسان‌شناسی و تلقی خاصی از معنای زندگی است که نیازمند بررسی‌های نقادانۀ بیشتر است. در مقالۀ حاضر، توضیح می‌دهیم که هر چند بصیرت‌های کی‌یرکگور و دریفوس در شناخت مخاطرات تکنولوژی اطلاعات با اهمیت‌اند، اما رویکرد آن‌ها در قبال معنابخشی به زندگی و هویت انسانی، تحلیلی یک‌جانبه از موقعیت مسئله ارائه می‌کند و خصوصاً به دلیل اتکای آن به «تعهد غیرمشروط» محل مخاطرات جدیدی است. پیشنهاد نهایی این است که اتخاذ موضع مناسب در قبال تکنولوژی اطلاعات، نیازمند انسان‌شناسی مناسبی است تا با بهره‌گیری از حکمت دینی– اخلاقی ظرفیت لازم برای بهره‌مندی ایمن از تکنولوژی به‌دور از نیهیلیسم را فراهم کند و در عین حال، با استفاده از مهندسی تدریجی و در فرایندی دموکراتیک، به صورت نهادی آن را کنترل نماید.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Nihilism and Information Technology

نویسندگان [English]

  • Alireza Mansouri 1
  • Ali Paya 2
1 Associate Professor, philosophy of science and technology, Institute for Humanities and Cultural Studies,Tehran, Iran
2 Professor of Philosophy, The Islamic College (affiliated with Middlesex University), London, UK; Adjunct Professor, National Research Institute for Science Policy. Tehran. Iran
چکیده [English]

Søren Kierkegaard, in his essay "The Present Age," takes a hostile stance towards the press. This is because he maintains that the press prepares the ground for the emergence of nihilism. Hubert Dreyfus extends this idea to other information technologies, especially the Internet. Since Kierkegaard-Dreyfus’ attitude towards various forms of information technology originates from philosophical anthropology and a particular conception of the meaning of life, assessing the viability of the attitude they hold requires further critical scrutiny. This paper aims to show that, although, Kierkegaard’s and Dreyfus' insights are important in understanding the dangers of information technology their approach concerning the meaning of life and human identity is a one-sided analysis of the problem situation; In particular, their reliance on "Unconditional Commitment" could bring about new undesired consequences. This paper emphasizes that an appropriate stance towards information technology needs, among other things, a richer and more effective philosophical anthropology; one that by utilizing religious-moral wisdom in a sensible manner, provides an effective way to safely benefit from various types of technology without falling into the abyss of nihilism. The paper further argues that we also need to provide an institutional control of technology through piecemeal social engineering in a democratic process.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nihilism
  • Philosophy of technology
  • Critical rationalism
  • Ethics of technology
  • Information technology

مراجع

اصغری، ‌محمد. (1389). تفسیر فلسفی کرکگور و لویناس از داستان ابراهیم (ع). پژوهشنامه فلسفه دین، 1۶(8)، ۵1–7۴.
اندرسن‌، سوزان لی. (1397). فلسفه کی‌یر‌کگور. (ترجمه: خشایار دیهیمی).‌ تهران: انتشارات فرهنگ نشر نو.
بویر، آلن. (۱۳۹۵). آیا یک جامعه باز یک جامعه عادلانه است؟ (ترجمه: ‌علی پایا). ماهنامه آیین. 13–14(1)، 41–54.
پایا، علی. (1387). فناوری، فرهنگ و اخلاق. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
پایا، ‌علی. (139۵). فلسفه تحلیلی از منظر عقلانیت نقاد نظریه‌ها و کاربردها. تهران: انتشارات طرح نقد.
پایا، ‌علی. (139۶). گره‌گشایی به شیوه فیلسوفان و مهندسان: مجموعه مقالاتی درباره علم و تکنولوژی و سیاست‌گذاری. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
پایا، ‌علی. (۱۳۹۸). درباره اصول عام عدالت و اخلاق: تحلیلی از منظر عقلانیت نقاد. حکیم ﭘﺎرﺳﺎ: ﻳﺎدﻣﺎن اﺳﺘﺎد ﺣﺠﺔ‌اﻻﺳﻼم واﻟﻤﺴﻠﻤین دﻛﺘﺮ اﺣﻤﺪ اﺣﻤﺪی. تهران: انتشارات سمت.
پایا، ‌علی؛ منصوری، ‌علیرضا. (1397). علم و تکنولوژی: تفاوت‌ها، تعامل‌ها، و تبعات آن‌ها . فلسفه علم، 1۶(8)، 10۵–13۴.
پایا، علی؛ منصوری، علیرضا. (۱۳۹۸). رابطه فلسفی علوم انسانی و تکنولوژی. فصلنامه روش‌شناسی علوم انسانی، 2۵(99)، 19–23.
پوپر، کارل. (13۶۴). جامعه‌ باز و دشمنان‌ آن‌. (ترجمه: عزت اللّه فولادوند). تهران‌: انتشارات خوارزمی‌.
پوپر، کارل. (1381). اسطوره چارچوب (در دفاع از علم و عقلانیت). (ترجمه: علی پایا). تهران: انتشارات طرح نو.
پوپر، کارل؛ بوزتی‌، جیانکارلو. (137۶). درس‌ این‌ قرن‌: همراه‌ با دو گفتار درباره‌ آزادی‌ و حکومت‌ دمکراتیک‌: گفتگوی‌ جیانکارلو بوزتی‌ با کارل‌ پاپر. (ترجمه: علی پایا). تهران‌: انتشارات طرح‌ نو.
دریفوس‌، هیوبرت. (1383). درباره‌ اینترنت‌: نگاهی‌ فلسفی‌ به‌ اینترنت‌ آنچه‌ اینترنت‌ نمی‌تواند انجام‌ دهد. (ترجمه: علی ملائکه). تهران: انتشارات گام‌ نو.
سالیوان‌، ‏‫ راجر. (1380). اخلاق‌ در فلسفه‌ کانت‌. (ترجمه: عزت اللّه فولادوند). تهران: انتشارات طرح‌ نو.
سروش، عبدالکریم. (۱۳۷۳). حکمت و معیشت؛ شرح نامه امام علی به امام حسن (ع). تهران: انتشارات صراط.
شکر، ‌عبدالعلی. (139۴). نقد ناسازگاری عقل و ایمان در اندیشه کی یرکگارد. فصلنامه معارف عقلی، 30(10)، 12۵–1۴۴.
صانعی دره‌بیدی، منوچهر. (۱۳۹۴). جایگاه‌ انسان‌ در اندیشه‌ کانت‌. تهران‌: انتشارات ققنوس‌.
کارلایل، کلر. (۱۳۹۷).کیرکگور: راهنمای سرگشتگان (ترجمه: محمد هادی حاجی‌بیگلو). تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
کانت، ایمانوئل. (۱۳۷۴ تعلیم‌ و تربیت‌ .(ترجمه: غلامحسین شکوهی‌). تهران‌: انتشارات دانشگاه‌ تهران‌.
کانت، ایمانوئل. (۱۳۸۰). دین‌ در محدوده‌ عقل‌ تنها .(ترجمه: منوچهر صانعی دره‌بیدی). ‏‫تهران‌: انتشارات نقش‌ و نگار.
کانت، ایمانوئل. (۱۳۹۰). رشد عقل: معنای تاریخ کلّی در غایت جهان وطنی .(ترجمه: منوچهر صانعی دره‌بیدی). تهران‌: انتشارات نقش‌ و نگار.
مولوی، جلال‌الدین محمد بلخی. (۱۳۹۰). مثنوی معنوی. (تصحیح: رینولد نیکلسون). تهران: انتشارات هرمس.
میلر، دیوید. (۱۳۸۷). غلبه بر اعتیاد به موجه‌سازی. (ترجمه: علی پایا). پژوهشهای فلسفی، ۱(۱)، 1–1۶.
 
 
Agassi, J. (1989). Technology Transfer to Poor Nations. In E. F. Byrne, & J. Pitt, Technological Transformation: Contextual and Conceptual Implications (pp. 277-284). Dordrechti Boston I London: Kluwer Academic Publishers.
Agassi, J. (2005). Technology social and Philosophical Aspect. Dordrecht, Boston/Lancaster: D. Reidel.
Anderson, S. L. (1398 AP). On Kierkegaard. Translated into Persian as: Falsafe-i Kierkegaard (Kierkegaard’s philosophy), by Khoshayar Deihimi. Tehran: Farhang-i Nashr-i No.
Asghari, M. (1389 AP). Kierkegaard’s Abraham and Levinas’s Abraham. Philosophy of Religion Research (Namah-i Hikmat), 8 (2), 51-74.
Bartley, W. W. (1964). Rationality versus the Theory of Rationality. In M. Bunge, The Critical Approach to Science and Philosophy. London, New York: The Free Press of Glencoe.
Boyer, A. (1395 AP). Is an Open Society a Just Society? Trans. by Paya.  Aein, 13-14(1), 41–54.
Carlyle, C. (1397 AP). Kierkegaard. (Trans. M. Haji Beglou). Tehran: Ilmi va Fahangi Publications.
Dreyfus, H. (1383 AP). On the Internet. Translated into Persian as: Negahi Falsafi be Internet (a philosophical look at the internet), by A. Malaike. Tehran: Gam-i No.
Dreyfus, H. L. (1990). Being-in-the-World A Commentary on Heidegger's Being and Time. Cambridge: MIT Press.
Dreyfus, H. L. (2001). On the Internet. New York: Routledge.
Kant, I. (1372 AP). Réflexions sur l'éducation. Translated into Persian as: Ta‘lim va Tarbiyat: Andishe-ha-i darbare-i Amoozesh va Parvaresh (education and training: thoughts about teaching and nurture), by G. Shokouhi. Tehran: University of Tehran Press.
Kant, I. (1380 AP). Religion within the Limits of Reason Alone. Translated into Persian as: Din dar Mahdude-i Aql-i Tanha, by Sanei Darrebidi. Tehran: Naqsh va Negar.
Kant, I. (1390 AP). Idea for a Universal History with a Cosmopolitan Purpose. Translated into Persian as: Rushd-i Aql: Ma‘na-i Tarikh-i Kulli dar Ghayat-i Jahan-i Watani (the growth of intellect: the meaning of universal history with a cosmopolitan purpose), by Sanei Darrebidi. Tehran: Naqsh va Negar.
Kant, I. (1996). Religion within the Boundaries of Mere Reason. In I. Kant, Religion and Rational Theology. (W. Wood, & G. diGiovanni, Trans.). Cambridge: Cambridge University Press.
Kant, I. (2007). On Education. In G. Zoller, & R. B. Louden (Eds.). The Cambridge Edition of the Works of Immanuel Kant: Antropology, History, and Education. Cambridge: Cambridge University Press.
Kierkegaard, S. (1958). Edifying Discourses. (P. L. Holmer, Ed.) New York: Harper Torchbooks.
Kierkegaard, S. (1959). Either/or (Vol. II). Princeton: Princeton University Press.
Kierkegaard, S. (1967). Søren Kierkegaard's Journals and Papers (Vol. 2). H. V. Hong (Ed.). Bloomington: Indiana University Press.
Kierkegaard, S. (1980a). Concept of Anxiety (Vols. Kierkegaard's Writings, Vol. 8). (R. Thomte, & A. B. Anderson, Trans.) Princeton: Princeton University Press.
Kirekegaard, S. (1980b). The Sickness Unto Death (Vols. Kierkegaard's Writings, V.19). (H. V. Hong, & E. H. Hong, Trans.) Princeton: Princeton University Press.
Kirerkegaard, S. (1962). The Present Age. New York: Harper & Row.
Kranzberg, M. (1986). Technology and History: ‘Kranzberg's Laws’. Technology and Culture, 27 (3), 544-560.
Miller, D. (1994). Critical Rationalism. Open Court.
Miller, D. (2007). Overcoming the Justificationist Addiction. Translated into Persian as: Ghalabe bar E‘tiyad be Mowj Sazi, by Ali Paya. Journal of Philosophical Investigations, 1 (1), 1-16.
Paya, A. (1387 AP).  Fanavari, Farhang, va Akhlagh (Technology, Culture and Ethics). Research Center for Culture, Art and Communications.
Paya, A. (1396 AP/2017). Gereh Goshaii be Shive-i Filsufan va Mohandesan (Problem-solving in Accordance with the Approaches of Philosophers and Engineers: Essays Concerning Science, Technology and Science Policy). Tehran: Institute for Social and Cultural Studies.
Paya, A. (1398 AP/2019). Darbare-i Usul-i Aam-i Adalat va Akhlaq: Tahlili az Manzar-i Aqlaniyat-i Naqqad (on universal principles of justice and morals: an analysis based on critical reasoning). In Hakim-i Parsa: Yademan-i Ustad Hujjatul Islam wal Muslimeen Doctor Ahmad Ahmadi (an event commemorating Hojjatul Islam wal Muslimeen Dr. Ahmad Ahmadi). Tehran: Samt Publications.
Paya, A. (2016). Analytic Philosophy from the Perspective of Critical Rationalism. Tehran: Tarh-i Naqd.
Paya, A. (2019). Justice and Ethics as Totipotent Emergent Properties: A Critical Rationalist Perspective. Proceedings of the Annual International Conference on Shi‘i Studies, 4. London: ICAS Press.
Paya, A; Mansouri, A. (2019). Science and Technology: Differences, Interactions, and Implications. Philosophy of Science, 8 (16), 105-134.
Popper, K. (1364 AP). The Open Society and Its Enemies. Translated into Persian as: Jami‘e-i Baz va Dushmanane Aan, by I. Fouladmand). Tehran: Khwarazmi.
Popper, K. (1383 AP). The Lesson of this Century. Translated into Persian as: Dars-i een Qarn, by A. Paya. Tehran: Tarh-i No.
Popper, K. (1383 AP). The Myth of the Framework: In Defence of Science and Rationality. Translated into Persian as: Usture-i Charchub (the myth of the framework), by Ali Paya. Tehran: Tarh-i No.
Popper, K. (1957). The Poverty of Historicism. London: Routledge & Kegan Paul.
Popper, K. (1963/2001). Conjectures and Refutations. Routledge.
Popper, K. (1966). The Open Society and Its Enemies: The Spell of Plato. London: Routledge.
Popper. (1985). Self and Its Brain. Verlag Berlin Heidelberg.
Rumi. (1990). Mathnawi of Jalaluddin Rumi. (Trans. by Reynold Nicholson). Tehran: Hermes.
Sanei Darrebidi, M. (1394 AP). Jayegah-i Insan dar Andishe-i Kant (man’s status in Kant’s thought). Qoqnus.
Shokr, A. (1394 AP). Naqd-i Nasazegari-i Aql va Iman dar Andishe-i Kierkegaard (a critique of the conflict between rationality and faith in Kierkegaard’s thought). Maarefe Aqli, 30, 125-144.
Soroush, A.(1373 AP). Hekmat va Ma’ishat (wisdom and livelihood). Tehran: Serat
Sullivan, R. J. (1380 AP). An Introduction to Kant’s Ethics. Translated into Persian as: Akhlaq dar Falsafe-i Kant (ethics in Kant’s philosophy), by I. Fouladmand. Tehran: Ney Publications.
Wittgenstein, L. (1980). Culture and Value. Chicago: University of Chicago Press. Chicago: University of Chicago Press.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار