مفهوم صورتِ زندگی‌‌‌‌، سنگِ بنایی برای فلسفهٔ متأخّر ویتگنشتاین

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار، گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران.

2 دانشجوی دکتری، رشته فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

مفهوم «صورتِ زندگی» یکی از مهم‌‌ترین مفاهیم در فلسفهٔ متأخّر ویتگنشتاین به حساب می‌آید؛ اصطلاحی که یکی از پر ابهام‌‌ترین مفاهیم فلسفهٔ اوست. مقالهٔ حاضر‌‌، به تبیین نقش ویژه و مبنایی مفهوم صورتِ زندگی به عنوان سنگ بنایی برای تمامی فلسفهٔ متأخّر ویتگنشتاین می‌‌پردازد؛ نقشی که تا کنونْ توجه چندانی از جانب ویتگنشتاین‌پژوهان به خود جلب نکرده است. به نظر نگارندگان‌‌‌‌، توصیف صورتِ زندگی به عنوان شرط امکان زبان می‌‌تواند به برخی شبهات موجود در باب فلسفهٔ متأخّر ویتگنشتاین _ اعم از رفتارگرایی‌‌‌‌، در افتادن به نسبیت عام زبانی و فروکاستن تمامی امور واقع به زبان‌‌ _ پایان دهد. در این پژوهش با بررسی موضع‌‌گیری ویتگنشتاین متأخّر در برابر تبیین فلسفی به طور عام‌‌، و نظریهٔ تصویری زبان به طور خاص‌‌ و تحلیل مفصل مفهوم صورتِ زندگی در متنِ آثار متأخّر او‌‌‌‌، در اثبات نقش مبنایی این مفهوم در زمینهٔ فلسفهٔ پسین ویتگنشتاین کوشیده‌ایم. در پایان با بررسی انتقادی تفسیرهای چهارگانهٔ شارحین از مفهوم صورتِ زندگی‌‌‌‌، باب ارائهٔ تفسیر پنجمی با عنوان «تفسیر پدیدارشناختی» از سوی نگارندگان گشوده می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Form of Life: A Foundational Concept for Wittgenstein's Later Philosophy

نویسندگان [English]

  • Asgar Dirbaz, 1
  • Mojtaba Tasdighi Shahrezaie 2
1 Associate professor, Department of Islamic Philosophy and Theology, University of Qom, Qom, Iran
2 Ph.D Student, Department of Islamic Philosophy and Theology, University of Qom, Qom, Iran
چکیده [English]

“Form of life” is considered one of the most significant concepts in Wittgenstein's later philosophy. This term is one of his most ambiguous philosophical concepts. This paper tries to explain the specific and fundamental role of “form of life” as a cornerstone for the whole of Wittgenstein's later philosophy; a role that has not attracted much attention in Wittgenstein scholarship. From the author's perspective, describing the form of life as a condition for the possibility of language can put an end to some of the challenges in Wittgenstein's later philosophy such as Behavioralism, being trapped in general linguistic relativity and the reduction of all reality to linguistic principles. This study attempts to prove the fundamental role of this concept by studying Wittgenstein’s later position toward philosophical explanation in general and pictorial theory of language in particular, and by analyzing in detail the concept of form of life in his later works. Finally, the authors will provide a possible fifth path entitled “Phenomenological Interpretation” through a critical analysis of the four existing interpretations on the concept of form of life.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Form of life
  • Language
  • Foundationalism
  • Later Wittgenstein

مراجع

بل‌‌‌‌، دیوید. (1389). اندیشه‌‌های هوسرل. (ترجمه: فریدون فاطمی). تهران: نشر مرکز.
بیگ‌‌پور‌‌‌‌، رضا. (1390). حقیقت و معنا در فلسفه تحلیلی معاصر. تهران: انتشارات حکمت.
پورحسن‌‌‌‌، قاسم. (1391). بررسی انتقادی نظریهٔ نحوهٔ معیشت ویتگنشتاین و عمق نفوذ آن در تفکر دینی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی. جستارهای فلسفه دین، 1(1)، 17–۵۰.
چرچلند‌‌‌‌، پاول. (1391). ماده و آگاهی. (ترجمه: امیر غلامی). تهران: نشر مرکز.
حسینی‌‌‌‌، مالک. (1394). ویتگنشتاین و حکمت. تهران: انتشارات هرمس.
دست‌‌افشان‌‌‌‌، علیرضا. (1390). تحلیل پارادوکس دروغگو در چارچوب نظریهٔ ساختاری گزاره‌‌ها. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. دو فصلنامه علمی و پژوهشی منطق پژوهی. سال دوم. بهار و تابستان
رشیدیان‌‌‌‌، عبدالکریم. (1391). هوسرل در متن آثارش. تهران: نشر نی.
رشیدیان‌‌‌‌، عبدالکریم. (1394). فرهنگ پسامدرن. تهران: نشر نی.
زندیه‌‌‌‌، عطیه. (1386). دین و باور دینی در اندیشه ویتگنشتاین. تهران: نشر نگاه معاصر.
گریلینگ‌‌‌‌، ای. سی. (1394). ویتگنشتاین. ابوالفضل حقیری. تهران: بصیرت.
مک گین‌‌‌‌، ماری. (1389). راهنمایی بر پژوهش‌‌های فلسفی ویتگنشتاین. (ترجمه: ایرج قانونی). تهران: نشر علم
مگی‌‌‌‌، برایان. (1390). فلاسفه بزرگ. (ترجمه: عزت اللّه فولادوند). تهران: انتشارات خوارزمی.
مهدوی‌‌نژاد‌‌‌‌، محمدحسین، علیزاده‌‌‌‌، بیوک، و محمدزاده‌‌‌‌، رضا. (1385). توجیه معرفت‌‌شناختی از نظر ویتگنشتاین متاخر. پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)، ۴(1)، 21–5۶.
هنفلینگ‌‌‌‌، اسوالت. (1397). فلسفه پسین ویتگنشتاین. (ترجمه: مینو حجت). تهران: نشر هرمس.
ودبرگ‌‌‌‌، اندرس. (1394). تاریخ فلسفه تحلیلی. . (ترجمه: جلال پیکانی و بیت اله ندرلو). تهران: حکمت.
ویتگنشتاین‌‌‌‌، لودویگ. (1384). برگه‌‌ها‌‌‌‌. (ترجمه: مالک حسینی). تهران: نشر هرمس.
ویتگنشتاین‌‌‌‌، لودویگ. (1392). در باب یقین‌‌‌‌. (ترجمه: مالک حسینی). تهران: نشر هرمس.
ویتگنشتاین‌‌‌‌، لودویگ. (1393). پژوهش‌‌های فلسفی. (ترجمه: فریدون فاطمی). تهران: نشر مرکز.
 
 
 
Beigpour, R. (1390 AP). Haqiqat va Ma‘na dar Falsafe-i Tahlili-i Moaser (reality and meaning in contemporary analytic philosophy). Tehran: Hekmat.
Bull, D. (1389 AP). Andisheya-i Husserl (Husserl’s ideas). Trans. by Fereydoun Fatemi. Tehran: Markaz.
Churchland, P. (13891 AP). Matter and Consciousness. Trans. into Persian as: Madde va Agahi, by Amir Gholami. Tehran: Markaz.
Dastafshan, A. R. (2011). An Analysis of The Liar Paradox Withing The Framework of The Theory of Structured Propositions. Logical Study, 2 (1), 49-61.
Egan, D. (2011). Pictures in Wittgenstein’s Later Philosophy. Philosophical Investigations, 34(1), 55-76. doi: 10.1111/j.1467-9205.2010.01426.x
Grayling, A. C. (1394 AP). Wittgenstein. Trans. into Persian by Abolfazl Haqiri. Tehran: Khwarazmi.
Hanfling, O. (1989 AP). Wittgenstein's Later Philosophy. Palgrave Macmillan. Translated to Persian by Minoo Hojjat. (1397). Tehran: Hermes.
Hinman, L. M. (1983). Can a Form of Life Be Wrong?: Lawrence M. Hinman. Philosophy, 58(225), 339-351. doi: 10.1017/S0031819100068418
Hosseini, M. (1394 AP). Wittgenstein va Hekmat (Wittgenstein and wisdom). Tehran: Hermes.
Humphries, C. (2017). Wittgenstein, Culture and Forms of Life. In C. Humphries & W. Schweidler (Eds.), Wittgenstein, Philosopher of Cultures (pp. 43–66). Sankt Augustin: Academia Verlag Richarz Gmbh.
Hunter, J. F. M. (1968). Forms of Life in Wittgenstein’s Philosophical Investigations. American Philosophical Quarterly, 5(4), 233-243.
Kripke, S. (1975). Outline of a Theory of Truth. The Journal of Philosophy, 72(19), 690-716. doi: 10.2307/2024634
Magee, B. (1390 AP). The Great Philosophers. Trans. into Persian as: Falasafe-i Buzurg, as Izzatullah Fouladmand. Tehran: Khwarazmi.
Mahdavi Nejad, M. H. et. al. (2006). Epistemological Justification according to Later Wittgenstein’s View from Foundationalism to Contextualism. Philosophy of Religion Research, 4 (1), 21-56.
McGinn, M. (1389 AP). Routledge Philosophy Guidebook to Wittgenstein and the Philosophical Investigations (Routledge Philosophy Guidebooks). Trans. into Persian as: Rahnamai bar Pazhouhesh-ha-i Falsafi-i Wittgenstein (a guide to Wittgenstein’s philosophical investigations), by Iraj Qanuni. Tehran: Nashr-i Ilm.
Pourhasan, Q. (2012). A Critical Study on Form of Life Theory and Depth of Penetration in Wittgenstein’s thought about Religion. Religion Studies, 1 (1), 17-50.
Rashdian, A. K. (1391 AP). Hosserl dar Matn-i Atharesh (Husserl in the context of his works. Tehran: Ney.
Rashdian, A. K. (1394 AP). Farhang-i Pasapodern (post-modern culture). Tehran: Ney.
Reece, G. L. (2006). Language Games, Forms of Life and Conceptual Schemes: Wittgenstein, Davidson, and Religious Belief. Contemporary Pragmatism, 3(1), 51–68. doi: 10.1163/18758185-90000032
Sahviro, S. (Winter-Spring, 1986). From Language to Forms of Life: Theory and Practice in Wittgenstein. Social Text, 13/14, pp. 216-236.
Sherry, P. (1972). Is Religion a “Form of Life”? American Philosophical Quarterly, 9(2), 159–167.
Sutherland, S. R. (1975). On the Idea of a Form of Life: STEWART R. SUTHERLAND. Religious Studies, 11(3), 293–306. doi: 10.1017/S003441250000843X
Vettiyolil, A. (June, 2014). Wittgenstein on the Grammar of Religious Beliefs. International Journal of Philosophy and Theology. 2 (2), pp. 1-12
Wedberg, A. (1394 AP). A History of Philosophy. Trans. into Persian as: Tarikh-i Falsafe-i Tahlili (history of analytic philosophy), by Jalal Peykani & Baytallah Nadarlou. Tehran: Hekmat.
Wittgenstein, L. (1384 AP). Zettel. Trans. to Persian as: Bargeha (papers), by Malek Hosseini. Tehran: Hermes.
Wittgenstein, L. (1392 AP). On Certainty. Trans. to Persian as: Dar Bab-i Yaqeen, by Malek Hosseini. Tehran: Hermes
Wittgenstein, L. (1393). Philosophical Investigations. Trans. to Persian as: Pazhouhesh-ha-i Falsafi, by Fereidoun Fatemi. Tehran: Markaz.
Wittgenstein, L. (1969). The Blue and Brown Books. Oxford UK. & Cambridge USA: Blackwell
Wolgast, E. (1987). Whether Certainty Is a Form of Life. The Philosophical Quarterly (1950-), 37(147), 151–165. doi: 10.2307/2220335
Zandiye, A. (1386 AP). Din va Bavar-i Dini dar Andishe-i Wittgenstein (religion and religious beliefs in Wittgenstein’s thought). Tehran: Negah-i Moaser.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار