جایگاه سوبژکتیویسم اخلاقی در اندیشۀ نیچه و لویناس

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 پژوهشگر فرادکتری، دانشکدۀ زبان و ادبیات خارجی‌‌، دانشگاه تبریز‌‌، تبریز‌‌، ایران.

2 دانشیار گروه فلسفه‌‌، دانشکدۀ زبان و ادبیات خارجی‌‌، دانشگاه تبریز‌‌، تبریز‌‌، ایران.

چکیده

نیچه و لویناس از برجسته‌‌ترین فیلسوفان معاصر هستند که بر ضرورت گذر از سوبژکتیویسم عقلانی تأکید کرده‌‌اند. آن‌‌ها به دنبال تلاش برای اندیشۀ دوباره در باب معنای اخلاق در جهانی بودند که نه دین و نه فلسفه‌‌های اخلاقی دیگر نمی‌‌توانستند مراجع یقینی و محکمی را برای بحران انسان معاصر ایجاد کنند. لویناس و نیچه هر دو در تلاش برای معنای سوبژکتیویته، بینش‌‌های مختلفی ارائه کرده‌‌اند و تلاش آن‌‌ها در یافتن معنای سوبژکتیویته با ضرورت واسازی معنای اخلاق نیز همراه بوده است. بر همین اساس، با محور قرار دادن ابَرانسان (نیچه) و دیگری (لویناس) به جست‌وجوی باز ارزش‌گذاریِ ارزش‌‌ها (نیچه) و مسئولیت اخلاقی نامتقارن (لویناس) پرداخته و در این راستا، نگاه کاملاً متفاوتی با نگاه سنّتی به اخلاق اتخاذ کرده‌‌اند. برغم آن که این دو فیلسوفْ با نقطه نظرهای مشترکی آغاز می‌‌کنند‌‌، اما روش‌‌‌‌، تفسیر و نتایجشان با هم متفاوت است. نیچه با رویکردی تبارشناسانه‌‌، ارادهٔ قدرت در سوژه فعّال و تولد ابَرانسان را به قصد پایان دادن به تاریخ بسط نیهیلیسمْ مطلوب و عملی شمرده و لویناس با رویکردی پدیدارشناسانه و با طرح مفهوم «مسئولیت نامتقارن» در سوژه منفعل‌‌، پایان تاریخ غفلت از دیگری و سوبژکتیویسم عقلانی را مطرح کرده است. پیشنهاد نهایی این است که نگرش‌‌های نیچه دربارۀ انسان ترکیبی از رویکرد طبیعی‌‌گرایانه و فراانسان‌‌گرایانه است و با تقدم خودگزینی‌‌، نگاهی منفی به دیگری ابراز کرده است؛ در حالی که فلسفۀ لویناس انسان‌‌گرایانه‌‌ و بیناذهنی است و اخلاق با بازشناسی تقدم دیگری آغاز می‌‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Place of Ethical Subjectivism in Nietzsche and Levinas’s Thought

نویسندگان [English]

  • Bayan Karimy 1
  • Mohamad Asghari 2
1 Postdoctoral researcher, University of Tabriz, Tabriz, Iran
2 Assistant Professor, Department of Philosophy, University of Tabriz, Tabriz, Iran
چکیده [English]

Nietzsche and Levinas are the most prominent contemporary philosophers who have emphasized on the necessity of passing over rational subjectivity. They tried to rethink the meaning of ethics in a world where neither religion nor other moral philosophies could create a strict and reliable source for the crisis of the contemporary human being. In an attempt to overcome rational subjectivism, Nietzsche and Levinas redefined concepts such as morality and the subject. The purpose of the paper is to describe the attitudes of Nietzsche and Levinas towards their critiques of rational subjectivism. Then examine Nietzsche’s naturalistic reading and Levinas’ transcendental reading of the subject and their encounter with the other and also introduce their critiques of traditional ethics and propose a new kind of ethics in their thoughts. We will then evaluate their alternative concepts in the problem of overcoming rational subjectivism and finally, we will compare these two attitudes. Although Nietzsche and Levinas initially adopted common points of view for the critique of subjectivism and traditional ethics and common criticisms in the field, they presented different results, goals, and methods. Based on these approaches, each has proposed different principles and conclusions about ethics and overcoming rational subjectivism. Nietzsche’s problem is the genealogy of values, and Levinas’s question is the possibility of a moral condition. The answer to the first question is not related to the second question. The present paper shows that both Levinas and Nietzsche have presented different insights into the meaning of subjectivity. Their efforts to find the meaning of subjectivity have also been accompanied by the necessity to destruct the meaning of morality.
Accordingly, by focusing on the overman (Nietzsche) and the other (Levinas), they have sought to reevaluate values ​​(Nietzsche) and asymmetric moral responsibility (Levinas). In this regard, they have adopted a completely different view from the traditional view of ethics. Although both of them start with a common point of view, their methods, interpretations, and results are different. With a genealogical approach, Nietzsche considered the will of power in the active subject and the birth of the overman to be desirable and practical to end the history of the development of nihilism. And Levinas, with a phenomenological approach to the concept of asymmetric responsibility in the passive subject, has put an end to the history of neglect of the other and rational subjectivism. The final suggestion is that Nietzsche and Levinas are both looking for a new meaning of morality that resides not in the mind but in the body. In Levinas, the relationship between the body and morality is evolving and transcendental, with concepts of responsibility and suffering, but in Nietzsche, this kind of connection fluctuates between naturalistic and transcendentalist views and considers the concepts of power and instinct important. Nietzsche’s attitude about the human being is a combination of a naturalistic and over-humanist approach, and with the precedence of selfhood, he has expressed a negative view of the other. However, Levinas’ philosophy is more humanistic and inter-subjectivity because of ethical ideals, and ethics begin with recognition of the priority of the other.
 
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nietzsche
  • Levinas
  • Subject
  • The Other
  • Ethics
  • Power
  • Suffering
اصغری‌‌، محمد. (1391)‌‌. تقدم اخلاق بر فلسفه در اندیشۀ لویناس. پژوهش‌‌های فلسفی. 6(10)، ص 24–41.
ریخته‌‌گران‌‌، محمدرضا؛ صیاد‌منصور‌‌، علیرضا. (1398)‌‌. بدن‌‌مندی سوژه در میانۀ هستی‌‌شناسی و اخلاق: واکاوی پدیدارشناسانه بدن در اندیشۀ‌ هایدگر و لویناس‌‌. فصلنامه پژوهش‌‌های فلسفی۔کلامی، ۲۱(۷۹)، ص 71۔96.  10.22091/jptr-pfk.2019.2889.1825
صیاد‌منصور‌‌، علیرضا. (1396)‌‌. روایت لویناس از مسئولیت اخلاقی به مثابۀ واقعیت انضمامی من؛ گریزناپذیر و تقارن‌‌ناپذیر‌‌. دو فصلنامۀ فلسفی شناخت‌‌. 10(2)، ص 197–218.
صیاد‌منصور‌‌، علیرضا؛ شاکری‌‌، سید محمد تقی. (1393)‌‌. حیوان در اندیشۀ نیچه؛ تمهیدی بر طبیعی‌‌سازی ارزش‌‌های بشری‌‌. فصلنامه متافیزیک‌‌.  6(17)‌، ص 63 –76.
علیا، مسعود. (1388)‌‌. کشف دیگری همراه لویناس‌‌. تهران: نشر نی‌‌.
Asghari, M. (2012). The primary of ethics upon philosophy. Journal of Philosophical Investigations, 6(10), 24–41.
Babich, B. E. (1994). Nietzsche’s Philosophy of Science: Reflecting Science on the Ground of Art and Life. State University of New York Press.
Brobjer, T. H. (1999). Nietzsche’s Ethics of Character: A Study of Nietzsche’s Ethics and its Place in the History of Moral Thinking. Journal of Nietzsche Studies, 17, 73–77.
Deleuze, G., & Hardt, M. (1983). Nietzsche and Philosophy (H. Tomlinson, Trans.; Columbia Classics edition). Columbia University Press.
Derrida, J. (1996). The Gift of Death, Second Edition & Literature in Secret (D. Wills, Trans.; 2nd edition). University Of Chicago Press.
Dove, C. (2008). Nietzsche’s Ethical Theory: Mind, Self and Responsibility (1st edition). Continuum.
Heidegger, M. (1997). Letter on Humanism. In D. F. Krell (Ed.), Basic Writings: Ten Key Essays, plus the Introduction to Being and Time. New York: HarperCollins.
Levinas, E. (2). Totality and Infinity: An Essay on Exteriority (A. Lingis, Trans.). Pittsburgh: Duquesne University Press.
Llewelyn, J. (1995). Emmanuel Levinas: The Genealogy of Ethics. London: Routledge.
Nietzsche, F. (1961). Thus Spoke Zarathustra (R. J. Hollingdale, Trans.). Middlesex: Penguin Books. Print.
Nietzsche, F. (1967). The Will to Power (W. Kaufmann, Ed.; R. J. Hollingdale, Trans.). New York: Random House.
Nietzsche, F. (1994). Human, All Too Human (M. Faber, Ed.; S. Lehmann, Trans.). London: Penguin Books.
Nietzsche, F. (1996). On the Genealogy of Morals (D. Smith, Trans.; 1st edition). Oxford: Oxford University Press.
Nietzsche, F. (2002). Nietzsche: Beyond Good and Evil: Prelude to a Philosophy of the Future (R.-P. Horstmann, Ed.; J. Norman, Trans.). New York: Cambridge University Press.
Reginster, B. (2011). Nietzsche on Selflessness and the Value of Altruism. History of Philosophy Quarterly, 17(2), 177–200.
Richardson, J. (1996). Nietzsche’s System. Oxford: Oxford University Press.
Simon, C. (2002). Introduction. In S. Critchley & R. Bernasconi (Eds.), The Cambridge Companion to Levinas (pp. 17-30). Cambridge University Press.
Stauffer, J., & Bergo, B. (Eds.). (2009). Nietzsche and Levinas: “After the Death of a Certain God.” Columbia University Press.
CAPTCHA Image