نظریه وسایط ومسأله ربط کثرت به وحدت ازدیدگاه صدر المتالهین

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر-دانشجوی دکتری معارف اسلامی دانشگاه باقرالعلوم قم

چکیده

 مسأله نحوه پیدایش موجودات متکثر و معلول‌های گوناگون از مبدأ و احد،  یا ربط کثرت به وحدت، یکی از مباحث مهم و بنیادین فلسفه اسلامی است. مقاله حاضر به بررسی رهیافت‌های فلسفی برخی ازحکمای اسلامی با تاکید بر نظریات صدر المتالهین شیرازی، در مورد نحوه ربط وحدت و کثرت ‌می‌پردازد. حکمای اسلامی براساس اعتقاد به اصل وحدت ذات واجب تعالی وعلیت وفاعلیت مطلق ذات ربوبی و قاعده متقن «الواحد لایصدر عنه الا الواحد» وبرخی اصول دیگر  نظیر تشکیک وجود و قاعده امکان اشرف، کوشیده­اند تا رابطه موجودات متعدد با علت واحد را تبیین نمایند. مهم­ترین رویکرد در این زمینه« نظریه وسایط وجود» ویا« وسایط فیض» است. این مقاله ‌می‌کوشد بر اساس رهیافت‌ها ودیدگاه‌های حکیمان مسلمان، بویژه صدر المتالهین به تبیین نظریه وسایط و مبانی وادله اثبات آن بپردازد ومهم ترین شبهات این نظریه را پاسخ گوید.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Secondary Causes and the Connection of Multiplicity to Unity: Mulla Sadra's Views

نویسنده [English]

  • Mehdi Nekoo`i Sāmāni
چکیده [English]

Among main discussions of Islamic Philosophy is the how of emerging the multiple existents or the diverse things caused from the single source, technically known as the connection of multiplicity to unity. On the basis of belief in foundations such as principle of Divine unity, His causality, absolute agency of God, the principle of al-Wahid (from Unity only unity can issue forth), gradation of existence as well as the theory of nobler possibility, some Islamic philosophers seek to explain the relationship between multiple existents and the single ultimate cause. The most significant philosophical attitude in this regard is the theory of "secondary causes of existence" or "secondary causes of emanation" discussed by Muslim philosophers, specifically Mulla Sadra. The author in this paper attempts to explain the theory of secondary causes, enumerate its basic principles, elucidate the arguments-for, and finally to response some major doubts.

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • necessary being
  • principle of al-Wahid
  • First Intellect
  • multiplicities
  • secondary causes
  • material beings

مراجع

1 - قرآن کریم.
2-  ابن  سینا، ابو علی عبدالله، 1375هـ.ش، شرح الاشارات و التنبیهات، نشر البلاغه، قم.
3 – ________ ،بی تا، الشفاء(الهیات) ،منشورات مکتبة الله المر عشی  النجفی،قم  
4-  _________  ،1404 ه.ق ،التعلیقات انتشارات مکتبة الاعلام الاسلامی، قم
 5-  سهروردی، شیخ شهاب الدین (شیخ اشراق)،1373، مجموعه مصنفات(3 جلدی) پژوهشگاه  علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ،تهران.
6-  صدر الدین محمد  شیرازی، 1919ه.ق، (ملاصدرا)، الحکمة المتعالیه فی الاسفار العقلیة الاربعة، دار الاحیاء، بیروت
7 - ــــــــــ،1382ش ، شواهد الربوبیة، تحقیق ومقدمه مصطفی محقق داماد، انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا تهران.
 8- _________، 1354، المبدأ والمعاد، با مقدمه سید جلال الدین آشتیانی، انجمن فلسفه ایران، تهران
 9- _______ ،1360ش، اسرار آلا یات، انجمن حکمت وفلسفه ایران، تهران   
10 - _______    ،1303 ش،  الحاشیة علی الالهیات  الشفاء، طبع سنگی، تهران
11-. طباطبائی، سید محمد حسین،1405ه .ق، المیزان، موسسة الاعلمی للمطبوعات، بیروت
   12 - طباطبائی، محمد حسین، 1366هـ.ش، نهایة الحکمة، دفتر انتشارات اسلامی، قم.
13- علامه حلی،  1425هـ.ق، کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، مؤسسه نشر الاسلامی، قم.
14  - فخر رازی ،ابو عبدالله محمد بن عمر، 1416 ،المباحث المشرقیة، انتشارات الشریف الرضی، قم
15 - ___________  ،1420،  المحصّل ،انتشارات الشریف الرضی، قم
16 - فیض  کاشانی، ملامحسن، اصول المعارف، با  مقدمه و تعلیقات سید جلال الدین. آشتیانی ،انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم 1362 .
17 –، کلینی، محمد بن یعقوب، 1985م، اصول کافی، دار الاضواء، بیروت.
 18- محمد جعفر لاهیجی، بی‌تا، شرح بر رساله مشاعر ملاصدرا، با تعلیقات ومقدمه  سید جلال الدین آشتیانی، مکتب الاعلام الاسلامی
19  - (میرداماد)، حسینی ،محمد باقر، 1374هـ.ش، قبسات، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
 
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار