خدمات متقابل دینداری و فلسفه‌ورزی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه، دانشگاه الزهراء، تهران

چکیده

در این نوشته نخست سه دیدگاه مختلف دربارة ارتباط فلسفه‌ورزی و دینداری مطرح می‌شود‌: عدم تداخل این دو، تداخل ناسازگارانه آنها، و تداخل سازگارانه آنها. سپس به خدمات متقابل این دو به یکدیگر، که البته فقط در چهارچوب دیدگاه سوم قابل طرح است، پرداخته می‌شود، و از میان آن خدمات، شش خدمت مورد بحث واقع می‌شوند : سه خدمت دین‌داری به فلسفه‌ورزی، و سه خدمت فلسفه‌ورزی به دینداری. سه خدمت دینداری به فلسفه‌ورزی عبارتند از اینکه دینداری‌: نقش تکمیل‌گری برای فلسفه‌ورزی دارد؛ زمینه‌ساز فلسفه‌ورزی است؛ و نقاط ضعف فلسفه‌ورزی را آشکار می‌کند و سه خدمت فلسفه‌ورزی به دینداری عبارتند از اینکه فلسفه‌ورزی : به عقلانی سازی دین کمک می‌کند؛ زمینه‌ساز دینداری است؛ و آزاداندیشی دینی را توسعه و تعمیق می­دهد.
 
 

تازه های تحقیق

خلاصه آنکه، فلسفه نقش فرهنگها و تمدّنهای مختلف را در شکل‌دهی به اعتقادات دینی برجسته می‌سازد و، از این راه، نشان می‌دهد که هیچ متن مقدسی فقط یک نوع بسط تاریخی ندارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Mutual Services of Piousnes and Philosophization

نویسنده [English]

  • Foroozān Rāsekhi
چکیده [English]

This article deals first with the relation of philosophization and religiosity. There can be mentioned three views on this relationship: non-overlapping, incompatible overlapping, compatible overlapping. On the basis of the third view, the author enumerates the mutual services of religiosity and philosophization. On one hand, religiosity can provide three services: religiosity has a complementary function to philosophization, paves the way for it, and reveals the shortcomings of philosophization. On the other hand, philosophization’s services are thus: it helps to the rationalization of religion, paves the way for religiosity, and develops religious free-thinking.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • religiosity
  • philosophization
  • compatible overlapping
  • complementary function
  • free-thinking

فهرست منابع

1- پیلین، دیوید ای.، 1383، مبانی فلسفة دین،  ترجمة گروه مترجمان و به ویراستاری سیّد محمود موسوی، قم،  بوستان کتاب، چاپ اول.
2- مگی. براین، 1386، سرگذشت فلسفه، ترجمه حسن کامشاد،  نشر نی، چاپ اول.
3- وستفال، مرالد،  1381،"بولس قدیس را بِجِد بگیریم : گناه بمنزلة مقوله‌‌ای معرفت شناختی" در:  سیری در سپهر جهان : مقالات و مقولاتی در معنویّت، مصطفی ملکیان (مترجم)، نگاه معاصر، چاپ اول،  ص‌ص 211-161.
4-Cummins, Phillip D.,2001, “Pierre Bayle” in Robert Audi (ed.), The Cambridge Dictionary of Philosophy (Cambridge : CambridgeUniversity Press,).
5- Donagan, Alan, 1999, Reflections on Philosophy and Religion, edited with an introduction by Anthony N. Perovich Jr. (Oxford : Oxford University Press).
6- Fitzgerald, Allan D. (ed.), 1999, Augustine through the Ages : An Encyclopedia (Michigan : Grand Rapids).
7- Gardner, Alice, 1980, “Superstition” in James Hastings (ed.) Encyclopedia of Religion and Ethics (Edinburgh : T and T Clark and New York : Charles Scribner’s Sons). Vol. XII.
8- Gert, Bernard, “Rationality” in Audi (ed.) , op. cit , pp.772-30.
9- Helm, Paul (ed.), 1999, Faith and Reason (Oxford : OxfordUniversity Press).
10- Hick, John H., 1983, Philosophy of Religion, 3rd ed. (Englewood Cliffs, New Jersey : Prentice - Hall–Inc.).
11- Lawson, E. Thomas and Robert N. McCauley, 1990, Rethinking Religion : Connecting Cognition and Culture (Cambridge, CambridgeUniversity Press).
12- Moser, Paul K., “epistemology” in Robert Audi (ed.), op cit., pp.273-80.
13- O’Neil, Mary R., 1987, “superstition” in Eliade (ed.), The Encyclopedia of Religion (New York : Macmillan), Vol.11
14- Penelhum, Terence, 1995, Reason and Religious Faith (USA : Westview Press).
15- Penelhum, Terence, 1997, “Fideism” in Philip L. Quinn and Charles Taliaferro (eds), A Companion to Philosopy of Religion (Oxford : Basil Black well).
16- Reese, William L., 1996, Dictionary of Philosophy and Religion (New   Jersey : Humanities Press).
17- Sharma, Arvind, 1995, The Philosophy of Religion : A Buddhist Perspective (Delhi : OxfordUniversity Press).
18- Smith, John E., “Philosophy and Religion” in Mircea Eliade (ed.), op.cit., Vol. 11, pp. 295-309).
19- Sontag, Fredrick, 1971, How Philosophy Shapes Theology : Problems in the Philosophy of Religion (New York : Harper and Row).
20-  Sosa, Ernest, “Justification” in Audi (ed.), op. cit , pp.457-8.
21- Swinburne, R.G., 1995 “Problems of the Philosophy of Religion” in Ted Honderich (ed.) The Oxford Companion to philosophy (Oxford, Oxford University Press).
22- Thomas Aquinas, 1955, Summa Contra Gentiles , tr. by Arton C. Pegis (Garden City, NY : Image Books, Doubleday). pp. 66-75 (I. chs 4-7).
23- Wainwright, William J., “natural religion” in Robert Audi (ed.), op. cit.,p.600.
24- Wittgenstein, Ludwig, 1980,Culture and Value, trans. Peter Winch (Oxford : Basil Blackwell).
25- Wittgenstein, Ludwig, 1970, Lectures and Coverstations on Aesthetics, Psychology, and Religious Belief (Oxford : Basil Blackwell).
26- Wittgenstein, Ludwing, 1985, Philosphical Investigations, trans. G.E.M. Anscombe, 2nd ed. (Oxford : Basil Blackwell).
27- Yandell, Keith E., 1990, Philosophy of Religion : A Contemporary Introduction (London and NewYork : Routledge,).
28-Yandell, Keith E., 1993, The Epistemology of Religious Experience (Cambridge : CambridgeUniversity Press).
CAPTCHA Image