جستاری در مبانی معرفتی منطق فازی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر حوزه و دانشگاه

چکیده

منطق فازی را اولین بار در سال 1965،  پروفسور لطفی­زاده در مقاله­ای با عنوان « مجموعه‌های فازی» مطرح کرد که می­توان آن را نخستین قدم در راه رسیدن به نگرش فازی در عرصه­ معارف بشری دانست. منطق فازی با نگاهی خاکستری به جهان واقعیت، در پی آن است که حقایق خارجی را بطور کامل و آنگونه که هست به تصویر بکشد. جنبه‌های معرفتی، فلسفی این نگرش که اساساً خاستگاهی فنی، مهندسی دارد بیشتر پس از موفقیت‌های چشمگیر در عرصه تولیدات صنعتی، مورد توجه قرار گرفت.
برخی و شاید  همه­ نظریه­پردازان فازی معتقدند که مبانی معرفتی منطق فازی را می­بایست در تفکرات سوفسطایی یونان جستجو نمود و فازی در واقع ادامه­ همان جریان است. آنان این تفکر را بر اصولی بنا می­کنند که نگاه معرفت­شناسانه آن را برنمی­تابد. این نظریه‌پردازان محصولات فراوان و چشمگیر فازی را وام­دار چنین اصولی می­دانند.
این نوشتار با تبیین این مبانی، با نگاهی معرفت­شناختی به نقد و بررسی آن می­پردازد و درباره این مسأله بحث می­کند که آیا اساسا منطق فازی _ همانگونه که این نظریه­پردازان  ادعا می‌کنند _ بر پایه­ چنین اصولی شکل می­گیرد ؟
 

تازه های تحقیق

جمع­بندی

با توجه به تبیینی که از اصل امتناع تناقض ارائه گردید به این مهم رهنمون شدیم که اساسا نظریه­پردازان فازی تصور صحیحی از این اصل ندارند. منطق فازی نیز مانند دیگر معارف بشری بر پایه­ اصل امتناع تناقض سامان می­یابد.

با دقت در تشکیک فازی به لحاظ فهم و تبیینی که از نسبیت­گرایی ارائه شد، نمی­توان نگرش فازی را به لحاظ فهم، نسبیت­گرا دانست. در نسبیت­گرایی به لحاظ فهم در مقام صدق و کذب گزاره بحث تطابق و عدم تطابق مدلول یک گزاره با واقع مطرح نیست، بلکه مدرک گزاره و شرایط خاص و فضای معین که در آن واقع شده است، صدق و کذب گزاره را تعیین می­کند. اما در نگرش فازی ملاک صدق و کذب همان تطابق و عدم تطابق با واقع دانسته می­شود. البته  تطابق و عدم تطابق با واقع مثل سایر مفاهیم در منطق فازی، فازی لحاظ می­شوند.

در مورد تشکیک به لحاظ واقعیت در نگرش فازی به این نتیجه رسیدیم که این اصل با نسبیت­گرایی به لحاظ واقعیت متفاوت است و در واقع تلازمی میان این دو نیست.در این نوشتار اثبات شد که « تشکیک به لحاظ واقعیت » اصلی نادرست است و اساسا منطق فازی متوقف بر پذیرش آن نمی­باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Epistemic Fundamentals of Fuzzy Logic: A Critical Study

نویسنده [English]

  • Mehdi Hoseinzādeh Yazdi
چکیده [English]

In a vague way, Fuzzy Logic seeks to draw external realities thoroughly as one might say. Epistemic aspects of such an attitude, which enjoys technical origins, were considered further when surprising successes were accomplished in the field of industrial produces. Almost all theorists of fuzzy logic hold that the epistemic fundamentals of fuzzy logic should be looked for in Greek sophists’ thinking and in fact, fuzzy continues the same process of thinking. They build such a thought on the principles which can not be accepted after an epistemological scrutiny, whereas those theorists consider products of fuzzy to be owing to such principles. This writing first explains these basic principles, then criticizes them from an epistemological view, and finally discusses its theorists’ claim that fuzzy logic is based on such principles.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fuzzy Logic
  • law of non-contradiction
  • cognitive relativism
  • factual relativism
  • absolute relativism

مراجع

. ابن سینا، 1375، الاشارات و التنبیهات مع شرح الخواجه نصیر الدین طوسی، قم، النشر البلاغه، جلد1.
2. ___،  1376، الهیات شفا،  تحقیق حسن حسن­زاده­ آملی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
3. ارسطو، 1377، متافیزیک، ترجمه‌ شرف‌الدین خراسانی، تهران،  حکمت.
4. ارموی، محمود بن ابی­بکر،بی تا، شرح المطالع فی المنطق، قم، کتبی نجفی.
5. جوادی آملی، عبدالله، 1370، شناخت در قرآن،  قم ، مرکز مدیریت حوزه‌ی علمیه‌ی قم.
6. ___، 1384،شریعت در آینه­ی معرفت، قم، اسراء.
7. حسین­زاده، محمد، 1376،فلسفه دین، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
­8. حسین زاده­ یزدی، مهدی،  1386، اصل امتناع تناقض؛حکمت متعالیه و منطق فازی، خردنامه صدرا، شماره 50،ص78-92، فصلنامه علمی ـ پژوهشی فلسفه اسلامی، تهران.
9. سبزواری، ملا هادی،1369، شرح المنظومه ( قسم المنطق المسمی باللئالی المنتظمه)،  تهران، ناب، جلد1.
10. رازی، فخرالدین، 1411ق، المحصل، قاهره، دارالتراث.
11. طباطبایی، محمدحسین،1414ق، نهایه الحکمه، قم،مؤسسه النشر الاسلامی.
12. طوسی،نصیرالدین،1361، اساس الاقتباس، تصحیح محمد تقی مدرس رضوی، تهران، دانشگاه تهران.
13. کاتبی قزوینی، نجم الدین علی، 1368، الرساله الشمسیه فی تحریر القواعد المنطقیه لقطب الدین محمد الرازی، قم، النتشارات الرضی ـ زاهدی.
14. کاسکو، بارت، 1377، تفکر فازی، ترجمه علی غفاری و دیگران، تهران، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی.
15. کار تالوبوس،اس. دی،1382، منطق فازی و شبکه های عصبی، مفاهیم و کاربردها، ترجمه دکتر محمود جورابیان و دکتر رحمت لله هوشمند، اهواز، انتشارات دانشگاه شهید چمران.
16. کلر، جی. جر ؛ کلیر، یو. اس ؛ یوآن، ب،1381، تئوری مجموعه های فازی، دکتر محمد حسین فاضل زرندی، تهران، مرکز نشر دانشگاه امیر کبیر (پلی تکنیک).
17.مصباح یزدی، محمدتقی، 1378،آموزش فلسفه، قم،شرکت نشربین­الملل­سازمان­تبلیغات اسلامی،ج1.
18. ___، 1382، شرح الهیات شفا ، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی،ج1.
19. ___، 1405ق،تعلیقه علی نهایه الحکمه، قم،در راه حق.
20. مظفر، محمد رضا،1426ق، المنطق، قم، موسسه النشر الاسلامی.
21.  ملاصدرا،( صدرالمتألهین) (محمدبن‌ابراهیم)، بی‌تا، الحکمه‌المتعالیه فی‌ اسفار العقلیه الاربعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج1.
22. ___، 1981،  الحکمه‌المتعالیه فی‌ اسفار العقلیه الاربعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی،ج3.
23.موزر، پل ؛ مولدر و تروث،1385 ، درامدی موضوعی بر معرفت شناسی معاصر، مترجم رحمت الله رضایی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
24. یزدی، ملاعبدلله، 1363، الحاشیه. قم، مؤسسه النشر الاسلامی.
25. Klir, G. J. and B Yuan , 1996, Fuzzy Sets, Fuzzy Logic, and Fuzzy Systems: Selected. Papers by Lotfi A. Zadeh. World Scientific: Singapore.
.
26.Kosko, B, 1993, Fuzzy Thinking. Hyperion: New   York.
27.Woodbury Tolley, Manto , 1994, Statistic Applications Using Fuzzy Sets. Wiley Interscience: New York.
 28.Zadeh, L. A , 1965 ,“Fuzzy Sets.” Information and Control 8: 338-353, 1965
E. 29.----- ,  1988 “Fuzzy Logic.” IEE
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار