نوآوری‌های ابن سینا در علم النفس

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه تهران

چکیده

نگرش ارسطو به نفس و بدن بر دیدگاه او دربارة اجسام، یعنی ماده و صورت  مبتنی است، اما حرکت، تغذیه، تخیل و تعقل را  که انواع حیات هستند  از اعمال نفس  بر می شمرد تا تفاوت آن را با دیگر صورت‌ها بیان کند.
نگاه متفاوت ابن سینا به مسأله مادی یا مادی نبودن نفس و نسبت آن با جسم، بقا یا فنای نفس پس از بدن، به ضمیمة نوآوری‌های او در مباحثی چون اثبات وجود نفس، ماهیت ذهن، ادراکات حسی، حس باطن، قوای عقلی، تعامل نفس و بدن، نسبت عقل فعال با عقل انسانی، مسائل فراوان علمِ نبوّات و رابطة آنها با ماهیت و کارکرد نفس و ده­ها مسئله دیگر، باعث شد تا او نفس­شناسی را جدا از مجموعه علوم طبیعیات به طور مستقل مطالعه کند و در حقیقت، علم النفس را از نو، برپایه‌های متفاوت با دیدگاه ارسطو، بنیان نهد و تدوین نماید.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Ibn Sina’s Innovations in (Philosophical) Psychology

نویسنده [English]

  • Sayyed Mohammad Ali Dibāji
چکیده [English]

 





A





ristotle, Regarded as the founder of psychology (study of the soul), understood substances as matter organized by a particular form. The soul, for Aristotle, is the form of the body. Yet, in his view, motion, nourishing, imagination and reasoning, are among the acts of the soul, which make it different from other forms. Studying psychology deeply in the light of the Kalam and Islamic philosophy, Ibn Sina raised a number of questions: Is reasoning corporeal or incorporeal? Is the soul enduring or mortal? And what is the relationship between the soul and body? Contrary to Aristotle, Ibn Sina held that the soul is not corporeal, mortal and impressed in body but it is incorporeal, enduring, and regulator of body. Innovating new methods and solutions for topics such as the existence of the soul, nature of minds, sensory perceptions, inner sense, intellectual faculties, interaction between the soul and body, relationship between active intellect and human intelligence, and many other questions, Ibn Sina also attempted to study the soul separately and free from the methodology of physics, and in fact, to establish study of the soul on foundations different from Aristotle view.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • study of the soul
  • psychology
  • parapsychology
  • reasoning
  • mind
  • soul
  • Immortality
  • incorporeity
  • relationship between soul and body
  • intelligence
  • active intellect

مراجع

  1. ارسطو، اخلاق نیکوماخوس، ترجمه سید ابوالقاسم پورحسینی، تهران، دانشگاه تهران، 1368 .
  2. ارسطو، دربارة نفس، ترجمه علی مراد داوودی، تهران،حکمت، چاپ سوم، 1369.
  3. ارسطو، فی النفس، اسحاق بن حنین، مقدمه عبد الرحمن بدوی، قاهره، مکتب النهضة المصریه، 1954 .
  4. ابن رشد، محمد بن احمد، تفسیر مابعدالطبیعه ارسطو، ( ج 3 )، تهران،‌  حکمت، چاپ دوم، 1380 .
  5. ابن رشد، محمد بن احمد، تلخیص مابعد الطبیعه، مقدمه دکتر عثمان امین، تهران، حکمت، چاپ دوم، 1380 .
  6. ابن سینا، ابوعلی، احوال النفس، مقدمه دکتر احمد فؤاد الاهوانی، قاهره، 1952.
  7. ابن سینا، ابوعلی، الاشارات و التنبیهات مع شرح نصیر الدین طوسی، تحقیق سلیمان دنیا ،بیروت، النعمان، 1413( 4 جلد ).
  8. ابن سینا، ابوعلی، تعلیقات، تحقیق و مقدمه عبد الرحمن بدوی، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، بی تا .
  9. ابن سینا، ابوعلی، رسالة نفس، تصحیح و مقدمه دکتر موسی عمید، همدان،  انجمن آثار و مفاخر و دانشگاه بوعلی سینا، 1383 .
  10. ابن سینا، ابوعلی، عیون الحکمه، تحقیق و مقدمه عبد الرحمن بدوی، لبنان،  وکالة المطبوعات کویت و دار القلم ،1980 .
  11. ابن سینا، ابوعلی، فی القوی النفس، تحقیق محمد ثابت الفندی، قاهره، 1943.
  12. ابن سینا، ابوعلی، فی معرفة النفس الناطقه و احوالها، تحقیق محمد ثابت الفندی، قاهره، 1943.
  13. ابن‌سینا، ابوعلی، کتاب النفس ازطبیعیات شفا، قم، کتاب­خانة آیة الله مرعشی، بی‌تا.
  14. ابن سینا، ابوعلی، المباحثات، تحقیق و تعلیق محسن بیدار فر، قم، انتشارات بیدار، 1371 .
  15. ابن سینا، ابوعلی، مبدأ و معاد، ترجمه دکتر محمود شهابی، تهران،دانشگاه تهران، 1332 .
  16. ابن سینا، ابوعلی، معراج نامه، مقدمه و تصحیح نجیب مایل هروی، مشهد، آستان قدس، چاپ دوم، 1366.
  17. ابن سینا، ابوعلی، منطق المشرقیین، قم، کتاب­خانه آیة الله مرعشی، 1405ق. 
  18. ابن سینا، ابوعلی، النجاة، تصحیح ماجد فخری، بیروت،  دار الافاق الجدیده، 1405ق.
  19. افنان، سهیل محسن، واژه نامه فلسفی، تهران، حکمت، 1404 .
  20. بدوی، عبد الرحمن، ارسطو عند العرب، کویت، وکالة المطبوعات 1978 .
  21. شیرازی، صدر الدین محمد ( ملاصدرا )، الاسفار العقلیة، بیروت،‌  دار احیاء التراث العربی، 1410، جلد 8 .
  22. شولتز، دوان پی و آلن، تاریخ روان­شناسی نوین، علی اکبر سیف و همکاران، تهران،دوران، چاپ ششم، 1382 .
  23. صفا، ذبیح الله، تاریخ علوم عقلی در تمدن اسلامی، تهران، دانشگاه تهران، 1374، جلد اول،.
  24. الفاخوری حنا و خلیل الجر، تاریخ فلسفة اسلامی، ترجمه عبد المحمد آیتی، تهران، آموزش انقلاب اسلامی، 1373 .
  25. قنواتی، جورج شحاته، مؤلفات ابن سینا، قاهره، مهرجان ابن سینا، 1950 .
  26. کاپلستون، فردریک، تاریخ فلسفه ( ج 1 )، ترجمه سید جلال الدین مجتبوی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی و سروش، چاپ دوم، 1368 .
  27. مولر، ف. ل .، تاریخ روانشناسیترجمه علی محمد کاردان، تهران، نشر دانشگاهی، چاپ اول، 1368، (ج 2).
  28. مهدوی، یحیی، فهرست مصنفات ابن سینا، تهران،دانشگاه تهران، 1332 .
  29. نصر، سید حسین و همکاران، تاریخ فلسفة اسلامی ،ترجمه گروه مترجمان، تهران، حکمت، 1383، (ج 1).
    1. Fazlur - Rahman , Avicenna's psychology , oxford , london , 1952 .
    2. Michael E. Marmura , Avicenna , Encyclopedia of philosophy by paull Edwards , Macmillan publishing , 1967 .
    3. Samuel Guttenplan , Reduction , Companion to the philosophy of mind , Blackwell , Great Britain , reprinted , 1996 .
    4. John Haldane , Medieval and Renaissance philosophy of mind , in A Companion to philosophy of mind , Blackwell , Great Britain , reprinted , 1996.
    5. John Hick, on Doing Philosophy of Religion, http:www.John hick.org.uk/qrticle3. 2001.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار