حیرت در عرفان

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استاد یار گروه الهیات دانشگاه اصفهان

2 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان

چکیده

حیرت در عرفان اسلامی، یکی از مطلوبات مهم و از مقامات عالیه عارف است. حیرت در بادی امر با ضلالت و سرگردانی هم معنا ست. اما در عرفان به عنوان بدیهه‌ای است که بر قلب عارف وارد می‌شود و نهایت معرفت عارف به باری تعالی را می‌رساند. چون ذات او حقیقتی لا یتناهی است و در ادراک محدود عقل جای نمی‌گیرد، بنابراین درک عقل از حقیقت او و همچنین آنچه که مربوط به عالم غیب و ماوراءطبیعت است قرین باعجز و حیرانی است. خداوند بزرگترین رازی است که نه عقل ونه کشف به فهم ذاتش پی نخواهند برد و همیشه در حیرت و سرگردانی  باقی خواهند ماند.
فیلسوف و عارف با دو ابزار عقل و کشف و شهود، کوششهای فراوانی برای کشف حقیقت و ادراک آن نموده و در بسیاری موارد با هم همنشین و موافق بوده اند. اما در مسأله حیرت این دو تیره با هم هم داستان نشده و فیلسوف در همه حال از حیرانی و سرگردانی گریزان بوده و عارف طالب آن. حیرت از مطلوبات عارف است  اما برای فیلسوف از امور نکوهیده و مذموم.عارف در اکتشافات عالیه خود به حقایقی از معرفت ذات باری می‌رسد که وقتی آنها را بر عقل فلسفی عرضه می‌کند، آن را حیران و سرگردان می‌گذارد. 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Bewilderment (hayra) in Sufism

نویسندگان [English]

  • Majīd Sādeqī 1
  • Razeeh Oroji 2
چکیده [English]

The present essay deals with bewilderment (hayra), which is in Sufism one of the important objects of desire and one of the high stations of the Sufis. It may, at the beginning, seem synonymous with wandering off the straight path but in Sufism it is a gnosis which enters in a Sufi’s heart without reflection, and which shows the Sufi’s mystical knowledge being limitless. Since God’s nature is an infinite reality, our reasons fail to comprehend it as well as fail to understand realities of the invisible domain. God is the greatest mystery that neither rational faculty (‘aql) nor intuition can grasp its nature and always remain complicated and bewildering. Although the philosophers and Sufis have made a great effort to understand the truth and are in agreement with each other in many cases, they do not sympathize in the case of bewilderment, whereas the philosophers always tend to avoid bewilderment, the Sufis tend to seek it; so bewilderment is blameworthy for the philosophers but praiseworthy for the Sufis.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • stations of the Sufis
  • bewilderment
  • rational faculty
  • intuition
  • the unseen world
  • gnosis

مراجع

  1. ابن عربی، محی الدین ، الفتوحات المکیه ، تحقیق و تقدیم عثمان یحی، قاهره ، 1975م .
  2. ____ ،فصوص الحکم ،به کوشش ابوالعلاء عفیفی،چاپ دوم ،انتشارات الزهراء، تهران، 1370.
  3. ابن منظور، لسان العرب، دارصادر ، بیروت ، 1990م .
  4. السراج الطوسی، ابی نصرعبدالله علی ، اللمع فی تصوف، تصحیح رینولد نیکلسون، چاپ لیدن ، 1914 . 
  5. ایزوتسو، توشیهیکو ، صوفیسم و تائویسم، ترجمه محمد جواد گوهری ، چاپ دوم ، انتشارات روزنه  ، تهران، 1378.
  6. بقلی شیرازی، روزبهان، شرح شطحیات، تصحیح و مقدمه هانری کربن، چاپ سوم، کتابخانه طهوری،تهران ، 1374.
  7. جامی، عبد الرحمان ابن احمد،نقد النصوص فی شرح نقش النصوص ، انتشارات علمی فرهنگی ، تهران ، 1370. 
  8. خوارزمی، تاج الدین حسین بن حسن، شرح فصوص الحکم، تصحیح نجیب مائل هروی، چاپ اول، نشر مولی، تهران ، 1364.
  9. عطار نیشابوری، فرید الدین، منطق الطیر، به کوشش احمد رنجبر، چاپ دوم ،انتشارات اساطیر، تهران، 1369.
  10. ____، دیوان عطار ، تصحیح تقی تفضلی ، تهران 1362 .
  11. عفیفی، ابو العلاء، شرح فصوص الحکم، چاپ دوم ،انتشارات الزهراء، تهران، 1370.
  12. غزالی، ابو حامد، احیاء العلوم الدین،مصحح شیخ عبد العزیز غز الدین سیروان،دار القلم ، بیروت، بی تا.   
  13. قیصری ، محمد داوود، شرح الفصوص الحکم، به کوشش سید جلال الدین آشتیانی، چاپ اول،انتشارات علمی فرهنگی، تهران، بی تا.
  14. فناری، حمزه، مصباح الانس، یا پیوند استدلال و شهود درکشف اسرار وجود صدر الدین قونوی، ترجمه محمد خواجوی ، چاپ اول ، نشر مولا، تهران، 1374 .
  15. فروزان فر ، بدیع الزمان ، احادیث مثنوی ، اتشارات امیر کبیر، تهران ، 1361 .
  16. کاشانی، عبد الرزاق، شرح الفصوص الحکم، چاپ چهارم ،انتشارات بیدار، قم، 1370 .
  17. کاشانی عز الدین محمد، مصباح الهدایه و المفتاح الکفایه، تصحیح و تعلیق جلال الدین همایی، چاپ دوم،1369.
  18. هجویری غزنوی؛ابو الحسن، کشف المحجوب،چاپ دوم،کتابخانه طهوری،تهران،1371 .
  19. مولوی،جلال الدین محمد بلخی، مثنوی معنوی، به کوشش رینولد نیکلسون، چاپ سوم، انتشارات طوس، تهران، 1376.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار