تعریف ملاصدرا از مابعدالطبیعه و لوازم معرفت‌شناختی آن

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفة دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

ملاصدرا دربارة تعریف مابعدالطبیعه و چگونگی شناخت موضوع آن سخنی دارد که از ویژگی‌های ممتاز فلسفة اوست. او که در فلسفه‌اش، هم با موجود سر و کار دارد و هم با وجود و گذر از موجود به وجود در خود فلسفه‌اش واقع مى‌شود، به‌هیچ‌وجه شناخت وجود را صرفاً شهود عرفانى آن نمى‌داند. او نظریه و شیوه اى به ما می‌دهد که بینش شهودى واقعیت را با روش قیاسى در بر می‌گیرد.
 سخن او در شناخت وجود از طریق تحلیلات عقلى در بادى نظر، ممکن است خیلى جسورانه و عجیب باشد، چرا که سخن ابن‌سینا و فارابى را دربارة عرضیّت وجود نمی‌پذیرد و ادّعا می‌‌‌‌‌کند که واقعیّتى که مدلول و مصداق قضیّة "انسان موجود" است، کاملاً با مدلول قضایاى دیگر فرق دارد. از نظر او،  موضوع واقعى، حقیقتِ وجود است که با مفهوم موجود از آن حکایت می‌‌کنیم و تمام ماهیّات، اعراضی بیش نیستند که این واقعیّت واحد را به صورت اشیای بی‌شمار مقیّد مى‌کنند. شهود این واقعیّت هنگامی امکان پذیر است که در انسان آگاهى کاملاً متفاوتى بیدار شود که جهان را با چنین وضعى درک کند. او با قول به اتحاد عالم و معلوم موفّق به اثبات اصلی مى‌‌‌شود که در بحث رابطة ذهن و عین و از بین رفتن جدایى و تمایز میان فاعل شناسا و متعلَّق شناسا نقش بسیار مؤثّرى ایفا مى‌کند. بحث درباره این حقیقت، مشخّص کردن ریشه‌هاى آن و بیان اینکه ملاصدرا در این باب رویکردى ویژه دارد، هدف اصلى سخن ماست.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Discussion of the Principality of Existence: Confusion of Epistemology and Ontology

نویسنده [English]

  • Reza Akbariān
چکیده [English]

In the arduous discussion of the principality  of existence (asālat al-wujūd) or the principality of essence (asālat al-māhiyya), it is necessary first to examine the proposition which is the cornerstone of this discussion; second, it should be discussed how its conception can cause its acknowledgement; then we can clarify the significance of existential proposition; and finally, setting forth the meanings of the  word “existence” and those of the  word “essence” or “quiddity”, it would appear the signs of confused discussion of epistemology and ontology.

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • existence
  • essence
  • principality of existence
  • principality of essence

مراجع

  1. آشتیانی، سید جلال‌الدین، هستی از نظر فلسفه و عرفان، مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ سوم، 1376.
  2. ابن‌رشد، تفسیر مابعدالطبیعه، تهران، انتشارات حکمت، 1337.
  3. ابن‌سینا، التعلیقات، تصحیح عبدالرحمن بدوی، مرکز النشر، 1404.
  4. ___________ ، الشفاء (الالهیات)
  5. ___________ ، الشفاء (الالهیات)، قاهره، 1960م.
  6. ___________ ، النجاة، تصحیح محمدتقی دانش‌پژوه، انتشارات دانشگاه تهران، 1364.
  7. ___________ ، عیون الحکمه، تصحیح عبدالرحمن بدوی، بیروت، وکالة المطبوعات، 1980.
  8. ارسطو، مابعدالطبیعه، ترجمه شرف‌الدین خراسانی، تهران، نشر گفتار، 1367.
  9. جوادی آملی، عبدالله، رحیق مختوم، مرکز نشر اسراء، چاپ اول، 1375.
  10. خواجوی، محمد، لوامع الطرفین، تهران، 1366.

11. الشیرازی صدرالدین محمد، الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، تصحیح و تعلیق و مقدمه استاد سید جلال‌الدین آشتیانی، مرکز نشر دانشگاهی، 1360.

  1. ___________ ، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعه، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، 1981 م.
  2. ___________ ، المبدأ و المعاد، قم، مکتبه المصطفوی، چاپ اول.
  3. ___________ ، المشاعر، مقدمه و ترجمه فرانسوی هانری کربن، تهران، 1342.
  4. ___________ ، شرح هدایة، انتشارات بیدار،
  5. قیصری، شرح فصوص الحکم، قم، انتشارات بیدار، چاپ اول.
  6. لاهیجی، محمدجعفر، شرح رسالة المشاعر، تعلیق و تحقیق و مقدمه سید جلال‌الدین آشتیانی، مرکز النشر، چاپ دوم.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار