رویکردی تطبیقی به تکامل نفس صدرایی و تعالی وجودی یاسپرس در پرتو حرکت جوهری

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه دانشگاه رازی کرمانشاه

چکیده

حقیقت انسان نزد ملاصدرا و یاسپرس حقیقتی سیال و همواره در حرکت و صیرورت است. مسئله این است که ملاصدرا و یاسپرس بر چه اساسی از پذیرفتن فصل ثابت و نامتغیر برای انسان ابا دارند؟ البته این نظر مشترک مبانی خاص و علل متفاوت دارد؛ بدین معنا که صدرا بر اساس حرکت جوهری و یاسپرس بر اساس امکان استقبالی و وجود آزادی در انسان به آن اصل رسیده‌اند. به علاوه، ملاصدرا و یاسپرس هر دو حقیقت انسان را نفس او می‌دانند. لکن نفسی که ملاصدرا آن را عین اضافه اشراقی به خداوند و از جنس وجود و عین تشخص می‌داند با اگزیستانس یاسپرس، که فاقد عناوین فوق است، تفاوت اساسی دارد. اگزیستانس یاسپرس در ارتباط تحقق می‌یابد و به غیر شناخته می‌شود. حال با توجه به اصالت وجود، که از مقدمات قطعی حرکت جوهری است، و اینکه در فلسفه صدرا حرکت و صیرورت در مقابل بودن و هستی نیست، بلکه حرکت و شدن خود نوعی هستی و بودن است، می‌توان گفت وجود حرکت جوهری نفس به معنای رسیدن به مرحله‌ای از وجود، یعنی واقعیت و متعلقات عینی نفسانی، است. اینجاست که با تطبیق و هم‌نگری دو سنت فلسفه اسلامی در شاخه حکمت متعالیه و فلسفه غرب در گرایش اگزیستانسیالیسم می‌توان هر چه بیشتر به اهمیت حرکت جوهری و نقش ضروی آن در تکامل انسان و تعالی او پی برد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Comparative Approach to Sadrian Perfection of Soul and Jaspers’s Existential Transcendence in the Light of Substantial Motion

نویسنده [English]

  • Simin Esfandiari
چکیده [English]

For Mulla Sadra and Jaspers, man’s reality (essence) is flowing and always in motion and becoming. The question is why and on what basis they refuse to accept a stable and unchanging character for man. No doubt, this common view has particular principles and different reasons, that is, Mulla Sadra formulates this principle based on substantial motion and Jaspers on future possibility and man’s freedom. Furthermore, both Mulla Sadra and Jaspers regard soul as man’s reality. However, the soul which Mulla Sadra regards as identical to illuminative attribution to God, as having existence genus, and as identical to individuality is fundamentally different from Jaspers’s existence which lacks above-mentioned characteristics. Jaspers’s existence actualizes in connection and is known by something else. So, it can be said that soul’s substantial motion means  achieving a stage of existence, i.e. objective spiritual reality and associations,  given the fundamentality of existence as one of the unarguable preliminaries of substantial motion and the fact that motion and becoming are not contrary to being and existence; rather they are a kind of existence and being. This is the point where we can understand the importance of substantial motion and its indispensible role in man’s perfection and transcendence more completely through comparing and co-evaluating two traditions of Islamic philosophy in the field of transcendent philosophy and West’s philosophy in the field of existentialism.
 


Simin Esfandiari/// PhD of philosophy and assistant professor of Razi University, Kermanshah 

کلیدواژه‌ها [English]

  • substantial motion
  • transcendence
  • soul’s perfection
  • existence
  • ابن‌سینا ، حسین ابن عبدالله ، (1405). شفا ( الطبیعیات )، تحقیق سسعیدزاید ، چاپ افست ، قم .
  • بلاکهام ، ه.ج،(1357). اندیشه هستی ، ترجمه باقر پرهام ، تهران : کتابخانه ی طهوری ، چاپ دوم .
  • جمال‌پور، بهرام (1371). انسان و هستی، تهران: مؤسسه نشر هما، چاپ اول.
  • §     رومی، جلال‌الدین (مولوی)، (1376) . مثنوی معنوی، به کوشش نیکلسون، تهران: نشر طلوع ، چاپ پنجم .
  • صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (ملاصدرا) (1382). الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، تصحیح: سید مصطفی محقق داماد، تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
  • ـــــــــــــ (1375). الشواهد الربوبیه، ترجمه و شرح: جواد مصلح، تهران: انتشارات سروش، چاپ اول.
  • ـــــــــــــ (1361). العرشیه، تصحیح: غلامحسین آهنی، تهران: انتشارات مولی.
  • ـــــــــــــ (1362). المبدأ و المعاد، ترجمه: احمد حسینی اردکانی، تهران: انتشارات مجتمع دانشگاهی ادبیات و علوم انسانی، چاپ اول.
  • ـــــــــــــ (1410). الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاربعه، مجلدات 1تا 9، بیروت: احیاء التراث، الطبعة الرابعه.
  • ـــــــــــــ (1363). اسرارالایات، ترجمه: محمد خواجوی، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول.
  • مهدوی، یحیی (1372). نگاهی به پدیدارشناسی و فلسفههای هست بودن، تهران: انتشارات خوارزمی، چاپ اول.
  • نصری، عبدالله (1383). خدا و انسان در فلسفه یاسپرس، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول.
  • همایی، جلال‌الدین (1375). دو رساله در فلسفه اسلامی، تهران: انتشارات پژوهشگاه، چاپ دوم.
  • یاسپرس، کارل (1378). کوره راه خرد: درآمدی به فلسفه، ترجمه: مهبد ایرانی، تهران: انتشارات قطره، چاپ اول.
  • ـــــــــــــ (1353). فیلسوفان بزرگ، ترجمه: اسدالله مبشری، تهران: انتشارات پیام.
    • § Koeftenbaun, Peter; Karl Jaspers (1967). (eds.) Encyclopedia of Philosophy, macmillan. p. co. USA.
    • § Jaspers, Karl (1969). Philosophy, 3 volume, Tr. By E. B. Ashton, Ennsyl:Ennsyl University Press.
    • § Jaspers, Karl (1953). The Origin and Goad of History,yale university press.
    • § Macquarrie, John (1971). Priniciples of Ennsylva Theology, Second Edition, Clarled, Scribners Sons, New Enn.
    • § Olson, Alan M. (1979). Transcendence and Hermeneutic, Hardcover: Kluwer Academic Pub.
    • § Oswal (1961)
    • § Scharj, Oswal (1971). Existence, Existeenz and Transcendence, Rirst Printing, Ennsylvania: Duquesne University.
CAPTCHA Image