بررسی مقایسه‌ای اصل لذّت در فلسفۀ چارواکه و فلسفۀ اپیکوری

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه ادیان و عرفان، دانشکدهٔ الاهیات و معارف اسلامی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 دانشجوی رشته فلسفه و کلام دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

 
لذّت‌گرایی به ‌عنوان یک اندیشه، نظریه‌ای است که بنا بر آن شادی، خیر نهایی است و ناخشنودی شر غایی. مکاتب فکری ماده‌گرا، که عموماً به اصالت لذّت قائل‌اند، در فرهنگ‌های مختلف انسانی نمودهای متنوعی داشته‌اند. فرهنگ هندویی نیز از این قاعده مستثنا نبوده است، زیرا در این فرهنگ، مکتب متمایزی به نام چارواکه وجود دارد که با برخورداری از مشرب فکری ماتریالیستی، لذّت را تنها معنا و غایت حیات می‌داند. فلسفهٔ اپیکوری در یونان شبیه‌ترین مکتب فکری به چارواکه است. این فلسفه‌ها، هر دو مکاتبی را با ماهیت لذّت‌گرایی به ‌وجود آوردند که به‌ رغم معاندان و مخالفت‌های فراوان توانستند طی قرن‌ها طرفدارانی را جلب کنند. با مقایسهٔ اصل لذّت از منظر این دو فلسفه بر اساس منابع کتاب‌خانه‌ای موجود، روشن می‌شود که آنها هر دو، ظاهراً چون فقط قائل به اعتبار و وجود دنیای مادی‌ هستند و هستی انسان را فقط بر مبنای بُعد مادی او تبیین کرده‌اند و نیز هر گونه هستی پس از مرگ را انکار می‌کنند، بنابراین نتیجه می‌گیرند که، پس باید شاد بود و از لذات زندگی بهرهٔ کامل برد. با وجود این، بین آنها اختلاف‌نظرهایی نیز وجود دارد: اپیکوریان مخصوصاً با دستهٔ خاصّی از چارواکه‌ای‌ها در معنا و انواع لذّت اختلاف تامّ دارند؛ همچنین اپیکوری‌ها برخلاف پیروان چارواکه که لذات جسمانی را معتبر می‌دانند، شادی و لذّت برتر را بیشتر به ‌معنای فقدان الم در نظر می‌گیرند؛ در حالی ‌که، هدف چارواکه‌ای‌ها، تعمیق و گسترش دامنهٔ لذّت است، هدف اپیکوری‌ها، تقلیل حدالامکان درد است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Hedonism in Charvaka and Epicurean's Philosophies

نویسندگان [English]

  • Sadjjad Dehghanzadeh 1
  • Fatimah Ahmadian 2
1 Assistant professor of department of religions and mysticism, college of Islamic theology and sciences, Azerbaijan Shahid Madani University, corresponding author
2 Student of philosophy and theology, Azerbaijan Shahid Madani University, ahmadian
چکیده [English]

Hedonism as an idea is a theory, according to which happiness is ultimate good and unhappiness is the ultimate evil. Materialist schools of thought, which generally believe in hedonism, have various expressions in different human cultures. Hindu culture is no exception, because there is a distinctive school of philosophy in this culture, called Charvaka, which considers pleasure as the only meaning and aim of life, due to having materialistic school of thought. Epicurean philosophy in Greece is the closest school to Charvaka. These two philosophies formed schools with a hedonistic nature, which could attract many people over centuries in spite of their many enemies and great oppositions. A comparative study of hedonism in these two philosophies through available library resources shows that both of them believe man should be happy and enjoy life completely, because they apparently believe only in the validity and existence of material world, explain man's existence on the basis of his material dimension, and reject any kind of existence afterlife. There are, however, some differences between these two philosophies. Epicureans are completely different with a particular sect of Charvakans in terms of their view about the meaning and kinds of pleasure. Furthermore, Epicureans regard higher happiness and pleasure more as the absence of pain, unlike the followers of Charvaka who regard physical pleasures as the only valid ones. The main aim of Charvakans is to deepen and extend the scope of pleasure, whereas Epicureans seek to reduce the pain as much as possible. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Charvaka
  • epicurean
  • the principle of pleasure
  • materialism
  • the aim of life

مراجع

  1. اَبوریان، محمد علی (1391). تاریخ الفکر الفلسفی، اسکندریة: دار المعرفة الجامعیة، الجزء الثانی.
  2. احمدی، ع.؛ صدوقی، رضا؛ آذری، هوشنگ؛ دریابندری، نجف؛ صارمی، ابوطالب؛ آریان‌پور، آ. ح. (1345). فلسفه اجتماعی، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
  3. اسمارت، ننیان؛ زای چان، شلومر؛ پینز، شلومر (1378). سه سنت فلسفی: گزارشی از فلسفه‌های هندی، چینی و یهودی، ترجمه: ابوالفضل محمودی، قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوره علمیه قم.
  4. پاپکین، ریچارد؛ استرول، آوروم (1367). کلیات فلسفه، ترجمه: جلال‌الدین مجتبوی، تهران: حکمت.
  5. جانان ری، ارمسن (1378). دانش‌نامه ملخص فلسفه و فیلسوفان غرب، ترجمه: امیر جلال‌الدین اعلم، تهران: توحید.
  6. چاترجی، ساتیش چاندرا؛ موهان داتا، دریندرا (1384). معرفی مکتب‌های فلسفی هند، ترجمه: فرناز ناظرزاده کرمانی، قم: انتشارات دانشگاه ادیان و مذاهب.
  7. حسین‌پور، پرویز (1371). در گذرگاه هستی، قم: حافظ نوین.
  8. حلبی، علی‌اصغر (1383). تاریخ سیر فلسفه در اروپا: از دوره پیش‌سقراطی تا پایان عصر روشنگری، تهران: قطره.
  9. راداکریشنان، سروپالی (1364). تاریخ فلسفه شرق و غرب، ترجمه: خسرو جهانداری، تهران: انقلاب.
  10. راسل، برتراند (1351). تاریخ فلسفه و روابط آن با اوضاع سیاسی و اجتماعی از قدیم تا به امروز، ترجمه: نجف دریابندی، تهران: فرانکلین.
  11. ریچلز، جیمز (1389). فلسفه اخلاق، ترجمه: آرش اخگری، تهران: حکمت.
  12. ژکس (1362). فلسفه اخلاق، ترجمه: ابوالقاسم پورحسینی، تهران: امیرکبیر.
  13. سن، ک. م. (1354). آیین‌های هندو، ترجمه: ع. پاشایی، تهران: جهان کتاب.
  14. شنتزو، لوچانو (1377). فیلسوفان بزرگ یونان باستان، ترجمه: عباس باقری، تهران: نشر نی.
  15. عنایت، حمید (1377). بنیاد فلسفه سیاسی در غرب: از هراکلیت تا هابز، با مقدمه و به اهتمام حمید مصدق، تهران: زمستان.
  16. فیبلمن، جیمز کرن (1375). آشنایی با فلسفه غرب، ترجمه: محمد بقایی، تهران: حکمت.
  17. کاپلستون، فردریک (1362). تاریخ فلسفه، ترجمه: سید جلال‌الدین مجتبوی، تهران: علمی و فرهنگی.
  18. کرسون، آندره (بی‌تا). سیری در فلسفه جهان از سقراط تا ولتر، ترجمه: کاظم عمادی، تهران: علمی.
  19. لائرتیوس، دیوگنس (1387). فیلسوفان یونان، ترجمه: بهراد رحمانی، تهران: مرکز.
  20. مک‌اینتایر، السدر (1379). تاریخچه فلسفه اخلاق، ترجمه: ان‌شاءالله رحمتی، تهران: حکمت.
  21. مگی، برایان (1388). داستان فلسفه، ترجمه: ‌مانی صالحی علامه، تهران: آمه.
  22. مهرین، مهرداد (1342). فلسفه شرق، تهران: عطایی.
  23. ورنر، شارل (1373). حکمت یونان، ترجمه: بزرگ نادرزاد، تهران: علمی و فرهنگی.
  24. هومن، محمود (1385). درس‌گفتارهای فلسفی، شیراز: نوید شیراز.

25. Acharya, Madhava (1882). The sarva- Darsana- Samgraha, London: Trubner & co, Ludgate Hill.

26. Audi, Robert (1995). The Cambridge Dictionary of Philosophy, New York: Cambridge University Press.

27. Bhattacharya, Haridas (1953). The Cultural Heritage of India, Calcutta.

28. Bhattacharya, Ramkrishna (2013). "Development of Materialism In India: The Pre- Carvakas & The Carvakas", in: Esercizi Filosofici, 8: 1-12.

29. Carr, Brian; Mahalingam, Indira (2005). Companion Encyclopedia of Asian Philosophy, London & New York: Routlege.

30. Damodaran, K. (1967). Indian Thought: A Ciritical Survey, New York, Asia pub.House.

31. Dasgupta, Surendranath (1952). A History of Indian Philosophy, New York: Cambridge University Press.

32. ــــــــــــــــ (1922). A History of Indian philosophy, New York: Cambridge University Press.

33. Dawning, Christine (1987-1995)."Hellenistic Religions" in: Encyclopedia of Religion, Mircea Eliade (ed.), vol. 6, pp. 252-365.

34. Horsley, M. (2013). "Carvaka & Epicurus", Society of Friends of Epicurus Journal, 4: 1-3.

35. Johnson, Dominic (2012). Religion, Brain & Behavior, Scotland, Routledge, vol. 2, no. 1, 48-49.

36. Kannengiesser, Charles (1987-1995)."Atheism" in: Encyclopedia of Religion, Mircea Eliade (ed.), vol. 1, pp.480-490

37. King, Richard (2000). Indian Philosophy: An introduction to Hindu & Buddhist Thought, New Delhi: Edinburgh University Press.

38. Krishnananda, Swamit (1994). A Short History of Religious & Philosophical Thought in India, available at: www.Swamit-Krishnananda.org

39. Kumar Sen, Ashoka (ed.) (2014). Journal of Adivasi & Indegnous Studies, Vol. 1, No. 1.

40. Mckenzie, John (1922). Hindu Ethics, Bombay: Wilson College.

41. Mcmullin, Ernan (1954). "Materialism" in: Encyclopedia of Religion, Lindasay Jones (ed.), vol. 9, Lindsay.

42. Moen, Ole Martin (2012). Because it feels good: A Hedonistic Theory of Intrinsic Value, Norway: University of Oslo.

43. Muller, Max (1919). The Six System of Indian Philosophy, London: Longmans Green And Co

44. Raju, P. T. (2009). The Philosophical Traditions of India, London: Routlege.

45. Scharfstein, Ben-Ami (1998). A Comparative History of World Philosophy: from the Upanishads to Kant, The State University of New York Press.

46. Vihari Joshi, Rasik (1987). "Lokayata in Ancient India & China", Annals of the Bhandarkar Oriental Research Institute, Vol. 68, 1/4: 393-405.

47. Weijers, Daniel Michael (2012). Hedonism & Happiness in Theory & Practice, Victoria University of Wellington.

ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار