نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناس ارشد دانشکده الهیات و ادیان دانشگاه شهید بهشتی
2 دانشیار گروه فلسه دانشگاه شهید بهشتی
چکیده
تازه های تحقیق
طبیعتِ قوۀ خیال با فرافکنی و بازیگری بسیار سازگار است و از همین رو، مهار این قوّه در تحت سیطرۀ عقل کاری بس دشوار است؛ کاری که انسان‌ها برای بهتر زیستن و به‌خصوص سالکین برای استکمال بسیار بدان محتاج‌‌اند. بهترین راههای تربیت این قوّه را در متون حکیمان مسلمان می‌‌توان یافت؛ زیرا ایشان با شناخت دقیقی که از این قوّه و طبیعت آن دارند، می‌‌توانند مؤثرترین راه‌‌ها را که مبتنی بر مباحث دقیق حکمی و فلسفی است، پیشنهاد دهند؛ ولذا شاید این راه‌‌ها بهترین پاسخ به پرسش «چگونگی مهار قوّۀ خیال» باشند. دو راه را ابن سینا به صراحت برای مهار خیال بیان می‌‌دارد؛ یکی درگیری قوۀ خیال با قوای مادون یعنی حواس پنج‌گانه و دیگری، سپردن عنان خیال به دست سلطان قوای نفس یعنی قوّه عاقله است. برخی از این راه‌‌ها مبتنی بر اراده و تمرین است؛ برنامه‌‌هایی چون مراقبت، تمرکز و توحّد، از این قبیل‌‌اند. کسب فضائل اخلاقی‌‌ای چون صداقت، و توجّه به بدن به عنوان مرکب نفس در اعتدال مزاج و عمل به برخی اذکار همچون تلاوت فراوان آیات سُخره، نیز از جمله راههای پیشنهادی حکما، برای مهار و تربیت قوۀ خیال است که از متون حکمی اسلامی برمی‌آید. در این میان، راه مراقبت به عنوان بهترین و کارآمدترین راه‌‌کار برای مهار این قوّه معرفی شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
Muslim philosophers believe that imaginal power has a special status, and plays a crucial role in all domains of human life, particularly in acquiring human perfections. It, however, requires several types of control in order to be corrected and preserved. Having an accurate knowledge of the power and its nature, and on the basis of their philosophical considerations, Muslim philosophers have provided several methods to control and train it in order to provide the ground for human perfection, although they have not dedicated a separated chapter to it in their works. The present paper seeks to gather and elaborate on these methods which have only been hinted in these works. Engaging imaginal power in external senses, controlling it by reason power, doing such activities as meditation, concentration and isolation, acquiring such virtues as truthfulness, balancing constitution, invoking and reciting Quranic verses related to controlling (sukhrah) are among these proposed methods.
کلیدواژه‌ها [English]
)
ارسال نظر در مورد این مقاله