عمل و ترک عمل در مثنوی و بهگود گیتا

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران

2 استادیار گروه ادیان و عرفان دانشگاه تربیت معلم آذربایجان

چکیده

در این نوشتار می‌کوشیم پس از بیان ضرورت، چیستی  و سرچشمه اصلی عمل، با استناد به رویکردی میان‌متنی به تحلیل مسئله عمل و ترک عمل در مثنوی و گیتا بپردازیم. این مقاله مشتمل بر سه بخش است. در بخش اول ضمن بیان مقدمه‌ای کوتاه با اشاره به مفهوم عمل و انجام تکالیف دینی بر مبنای دو کتاب مذکور از ضرورت عمل به منزله وسیله و سبب وصول به حق سخن رفته و گفته شده که شأن حقیقی انسان در این جهان عمل است نه ترک عمل.
در بخش دوم مقاله از چیستی، سرچشمه اصلی و اقسام عمل سخن به میان آمده است، و گفته شده که بر اساس گزارش‌های مثنوی و گیتا عمل آدمیان بنا بر اغراض مختلف، متفاوت می‌شود. برخی از سر ترس، برخی از سر عادت و برخی از سر عشق و ایمان عمل می‌کنند. اما بنیاد حقیقت عمل در توجه به نفس عمل است.
در بخش سوم نیز از مسئله ترک عمل بحث شده است. در این بخش، بی‌عملی محض در ترک تعلّق خاطر و عدم دلبستگی به نتیجه عمل تفسیر شده است. از این‌رو ترک عمل در این متون به معنی ترک تعلّق خاطر است که از عمل ناشی می‌شود. یعنی مرتبه‌ای که سالک در آن به فراسوی اغراض معتبر در این جهان خاکی دست می‌یابد.
 
    

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Action and Its Abandonment in Mathnavi and the Bhagavad Gita

نویسندگان [English]

  • Shahram Pazouki 1
  • Saeid Geravand 2
چکیده [English]

The present paper consists of three sections. In the first section, among other issues of the brief introduction, there is reference to Mathnasvi and the Bhagavad Gita, demonstrating several debates and concepts, one of which is the meaning of Action and doing religious duties. It is of highest significance to compare and contrast the two central concepts- Karma and religious duties- in the two suggested texts. Here in this section, it is stated that Karma is essentially as a means and a cause to attain to God and that it is Karma not its abandonment as the true status of human beings in this world.
In the second section, the paper focuses on the nature, the true origin of Karma, and its various types. It is claimed that based on the given reports in  Mathnasvi and the Bhagavad Gita, human beings' Karma  may differ from a person to a person because of their different intentions. Some people obtain Karma out of fear, of habit, of love,and of faith. But, it is concluded that the fundamental reality of Karma is to heed the Karma per se.
The third section turns to the subject of Karma abandonment. Here, it is interpreted that pure non-Karma (non-action), abandonment of worldly belongings and non-attachments to everything are reportedly related to the ramifications of Karma. Thus, it is suggested that Karma in these texts means abandoning worldly belonging that is derived from Karma. Namely, it is the position that the Mystic attains beyond the valid intentions of this materialistic world.
This paper aims at analyzing the subject of Karma in Mathnasvi and the Bhagavad Gita, relying on the inter-textual approach. Afterwards, it turns to the necessity, the nature, and the true origin of Karma and its abandonment in the two mentioned texts.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Action (Karma)
  • the abandonment of action
  • the ramifications of action
  • Mathnasvi
  • the Bhagavad Gita
  • nonntention

مراجع

  1. اکبرآبادی، ولی‌محمد،      1386، شرح مثنوی مولوی موسوم به مخزن‌الاسرار، به اهتمام نجیب مایل      هروی، تهران، نشر قطره، چاپ دوم، ج1-7.
  2. فروزانفر، بدیع‌الزمان،      1377، شرح مثنوی شریف، تهران، انتشارات زوار، چاپ هشتم، ج1-3.
  3. گیتا (بهگود گیتا)، سرود      خدایان،      1385، محمد‌علی موحد، تهران، انتشارات خوارزمی، چاپ سوم.
  4. ملکشاهی، حسن، 1363، ترجمه      و شرح اشارات و تنبیهات ابن‌سینا، تهران، انتشارات سروش، چاپ اول.
  5. مولوی، جلال‌الدین محمد بن      محمد، 1366، دوره کامل مثنوی معنوی، تصحیح رینولد الین نیکلسون، تهران،      مؤسسه مطبوعاتی امیر‌کبیر.
  6. –––––––––      ، 1378، فیه      ما فیه، با تصحیحات و حواشی بدیع‌الزمان فروزانفر، تهران، انتشارات امیر‌کبیر،      چاپ هفتم.
  7. مهرین (شوشتری)، عباس،      1346، نغمه ایزدی یا فلسفه اخلاقی هند، تهران.
  8. همایی، جلال‌الدین، 1362، مولوی‌نامه،      تهران، انتشارات آگاه، چاپ پنجم، ج1-2.
  9. Bhagavad      Gita, 1977, tr. S. Radhakrishnan,      New Delhi.
  10. Coomaraswamy,      Rama P., 1967, "Bhagavad Gita" in: Studies in Comparative      Religion, by Francis Clive-ross, vol.5, no.3, princeton university      press.
  11. Dasgupta,      S., 1973, A history of Indian philosophy, vol.1-4, Motillal      Banatsidass publishers, Cambridge.
  12. –––––––––,      1996, Hindu Mysticism, Motilal Banarsidass.
  13. Flood,      G., 2005, companion to Hinduism, Blackwell publishing.
  14. Garbe, R., 1980, "Bhagavad Gita"      in: Encyclopedia of Religion and Ethics, James,Hastings(ed.),      vol.2, New York.
  15. Mahony, W., 1987, "Karman", in: Encyclopedia      of Religion, Mircca Eliade(ed.), vol.8, New York, Macmillan.
  16. Radhakrishnan., S., 1991, Indian      philosophy, vol.1&2, Oxford University Press.
  17. Ramanathan, A. S., 1999, Essence of      BhagavadGita (A Compendium of Atmajnana & Karma vijnana), Jaipur.
  18. Ramanuja,      1969, The Gita Bhashya, tr. by M. R. Sampatkumaran, M. A.
  19. Sankaracarya, The      Commentry of BhagavadGita, 2000, tr. Swami Gambhirananda.
  20. The      Bhagavad Gita, 1997, tr. F. Edgerton,      Harvard university press.
  21. The principal       Upanishads, 1997, Radhakrishnan.S.,      Harper Collins Publishers India.
  22. Turner, R., 1980, " karma – marga"      in: Encyclopedia of Religion and Ethics, James, Hastings(ed.),      vol.7, New York.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار