در دفاع از عکس مستوی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

با ظهور منطق صوری جدید و پیشرفت در متمایز کردن صورت از ماد‌ّه، مواردی از خلط صورت با ماد‌ّه در منطق قدیم آشکار شده است. عده‌ای معتقدند این خلط در قاعدۀ عکس مستوی که از قواعد صوری بسیار مهم است و در اثبات بسیاری از دیگر قواعد صوری هم به‌ کار می‌رود، وجود دارد؛ چون در مواردی از اعمال قاعدة عکس مستوی، استنتاج وجودی از شرطی صورت می‌گیرد و اصل صادق، امـّا عکس کاذب است. علّت اینکه پیشینیان آن را معتبر می‌پنداشته‌اند، خلط ماد‌ّه و صورت بوده است.
در این مقاله به اشکالی می‌پردازیم که منطقدانان متأخر بر قاعدۀ عکس مستوی گرفته‌اند. مبانی نظری این اشکال را توضیح می‌دهیم و آنگاه به تفاوت‌های منطق قدیم و جدید در پیش‌فرض‌ها، اصول موضوعه و قواعد استنتاج می‌پردازیم که غفلت از آنها سبب بروز این اشکال شده است. سپس برای مثال‌های نقضی که در رد قاعدۀ عکس مستوی آورده‌اند پاسخ‌هایی پیشنهاد می‌کنیم. در پایان به بحث وجودی بودن قضیۀ جزئیه می‌پردازیم و سرّ آن را در منطق جدید و قدیم می‌کاویم. 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Defense of Conversion

نویسنده [English]

  • Hossein Valleh
چکیده [English]

The development of modern formal logic has introduced new methods of distinguishing the form of propositions from their content. This has disclosed some instances of syntax - semantics confusion in traditional logic. Some modern logicians hold that the rule of conversion is based on such confusion. Since this rule is basic in traditional logic, revision of its validity implies far-reaching logical consequences. Having closely examined the case, we see that some presuppositions, interpretations and rules in traditional logic different from those of modern logic emerge as the reason why a real difference exists between these two logical systems accounting for the validity of even conversion in the former. Neglecting these differences has led to the said criticism.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • formal logic
  • conversion
  • form
  • content

مراجع

  1. ابن‌سینا، حسین، 1985، کتاب‌النجاة، تصحیح ماجد فخری، بیروت، دار الأفاق الجدیدة.
  2. بهمنیار بن‌المرزبان، 1349، التحصیل، تصحیح مرتضی مطهری،      تهران، انتشارات دانشگاه الاهیات و معارف اسلامی.
  3. خوانساری، محمد، 1385، منطق صوری، تهران، مؤسسه انتشارات و      چاپ دانشگاه تهران.
  4. سبزواری، ملاهادی، بی‌تا، منظومة، مکتبة      المصطفوی، قم، چاپ سنگی.
  5. سهروردی، 1355، مجموعه      مصنفات شیخ اشراق،      تهران، تصحیح هنری کربن، انجمن فلسفه ایران، ج2.
  6. شیرازی، صدرالدین، بی‌تا، تعلیقات،      تهران، چاپ سنگی، کتابخانه دائرة‌المعارف بزرگ اسلامی، شماره ثبت: BBR 746 Q62.
  7. طباطبایی، محمد حسین، 1404، بدایةالحکمة، قم، نشر دانش اسلامی.
  8. فلاحی، اسدالله، 1385، «تکثر‌گرایی در      منطق»، در:  نامۀ فلسفی،      ج2، ش1، قم، دانشگاه مفید.
  9. کردی، محمد، 1381، قضایای حقیقیه، خارجیة و ذهنیه، قم، زیتون.
  10. مظفر، محمدرضا، 1968، المنطق، نجف، مطبعة النعمان.
  11. موحـد، ضیاء، 1368، درآمدی به منطق جدید، تهران، انتشارات      علمی و فرهنگی.
  12. ––––––––––– ، 1382،  از ارسطو تا      گودل، تهران، هرمس.
  13. نبوی، لطف‌الله، 1383، مبانی منطق موجهات، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
  14. ––––––––––– ، 1377، مبانی منطق جدید، تهران، سمت.
  1. Appiah, Anthony, 2003, Thinking it Through, New York, Oxford University Press.
  2. Copi, Irving, 1979, Symbolic Logic, New York, Macmillan Publishing Co.
  3. Ferege, Gotllob, 1967, The Basic Laws of Arithmetic, tr. Montgomery, Cambridge University Press.
  4. Lyons, John, 1995, Linguistic Semantics; An Introduction, New York, Cambridge University Press.
  5. Moore, A. W., 1993, Meaning and Reference, New York, Oxford University Press.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار