تبیین قاعده بسیط‌الحقیقه و دو ساحت مختلف از آن در مکتب صدرایی

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

دانشجوی دکتری اخلاق و عرفان اسلامی دانشگاه باقرالعلوم (ع) و دارای سطح سه از حوزه علمیه خواهران (جامعة الزهراء

چکیده

قاعده «بسیط‌الحقیقه»، از قواعد کلیدی در فلسفه صدرایی است. پردازش این مطلب به عنوان یک قاعده محوری و مؤثر، و تبیین تفصیلی آن از ابتکارات صدرالمتألهین است. در میان فیلسوفان پیشین، تنها می­توان از فلوطین به عنوان طرح‌کننده این قاعده نام برد که البته تبیین‌ها و استدلال‌های وی، از نظر کمیت و قوت فلسفی، به پای تبیین‌های صدرا نمی­رسد. در مکتب صدرایی دو ساحت مختلف برای این قاعده مطرح شده است: ساحت کثرت در وحدت و ساحت وحدت در کثرت. فیلسوفان صدرایی در مورد معنای مقبولِ ساحت کثرت در وحدت و مشمول بودن این ساحت در حیطه این قاعده اتفاق نظر دارند؛ اما آنها در بابِ مفهوم مورد پذیرش ساحت وحدت در کثرت و شمول محدوده قاعده نسبت به این ساحت اختلاف نظر دارند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Principle of Basit- al - Haqiqah (indivisible nature) and Two Versions of It in Sadraian Philosophy

نویسنده [English]

  • Zahra Sharif
چکیده [English]

The principle of Basit- al - Haqiqah (indivisible nature) is one of the key principles in Sadraian philosophy. The analysis and explanation of this principle is one of Sadra`s innovations. Among the previous philosophers, Plotinus can be regarded as the exponent of this principle; however, as regards the power of reasoning, he is far too inferior to Sadra. In Sadraian School, there are two versions of this principle: multiplicity in unity; and unity in multiplicity. Sadraian philosophers agree on acceptable meaning of multiplicity in unity and to be it included in this principle. But they disagree on acceptable meaning of unity in multiplicity and to be it included in this principle.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Philosophical School of Sadra
  • Basit - al - Haqiqah (indivisible nature)
  • Compound
  • Multiplicity in Unity
  • Unity in Multiplicity
. استرآبادی، محمد‌تقی، 1358، شرح فصوص الحکم، تهران، دانشگاه تهران.
2. افلوطین، 1413، اثولوجیا، تحقیق: عبدالرحمن بدوی، قم، بیدار، چاپ اول.
3. داماد (میرداماد)، میرمحمد باقر، 1381، مصنفات، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
4. زنوزی،  ملا‌عبدالله، 1371، انوار جلیّه، تصحیح جلال‌الدین آشتیانی، تهران، امیر‌کبیر.
5. ------------، 1361، لمعات الاهیه، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران.
6. سبزواری، ملاهادی، 1361، اسرار الحکم، تهران، مولی.
7. ------------، 1360، التعلیقات علی الشواهد الربوبیه، تصحیح: سید جلال‌الدین آشتیانی، مشهد، المرکز الجامعی للنشر، چاپ دوم.
8. شیرازی (صدرالمتألهین)، محمد بن ابراهیم، 1360، اسرار الآیات، تصحیح محمد خواجوی، تهران، انجمن حکمت و فلسفه.
9. -------------، محمد ابن ‌ابراهیم، بی­تا، العرشیه، اصفهان، مهدوی.
10. ------------، 1981، الأسفارالأربعة، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
11. ------------، 1375، مجموعه رسائل فلسفی، تصحیح حامد ناجی اصفهانی، تهران، حکمت، چاپ اول.
12. ------------، 1360، الشواهد الربوبیة، تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی، تهران، نشر دانشگاهی.
13. ------------، 1363، المشاعر، تصحیح هنری کربن، بی­جا، کتابخانه طهوری.
14. ------------،  المبدأ و المعاد، 1354، تصحیح جلال‌الدین آشتیانی، انجمن فلسفه ایران.
15. ------------، 1364، سه رسائل فلسفی، قم، دفتر تبلیغات اسلامی.
16. طباطبایی، سید محمدحسین، 1420، نهایة الحکمة، قم، مؤسسه نشر اسلامی.
17. فارابی، ابونصر، 1381، فصوص الحکم و شرحه، به شرح سید اسماعیل غازانی، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
18. ------------، 1405،  فصوص الحکم، تحقیق محمدحسن آل یاسین،  قم،  بیدار.
19. فلوطین، 1366، دوره آثار فلوطین، محمدحسن لطفی، تهران، خوارزمی، چاپ اول.
20. قونوی، صدرالدین، بی­تا، رسالة النصوص، بی­جا، بی­نا.
21. قیصری رومی، محمد داوود، 1375، شرح فصوص الحکم، به کوشش سید جلال‌الدین آشتیانی، تهران، علمی و فرهنگی.
22. مدرس حکیم زنوزی، آقاعلی، 1376، بدایع الحکم، قم، الزهراء.
23. نوری، ملا‌علی، 1357، رساله بسیط‌الحقیقة، ضمیمه: آشتیانی، سید جلال‌الدین، منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران از عصر میرداماد و میرفندرسکی تا زمان حاضر، مشهد، انجمن فلسفی.
24. ------------، 1378، التعلیقات علی مفاتیح الغیب، تهران،  مؤسسه تحقیقات فرهنگی.
CAPTCHA Image