بررسی و نقد دیدگاه قاضی سعید قمی‌ در نفی اتّصاف ذات خداوند به اسماء و صفات

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه قم

2 دانش‌آموخته ارشد فلسفه و کلام دانشگاه تهران

چکیده

قاضی سعید قمی ‌از معدود متفکران شیعی است که به شدّت با اتّصاف ذات خداوند به اسماء و صفات مخالفت ورزیده و بدین‌ترتیب به سمت تنزیه محض خداوند کشیده شده است. وی با تأکید بر تباین خداوند و مخلوقات و نفی هر گونه سنخیّتی میان آنها و با برداشتی عرفی و لغوی از معنای اسم و صفت به تبیین مدّعای خود پرداخته است. ‌این عارف متألّه، دیدگاه خود را مقتضای تبعیت از پیامبران الاهی (ع) و احادیث و روایات ائمه اطهار(ع) قلمداد کرده و با ادلّه عقلی و نقلی بسیاری به اثبات آن پرداخته است. در نظر وی عاقلان، عالمان، پیامبران الاهی و معصومین(ع) جهت رعایت حال عوام مردم صفاتی را بر خداوند اطلاق کرده‌اند و گرنه خداوند در واقع و نفس‌الامر از هر صفتی منزّه است. در مقاله حاضر با رویکردی نقّادانه به بررسی و تبیین دیدگاه قاضی سعید در نفی اسماء و صفات از ذات خداوند پرداخته و نشان داده‌ایم که ‌این دیدگاه نه تنها مخالف عقل است بلکه با نقل نیز ناسازگار است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critical Study of View of Qadi Saeid Qumi’s View on the Negation of the Attribution of Names and Qualities to the Essence of God

نویسندگان [English]

  • Ahmad Abedi 1
  • Mojtaba Heydari 2
چکیده [English]

Qadi Saeid Qumi is one of the few shiite thinkers that strictly disagrees to god's essence qualification to Names and Qualities; and in this way, tends towards God's pure transcendence. He interprets his assertion by emphasis on heterogeneousness between God and creatures and negation of any cognation between them and by a linguist and conventional inference of Name and Quality meaning.
This theosophical mystic has counted his own point of view in requirement of follow in divine prophets and Hadiths and transmissions of impeccable Imams and has affirmed that, by many rational and scriptural proofs.
In his view, intelligent, scholars, divine prophets and impeccable’s having attributed qualities to God in expediency of common peoples, but God is transcendentalist of any Qualities in fact itself.
In this article, We have researched and interpreted, in critical approach, point of view of Qadi Saeid Qumi in negation of Names and Qualities of God's essence, and have indicated, this point of view, not only disagree to intellect but also inconsistent with scriptural.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • : Essential Names and Attributes
  • Pure Negation
  • Assimilation Heterogeneousness between God and Creature

مراجع

. قرآن کریم.
2. ابراهیمی‌دینانی، غلامحسین، 1383، ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام، تهران، طرح نو، چاپ اوّل، ج 1.
3. سبزواری، حاج ملا‌هادی، 1383، اسرار الحکم فی المفتتج و المختتم، تصحیح و تحقیق کریم فیضی، چاپ اوّل.
4. الصدوق، ابن بابویه، 1412، التّوحید، صحّحه و علّق علیه السیّد‌ هاشم الحسینی الطهرانی، قم، مؤسّسه النّشر الاسلامی‌ التابعه لجامعه المدرّسین بقم المشرفه، الطبعه الثّانیه.
5. الطباطبایی، السیّد محمدحسین،1420، نهایه الحکمه، صحّحه و علّق علیه الشیخ عباس علی الزارعی السبزواری، قم، موسّسه النّشرالاسلامی‌التابعه لجامعه المدرّسین بقم المشرفه، الطبعه الخامسه عشره.
6. القاضی، سعید محمّد بن محمّد مفید القمی، 1421، شرح الاربعین، صحّحه و علّق علیه الدّکتور نجفقلی حبیبی، طهران، موسّسه الطّباعه و النّشر لوزاره الثّقافه و الارشاد الاسلامی، الطّبعه الاولی.
7. ----------، 1362، کلید بهشت، مقدّمه و تصحیح سیّد محمّد مشکوه، تهران، الزّهرا.
8. ----------، 1381، شرح توحید الصدوق، صححه و علّق علیه الدکتور نجفعلی حبیبی، طهران، مؤسسه الطباعة و النشر لوزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی، الطبعه الثانیه، ج1-3.
9. مظفر، محمد‌رضا، 1375، فلسفه و کلام اسلامی، محمّد رضایی و ابوالفضل محمودی، دفتر تبلیغات حوزه علمیّه قم، چاپ اوّل.
10. ولفسن، هری اوسترین، 1368، فلسفه علم کلام، احمد آرام، تهران، انتشارات الهدی، چاپ اوّل. 
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
پژوهش‌های فلسفی -کلامی
دوره 11، 4-3 - شماره پیاپی 43
خرداد 1389
صفحه 143-162

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار