نقد و بررسی "وجود ذهنی" از دیدگاه ابن سینا

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه شیراز

2 کارشناس ارشد فلسفه و کلام

چکیده

در فلسفة اسلامی،  هر چند مباحث "وجود شناسی" جایگاه بسیار مهمی دارد و بخش اعظمی از مباحث و مسائل را به خود اختصاص داده است، ولی مباحث "معرفت شناسی" به دلایل مختلف، تفصیل چندانی نیافته است. یکی از معدود مسائلی که به تفصیل در فلسفة اسلامی از آن بحث شده است و می توان آن را ذیل بحث "معرفت شناسی" گنجانید، مسألة "وجود ذهنی" است. اما بین محققان تاریخ فلسفه، چنین مشهور است که این بحث از فخر رازی آغاز گشته، سپس از طریق خواجه نصیرالدین طوسی به فیلسوفان مکتب شیراز رسیده و در آن جا بسط و تفصیل یافته و سرانجام نزد ملاصدرا راه حل نهایی پیدا کرده است. در این مقاله نشان خواهیم داد که علی رغم این ادعا، مباحث وجود ذهنی از جمله اثبات وجود ذهنی، ماهیت وجود ذهنی، شبهات مربوط به آن و پاسخ این شبهات، همه، نزد فیلسوف بزرگ جهان اسلام، ابن سینا، مطرح شده است و وی فیلسوفانه به همة آن‌ها پرداخته است و همة فیلسوفان بعد از او، در این مسأله از وی متأثرند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Survey of Mental Existence in Avicenna’s Viewpoint

نویسندگان [English]

  • Ghasem Kakaee 1
  • Ezat Maghsodi 2
چکیده [English]

 In Islamic philosophy, although “ontology” has a very high position and a large part of discussions and issues are allocated to it, "epistemology" is not that much detailed for different reasons. One of the few issues discussed in detail in the Islamic philosophy under "ontology" is the issue of "mental existence". Among the historians of philosophy it is known that the discussion was proposed by Fakhar al-Din al-Razi, then through Khaje Nasir al-Tusi it reached the philosophers of the school of Shiraz where it was expanded, and eventually it was Molla Sadra who brought the final solution to the issue.
In this paper, that author has shown that despite this claim, the issues of mental existence including the proof of mental existence, its nature, suspicions about it, and the answers to them were discussed by the great Muslim philosopher, Avicenna, who has thought enough about them as a philosopher and all subsequent philosophers are influenced by him in this matter.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Avicenna
  • mental existence
  • epistemology
  • the school of Shiraz
  • knowledge
  • mind
- ابن سینا،حسین بن عبدالله،(1375)،الاشارات و التنبیهات مع شرح نصیر الدین طوسی و قطب الدین الرازی، قم:نشر البلاغه، جلد دوم.
2- ــــــــــــــــــ ،(1404)،التعلیقات،تحقیق عبدالرحمن بدوی،قم:مکتب الاعلام الاسلامی.
3- ـــــــــــــــــــ ،(1358)،حدود یا تعریفات،ترجمه محمد مهدی فولادوند،تهران:انتشارات انجمن فلسفه ایران.
4- ـــــــــــــــــــ ،(1351)،دانشنامه علایی،تصحیح احمد خراسانی،تهران:چاپخانه مرکزی.
5- ـــــــــــــــــــ ،(؟؟)،رسائل،
6- ـــــــــــــــــــ ،(1331)،رساله نفس،تصحیح موسی عمید،تهران:انتشارات انجمن آثار ملی.
7- ـــــــــــــــــــ ،(1404)،الطبیعیات من کتاب الشفاء،تقدیم ابراهیم مدکور،قم:مکتبه ایه الله العظمی المرعشی النجفی.
8- ــــــــــــــــــــ ،(1373)، عیون الحکمة مع شرح عیون الحکمة،تحقیق شیخ احمد حجازی احمد السقاء،تهران:منشورات مؤسسه الصادق.
9- ــــــــــــــــــــ ،(1418)،الالهیات من کتاب الشفاء،تحقیق حسن حسن زاده آملی،قم:دفتر تبلیغات اسلامی.
10- ــــــــــــــــــــ ،(1371)،المباحثات،تحقیق محسن بیدار فر،قم:انتشارات بیدار.
11- ـــــــــــــــــــــ ،(1363)،المبدأ و المعاد،به اهتمام عبدالله نورانی،تهران:انتشارات اسلامی دانشگاه مک گیل.
12- ـــــــــــــــــــــ ،(1404)،المنطق من کتاب الشفاء،تقدیم ابراهیم مدکور،قم: مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی.
13- ـــــــــــــــــــــ ،(1364)،النجاة من الغرق فی بحر الضلالات،مقدمه محمد تقی دانش پژوه،تهران:انتشارات دانشگاه تهران.
14- بهمنیار،(1375)، التحصیل،تصحیح مرتضی مطهری،تهران:انتشارات دانشگاه تهران،چاپ دوم.
15- حلی،حسن بن یوسف،(1419)،کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد،تصحیح آیة الله حسن حسن زاده آملی،قم:مؤسسه النشر الاسلامی.
17- رازی، فخرالدین محمد بن عمر،(1411)،المباحث المشرقیة، قم:انتشارات بیدار، جلد اول، چاپ دوم.
18- سبزواری،ملا هادی،(1372)،شرح المنظومه،تهران:انتشارات لقمان.
19- مطهری، مرتضی،(1404)،شرح مبسوط منظومه،جلد اول،تهران:انتشارات حکم
CAPTCHA Image