پیامبری حکیمان با تکیه بر آراء شیخ اشراق و ملاصدرا

نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

تاریخ کهن ودیرپای حکمت وحکیمان نامدار ملل واقوام، بویژ ه یونان، از ابعاد مختلف ظرفیت بحث وتعمق وتحقیق وپژوهش دارد. یکی از آن ابعاد، ادعای پیامبر بودن آنان ویا دست کم منشأ وحیانی داشتن نظرها، ایده‌ها ودانشهای آنان است.
در این مقاله، این موضوع با تکیه برآراء سهروردی وصدر المتأ لهین مورد بررسی شده است. آن هم از این جهت که به نظر می‌رسد این دو بزرگوار بیش از دیگران بدین موضوع پرداخته‌اند وتصریحات ونصوص متعددی در این بحث از آنان باقی مانده است.   البته در کنار ظواهر واحیانا نصوصی از قرآن وروایات در این بحث، نظرات وسخنان برخی دیگر از بزرگان متقدم ومتأخر نیز آورده شده و نهایتا احتمال پیامبر بودن برخی حکیمان بزرگ، یا دست کم منشأ وحیانی داشتن بسیاری از نظرات ودانشهای آنان تقویت شده و براشتراک تمامی فرهنگها در روند تکاملی علوم ومعارف انسانی وآموزه‌ها وهدایتهای نظری وعملی تاریخ بشر، نیز بر این که قافله علم ودانش بشری از نخستین پیامبر، حضرت آدم (ع) آغاز گشته ودر مسیر صعب وطولانی وپر فراز ونشیب خود توسط آخرین ولی معصوم، حضرت مهدی (ع) به کمال نهایی حود خواهد رسید، تأ کید شده است. حاصل وثمره این بحث، می‌تواند برون رفت از تنگ نظری وانحصار فرهنگی وتکریم وتقدیس میراث مشترک دانش بشری  باشد وبه دیگر سخن، رویکرد فرهنگی ومعرفتی ودینی ما با انسانها ی دیگر، تا ممکن است ودر تضاد وتعارض با ضروریات فرهنگی واعتقادی ما نیست، باید رویکردی ایجابی ومثبت باشد وتعامل وهمکاری فرهنگی وبهره بردن ازدستاوردهای دانش ومعارف یکدیگر را از اولویتهای خود بدانیم. اصل بر خوشبینی وخوش نفسی باشد مگر آن که خلاف آن ثابت شود  نه بر عکس
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The prophecy of philosophers based on the ideas of Sheikh Ishraq and Molla Sadra

نویسنده [English]

  • Hosein Moghise
چکیده [English]

The ancient and long history of philosophy and philosophers of nations especially of Greece are worthy of examination from different dimensions. One of such dimensions is their claim of being a prophet, or at least the claim that their views ideas and knowledge have a source from revelation. Referring to the ideas of Sohrawardi and Molla Sadra, the author has surveyed the issue in their points of view just because they have paid more time to it than the others, thus they left numerous texts and manuscripts as to the issue. Along with, however, apparent meanings and explicit texts of the Qur'an, the views of some earlier and later scholars are set forth, as well. This possibility can ultimately be strengthened that some philosophers were prophets or at least their teachings have a source from revelation, thus the contribution of all cultures in the evolutionary process of science and knowledge, both theoretical and practical, are emphasized. This process started with the first prophet Adam (PBUH), passing the long rough path through history, and will reach its final perfection by the last infallible vicegerent of Allah, Holy Mahdi (PBUH). 
The result of this paper is to find a way out of the theoretical deadlock of cultural exclusivism to respect for the shared legacy of all human cultures and knowledge. As it were, our approach to other cultures, as far as they are compatible with ours, is to be taken positive. Cultural cooperation and mutual sharing of our knowledge ought to be our priority and we’d better be optimist in the first place, unless the situation is otherwise.

 

کلیدواژه‌ها [English]

  • moderation
  • Philosophy
  • ancient philosophers
  • the prophecy
  • Aristotle's admonitions

مراجع

  1. آلبرت آوی، بی تا، سیر فلسفه در اروپا، ترجمه علی اصغر حلبی، نشر زوار .
  2. ابراهیمی دینانی، غلامحسین، 1377، ماجرای فکر فلسفی، نشر طرح نو.
  3. ابن ترکه، علی بن محمد،  1360، تمهید القواعد، با مقدمه وتصحیح سید جلال الدین آشتیانی، انتشارات وزارت فرهنگ وآموزش عالی، تهران
  4. ابن جوزی، عبد الرحمن،  1928، تلبیس ابلیس، اداره الطباعه المنیریه، مصر.
  5. ابن سیناء، بی تا، الشفاء، بخش الهیات، تحقیق ابراهیم مدکور، کتابخانه آیه الله مرعشی، قم
  6. ­­­­­_____، منطق المشرقیین، بی تا، ترجمه سید حسین نصر، مکتبه ایه الله مرعشی .
  7. ابن مسکویه، ابوعلی احمد ابن محمد،  1373، تهذیب الاخلاق وتطهیر الاخلاق، انتشارات بیدار.
  8. _____، جاودان خرد، تحقیق عبد الرحمن بدوی، انتشارات دانشگاه تهران، 1377 .
  9. اخوان الصفا، 1405، رسایل اخوان الصفا، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم.
  10. ارسطو، اخلاق نیکو ماخوس، ترجمه محمد حسن لطفی ، طرح نو – 1378
  11. جوادی آملی، عبدلله، 1382، رحیق مختوم، قم:  نشر اسراء.

12. ___________،  1384، جرعه‌ای از صهبای حج  ،قم،  نشر مشعر.  

  1. جوجای و... 1354، تاریخ فلسفه چین باستان، نشر مازیار.
  2. دایره المعارف بزرگ اسلامی، 1377، جلد -7 ،نشر مرکز دایره المعارف بزرگ اسلامی،تهران
  3. سبزواری، ملاهادی 1422، شرح المنظومه، تصحیح وتعلیق استاد حسن زاده آملی، مقدمه وتحقیق  مسعود طالبی، ج-4، نشر ناب، قم.
  4. سهروردی، شهاب الدین یحیی، 1380،  مجموعه مصنفات، حکمه الاشراق وتلویحات، پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی، تصحیح ومقدمه هانری کربن، جلد 1و2، تهران.
  5. سید ابن طاوس، علی ابن موسی، 1368، فرج المهموم فی تاریخ علماء النجوم، منشورات مطبعه الحیدریه، نجف اشرف.
  6. سیوطی، جلال الدین، بی تا، الاتقان، ج-2، دار المعرفه –بیروت .
  7. شایگان، داریوش  ،بی تا، ادیان ومکتبهای فلسفی هند، ط-3، انتشارات امیر کبیر.
  8. شهرزوری، شمس الدین محمد بن محمود،  1365،  نزهه الارواح وروضه الافراح (تاریخ الحکماء)، ترجمه مقصود علی تبریزی ، شرکت اتشارات علمی وفرهنگی وابسته به وزارت فرهنگ وآموزش عالی ، چاپ اول
  9. صدرالمتألهین،  1410، الاسفار الاربعه، جلد 4 و5 و9، ط - بیروت، احیاء التراث العربی.
  10. طباطبایی ، محمد حسین، بی تا، ، المیزان ، جلد 1 و 17، موسسه اسماعیلیان    
  11. ._____ ، 1422، نهایه الحکمه ، انتشارات جامعه مدرسین  - هجری 
  12. قفطی، بی تا، تاریخ الحکماء، ترجمه فارسی به اهتمام بهمن دارایی، دانشگاه تهران.
  13. مجتهدی، کریم،  1375 فلسفه در قرون وسطی ، انتشارات امیر کبیر.
  14. مجلسی، محمد باقر،  بی تا، بحار الانوار، جلد 75، موسسه الوفاء – بیروت

27. ویلیام هلزی، 1363، تاریخ وفلسفه علم، ترجمه عبد الحسین آزرنگ  نشر سروش

  1. هانری ژیلسون، بی تا، روح فلسفه قرون وسطی، ترجمه علی مراد داوودی انتشارات  علمی وفرهنگی.
  2. _____، 1375، مبانی فلسفه مسیحیت ، ترجمه محمد رضایی وسید محمود موسوی، انتشارات دفتر تبلیغات قم.
  3. یاقوت حموی، بی تا، معجم البلدان، ج-5، ط – بیروت .

 

ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار