نوع مقاله : مقاله علمی پژوهشی
نویسنده
استادیار دانشگاه قم
چکیده
تازه های تحقیق
جمع بندی آیات و روایات
همچنانکه در بحث از آیات روشن گردید، آیات هیچگونه دلالتی بر تشریع به معنای جعل احکام شرعی به نحو مستقل برای پیامبر و امامان ندارد .
در مورد روایات گر چه صحت سند بسیاری از آنها پذیرفتنی است، دلالت آنها بر امر حق تشریع برای پیامبر و امامان پذیرفتنی نیست؛ زیرا علاوه بر ایرادهای قبلی می‌توان گفت :
1. مضمون این روایات در تعارض با آیات و روایاتی است که بنابر آنها هیچ موضوعی یافت نمی‌شود مگر آنکه از سوی خداوند حکم آن بیان شده است. از جمله عمربن قیس از امام باقر(ع) نقل می‌کند که شنیدم آن حضرت می فرمود: خداوند هیچ چیزی را که مورد نیاز است رها نکرده، مگر اینکه حکم آن را در کتاب نازل کرده و برای رسول خدا آن را بیان فرموده است وبرای هرچیز اندازهای معین و برای آن برهانی قرارداده که برآن دلالت کند وبرای تعدادی از آن نیز اندازه و حدی قرار داده است.
2. در بیان ائمه بارها آمده که در بیان احکام آن را مستند به پدران خود و سرانجام به پیامبر نسبت می دادند و اگر این مطلب واقعیت داشت که آنان مطالبی را از سوی خود می‌گویند، قطعاً با واکنش و عکس العمل معاندان مواجه می‌شدند. در حالی که با همه دشمنیها با آل رسول ، هرگز آنان را متهم به «دین سازی و جعل احکام» نکرده‌اند.
3. عمده انتقادهای اهل بیت از فقهای مذاهب دیگر،آن بوده که آنان حکم الله را نفهمیده و آنچه می‌گویند از خودشان است.برای مثال، باوجود انتقاد شدید امامان از قیاس و سایر ارزش‌های فقهای اهل سنت، آنان چگونه می توانستند بیان احکام فقهی از جانب خود را بدون استناد به قرآن و پیامبر، به عنوان احکام الهی بازگو نمایند؟
4. همین که در طول تاریخ حیات ائمه (ع) هیچ گونه حکم کلی الهی صادر نشده، نشان می‌دهد که تفویض به معنای جعل و تشریع احکام را قبول نداشته‌اند.
5. با قراینی که در این روایات هست، می توان به سهولت فهمید که مراد آنان بیان مطالبی بر طبق قواعد است و نیازی به حمل روایات مذکور به معنای ناپذیرفتنی نیست.
6. برخی از بزرگان معاصر پاسخهای مفصلی در این مورد ارائه داده‌اند.[1]
7. پر واضح است که احکام حکومتی پیامبر و امیرالمؤمنین و فقهایی که منصب ولایت و زعامت جامعه را می‌یابند و نیز فتاوای فقها و احکام صادره از آنان در مقاطع خاص، هرگز عنوان تشریع را نداشته و تخصصاً از بحث خارج است؛ زیرا شرط استمرار در همه زمان‌ها و شمول برای همه انسانها را ندارد.
8. بر اساس این تحقیق، کاربرد وسیع واژه شارع در کتب فقه و اصول، به معنای خداوند می‌تواند باشد و شامل پیامبر و ائمه نمی‌شود
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
T
he holy religion of Islam regards God as the real legislator. Now the question is: Does the holy prophet Muhammad enjoys the right of legislation too? This is an issue of disagreement between the experts. The consequence of the viewpoint of those who recognize the above-mentioned right for the Prophet and the Imams is to hold that the religion is imperfect; that the theory of expansion of Shari`ah is true; and that the authorities of legislation are manifold. In this essay, the author carefully reviews the reasons for such a viewpoint and rejects the right of legislation for the other-than-God.
کلیدواژه‌ها [English]
)
ارسال نظر در مورد این مقاله