ذات غیر متغیّر و صفات متغیر در حکمت سینوی

شناسنامه علمی شماره

نویسنده

استاد دانشگاه تهران

چکیده

این نوشتار، نخست صفات را به حقیقی و مضاف، تقسیم می‌کند. آنگاه به توضیحی دربارة صفات حقیقی محض و صفات حقیقی مضاف می‌پردازد. سپس یک قاعدة سینوی مطرح می‌کند که: هر ذاتی که موضوع تغیّر نیست، صفات حقیقی متغیر را نمی‌پذیرد. با توجه به این که علم به جزئیات متغیر، مستلزم تغیر علم است، آیا واجب‌الوجود، علم به جزئیات دارد یا ندارد؟ بخش پایانی این نوشتار، نقدی است پیرامون همین مطلب.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

God’s Unchangeable Essence and Unchangeability of His Attributes in Ibn-Sina’s Philosophy

نویسنده [English]

  • Ahmad BEHASHTI
چکیده [English]

This essay first divide God’s attributes into real and relative. Next, it explains two kinds of real attributes: pure real attributes and relative real attributes. Still next, it propounds a principle of Avicenna’s philosophy: “each essence which is not subject of change, its real attributes do not change”. And by attention to the point that knowledge of variable particulars entails the change of the knowledge itself, it explores the matter whether Necessary Being has knowledge of particulars.
Keywords: 

کلیدواژه‌ها [English]

  • necessary being
  • attributes
  • subsistent
  • variable
  • knowledge
 ـ آملی، محمدتقی. درر الفوائد (تعلیقه شرح منظومه سبزواری). قم: اسماعیلیان، بی‌تا.
2- ابن‌سینا، حسین بن عبدالله، الاشارات و التنبیهات. تهران: دفتر نشر کتاب، چاپ دوم، 1403ق.
3- __________ ، الشفاء، الالهیات، با مقدمه دکتر ابراهیم مدکور و تحقیق قنواتی و سعید زاید. قم: مکتبة مرعشی نجفی، 1404ق.
4 ـ بهشتی، احمد. هستی و علل آن (شرح نمط چهارم اشارات). قم: بوستان کتاب، 1383.
5- __________ . غایات و مبادی (شرح نمط ششم اشارات). قم: بوستان کتاب، چاپ اول، 1382.
6- __________ . تجرید (شرح نمط هفتم اشارات). قم: بوستان کتاب، چاپ اول، 1385.
7- بهمنیار بن مرزبان. التحصیل. تصحیح مرتضی مطهری. تهران: دانشگاه تهران، چاپ دوم، 1375.
8 ـ  حلّی، حسن بن یوسف. کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد. تصحیح استاد حسن‌زاده آملی، چاپ هفتم. قم: موسسه النشر الاسلامی، 1417ق.
9ـ خوانساری، محمد. منطق صوری. تهران: آگاه، چاپ سوم، 1359.
10 ـ سبزواری، هادی بن مهدی. شرح غرر الفوائد (شرح منظومه حکمت)، تصحیح مهدی محقق و هیکو ایزوتسو. تهران: دانشگاه تهران، 1348.
11- __________ .  شرح غرر الفرائد. افست از روی چاپ سنگی ناصری.  ]بی‌جا[: ]بی‌نا[ ، 1298ق.
12- سهروردی، یحیی بن حبش. مجموعه مصنفات شیخ اشراق، جلد دوم، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ سوم، 1380.
13- شهرزوری، محمد بن محمود. شرح حکمة‌ الاشراق. تحقیق حسین ضیائی تربتی. تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی، چاپ اول 1372.
14- صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم، الشواهد الربوبیه. تصحیح جلال‌ آشتیانی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد، 1346.
15- __________ ، الحکمة‌ المتعالیه فی الاسفار العقلیة الاربعه، بیروت، دار احیاء‌التراث العربی،‌ چاپ چهارم، 1410ق.
16- طباطبائی، محمدحسین،‌ نهایة الحکمه. قم:‌ مؤسسة النشر الاسلامی، ]بی‌تا[.
17- __________ ، اصول فلسفه و روش رئالیسم، با مقدمه و پاورقی استاد مطهری. قم: دارالعلم، 1350 (مسأله 14)
18- طوسی و رازی، خواجه نصیر و امام فخر، شرحی الاشارات، قم: مکتبه مرعشی نجفی،‌ چاپ اول، 1405ق.
19- مجلسی، محمدباقر. بحارالانوار، کتابفروشی اسلامیه، 1297ق.
20- مطهری، مرتضی. مجموعه آثار. تهران: صدرا، چاپ چهارم، 1375.
21 ـ  کمال خوارزمی، حسین بن حسن. شرح فصوص الحکم. تصحیح نجیب مایل هروی. تهران: مولی، چاپ دوم، 1368.
CAPTCHA Image