نظریه بساطت ذات الهی؛ برخورد دو پارادایم فلسفی

شناسنامه علمی شماره

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

اعتقاد به بساطت ذات الهی و نفی گونه‌های مختلف ترکیب از آن از دیر زمان مورد اعتقاد بسیاری از فیلسوفان و متکلمان ادیان بزرگی همچون اسلام و مسیحیت بوده است. در سنت اسلامی فیلسوفانی همچون ابن سینا و ملاصدرا و در سنت مسیحی نیز جمعی از فیلسوف- متکلمان قرون وسطایی نظیر آگوستین، آنسلم و به ویژه آکوئیناس به تحکیم مبانی و تشریح ابعاد گسترده این آموزه همت گمارده‌اند. یکی از ابعاد مهم این نظریه که در مقاله حاضر مورد توجه است عینیت خداوند با صفات حقیقی خود نظیر علم و قدرت است وهمین بُعد از نظریه است که اخیراً مورد نقد اساسی برخی از فیلسوفان معاصر دین همچون الوین پلنتینگا واقع شده است. در این مقاله پس از مروری کوتاه بر دیدگاه طرفداران این نظریه در دو سنت اسلامی و مسیحی تقریر دقیقتری از دیدگاه آکوئیناس ارایه می‌گردد و سپس اشکالات پلنتینگا بر آن بیان می‌شود. در مرحله بعد و پس از بررسی مبانی انتقادات پلنتینگا، بر این مطلب احتجاج می‌شود که این انتقادات در پارادایمی کاملاً متفاوت با پارادایم فیلسوفان سنتی طرح شده و از این رو، مشکلی برای نظریه بساطت ذات الهی- آنگاه که در پارادایم فلسفه سنتی لحاظ شود – ایجاد نمی‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Simplicity of Divine Essence Theory, Contact of Two Philosophical Paradigms

نویسنده [English]

  • Muhammad Sa`idimehr
چکیده [English]

From long time ago, simplicity of Divine Essence was hold by many philosophers and theologian of great religions such as Christianity and Islam. On one hand, in Islamic tradition, philosophers like Ibn Sina and Mullah Sadra, and on the other hand, in Christian tradition, theologians like Augustine and Anselm and especially Aquinas attempted to strengthen the substructure of this doctrine and to explain various aspects of it. One important aspect of this doctrine, with which the present essay deals, is the same-ness of God’s essence and his real attributes such as knowledge and power. This aspect of the doctrine has been recently criticized by some contemporary philosophers of religion like Alvin Plantinga. Reviewing the viewpoints of the proponents of the doctrine in the two Islamic and Christian traditions, the essay presents a more accurate articulation of Aquinas’ viewpoint. Then, it examines the foundation of Plantinga’s criticisms. And finally, it shows that these criticisms have been raised in a paradigm quite different from that of classical philosophers, and thus they may not produce any difficulty for the above-mentioned doctrine when considered in the paradigm of classical philosophy.

کلیدواژه‌ها [English]

  • divine simplicity
  • Aquinas
  • Plantinga
  • essence
  • attribute

مراجع

  1. ابن سینا، حسین بن عبدالله. الشفاء: الالهیات. قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، 1404 ق.
  2. جرجانی، علی بن محمد. شرح المواقف، جزء هشتم. بیروت: دارالکتب العلمیه، 1419ق.
  3. صدرالدین شیرازی، محمدبن ابراهیم. الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. ج 3، قم: مصطفوی، 1383ق.
  4. __________   . الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. ج 6، قم: مصطفوی، 1386 ق.
  5. طباطبایی، محمد حسین. بدایه الحکمه. بیروت: دارالمصطفی، 1402ق.
  6. وال، ژان آندره. بحث در مابعد الطبیعه، ترجمه یحیی مهدوی و همکاران. تهران: خوارزمی، 1375.
  7.  مطهری، مرتضی. مجموعه آثار، ج 2. تهران: صدرا، 1378.
    1. Thomas, Aquinas, Saint. Summa Theologiae. trans. Dominican Fathers. New York: Benziger Brothers, 1948.
    2. __________ , Saint. Summa Contra Gentiles, trans. A. Pegis, Notre Dame, [ind]: University of Notre Dame Press, 1975.
    3. Augustine, Saint, Bishopof Hippo. De Trinitate, VI, l, 8. in Patrologiae Latinae Cursus Completus, J. P. Migne (ed.), Paris, J. P. Migne, 1861.
    4. Cocchiarella, Nino B. “Property Theory”, in Routledge Encyclopedia of Philosophy, Edward Craig (ed.), London and New York: Routledge,  1998.
    5. Cross, Richard. “Aquinas on the Trinity and Divine Simplicity”, 1999.
    6. Hale, Bob. “Abstract Objects”, in Routledge Encyclopedia of Philosophy, Edward Craig (ed.), Vol. 1, London and New York: Routledge, 1998.
    7. Lamont, John. “Aquinas on Divine Simplicity”, Monist, Vol. 80, Issue 4, pp. 521-534, 1997.
    8. Leftlow, Brian. “Divine Simplicity” in Routledge Encyclopedia of Philosophy, Edward Craig (ed.), Vol. 8, London and New York: Routlege, 1998.
    9. Mann, William E. “Divine Simplicity”, Religious Studies, 18, pp. 451-471, 1982.
    10. Mann, William E. “Simplicity and Properties: A Reply to Morris’ “On God and Mann: A View of Divine Simplicity”,” Religious Studies 22, pp.182-210, 1986.
    11. Martin, C. B. “God, the Null Set and Divine Simplicity”, in The Challenge of Religion Today, John King-Farlow (ed.), 138-143, New York: Science History Publications, 1976.
    12. Morris, Thomas V. “On God and Mann: A View of Divine Simplicity”, Religious Studies 21, pp.299-318, 1985.
    13. Plantinga, Alvin. The Nature of Necessity, Oxford: OxfordUniversity Press: 1974.
    14. Plantinga, Alvin. Does God have a Nature?Milwaukee, Marquette
    15. University Press, 1980.
    16. Pruss, Alexander R. “On Three Problems of Divine Simplicity” www.georgetown.edu/faculty/ap85/papers/On3ProblemsOfDivineSimplicity.html (accessed Nov. 2006)
    17. Rosen, Gideon. “Abstract Objects” in Stanford Encyclopedia of Philosophy, Stanford, califl.: Metaphysics Reseorch Lob center for the study of longuoge and information Stanford university, 2001.
    18. Smith, Quentin. “An Analysis of Holiness”, Religious Studies 24: 511-527, 1988.
    19. Stroll, Avrum. Twentieth-Century Analytic Philosophy, New York: ClumbiaUniversity Press, 2000.
    20. Stump, Eleonore. Aquinas, London: Routledge, 2003.
    21. Woltersorff, Nicholas. “Divine Simplicity”, in Clark, Kelly J. Our Knowledge of God, Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, 1992, pp. 133-140.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
پژوهش‌های فلسفی -کلامی
دوره 8، 3-4 - شماره پیاپی 31
خرداد 1386
صفحه 59-84

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار