حل تعارضات اخلاقی برپایه اخلاق فضیلت

شناسنامه علمی شماره

نویسنده

استادیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه امام صادق(ع)

چکیده

حلّ تعارض اخلاقی، مستلزم تصمیم‌گیری است. از این رو، هرگونه شیوة پیشنهادی برای حلّ تعارض اخلاقی، در حیطه عقلانیت عملی می‌گنجد. عقلانیت عملی بر عقلانیت نظری مبتنی است. عقلانیت عملی و نظری، دو روی­کرد واقع‌‌گرو‌انه و ایده‌آل­گروانه را دارد. روی­کرد‌های ایده‌آل­‌گروانه در عقلانیت نظری، درپی دستورعمل‌های معرفتی، یقین بمعنی الاخص را طلب می‌کنند و در عقلانیت عملی، بهترین انتخاب ممکن را خواهانند. با وجود این روی‌کردهای ایده‌آل­گروانه به چندین گونه مشکل برمی­خورند. با قدم نهادن به  روی‌کردهای واقع گروانه به دو حقیقت ره می­یابیم. نخست آن­که هر وضعیت، یک امر منفرد و هر شخص دارای ویژگی‌های خاص معرفتی است و لذا امکان ارائه شیوه‌های حلّ تعارض کلی و تعمیم­پذیر حتی در حیطه خاص وجود ندارد؛ دوم آن­که پذیرش دسته‌ای از گزاره‌ها، امری ارادی است (اراده­گروی غیر مستقیم) و لذا محیط ادراکی و باورهای قبلی فرد در پذیرش باور و تعمیم­سازی‌های مبتنی بر آن نقش دارند. با توجه به تأکید فراوان دین بر آموزه‌های اخلاقی، آموزش‌های دینی از طریق الگو‌های عملی (اخلاق فضیلت محور) تاثیر بسیار مثبتی در حلّ تعارض‌‌های اخلاقی می‌تواند داشته باشد.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Solution to Moral Conflicts on the Basis of Virtue Ethics

نویسنده [English]

  • Reza Akbari
چکیده [English]

 
 
Reza Akbari
Solving moral conflicts entails a decision-making process. So any suggested approach to moral conflicts is included in the domain of practical rationality. The practical rationality is based on theoretical rationality. Both the theoretical and practical rationality have a realistic kind of approach and an idealistic kind of approach. In the theoretical rationality, the idealistic approaches demand certainty in a strict sense, following epistemic guidelines; and in the practical rationality, they demand the best possible choice. Nevertheless, there are some difficulties with the idealistic approaches. Concerning the realistic approaches, we can gain access to two truths: First, each situation is an individual circumstance and each person has certain epistemic features, and so it is not possible to present general, universalizable solutions to conflicts even in a particular scope. Second, the acceptance of some propositions is a voluntary act (indirect voluntarism), and so cognitive space and previous beliefs of any individual have a role in the acceptance of a belief and the following universalizations. By attention to extensive emphasis of the religion on moral doctrines, it can be said that religious education through practical patterns (Ethics of virtue) has a positive role in solving moral conflicts.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • moral conflicts
  • voluntarism
  • virtue-based ethics
  • Deontologism
  • teleologism
  • decision-making

مراجع

  1.  

    1. اکبری، رضا. «معقولیت در نگاه سنتی»، مجله علوم انسانی دانشگاه سیستان و بلوچستان (1381)،ش 24، ص 27-44.
    2. ______ .  «طبیعت‌گروی»،  نامه حکمت (1382)، شماره اول، ص 89-106.
    3. ______  . «مبانی معرفت‌شناختی نظریه کثرت‌گروی جان هیک»، نامه حکمت (1383)، شماره چهارم، ص 36-54.
    4. ______  . «از بازی زبانی تا باور ایمانی، از تراکتاتوس تا دربارة یقین» ، فلسفه ویتگنشتاین. تهران: انتشارات مهر نیوشا ‌با همکاری مرکز بین‌المللی گفتگوی تمدن‌ها، 1383، ص164-193.
    5. ______ . ایمان گروی. قم: پژوهشکده علوم و فرهنگ اسلامی، قم، 1384.
    6. پالمر، مایکل. مسائل اخلاقی. ترجمه علی رضا آل بویه. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1385.
      1. Anscombe, G. E. M. Modern Moral Philosophy, Philosophy (1958) 33: 1-19.
      2. Bentham, Jeremy. An Introduction to the Principle of Morals and Legislation. eds. J. H. Burns and H. L. A. Hart, London & New York: Methuen, 1982.
      3. Fried, Carles. Right and Wrong. Cambridge, Mass: HarvardUniversity Press, 1978.
      4. Hare, R. M., The language of Morals, Oxford: Clarendon Press, 1952.
      5. Hick, John. “Ineffability”, Religious Studies (2000), vol. 36, pp. 35-46.
      6. James, William, “The Will to Believe”, in Philosophy of Religion: An Anthology, ed. Luis P. Pojman, Belmont, California: Wadsworth Publishing Company, 1994.
      7. Lyons, David. Forms and Limits of Utilitarianism.Oxford: Clarenson Press, 1964.
      8. MacIntyre, Alasiderc. After Virtue: a study in moral theory,London: Duckworth, 1981.
      9. Mill, John Sturt. Utilitarianism, ed. G. Sher, Indianapolis: Hackett Publishing Company, 1979.
      10. Murihead, J. H., Rule and End in Morals, Oxford: OxfordUniversity Press, 1932.
      11. Quinton, Anthony. Utilitarian Ethics, London: Gerald Duckworth, 1989.
      12. Ross, W.D., The Right and The Good, Oxford: Clarendon Press, 1930.

     

ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image
پژوهش‌های فلسفی -کلامی
دوره 8، 3-4 - شماره پیاپی 31
خرداد 1386
صفحه 85-100

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار